Tuzla'da yürümek bile tehlikeli

Türkiye'nin önde gelen armatörlerinden İhsan Kalkavan, ölümlü kazalarla gündeme gelen Tuzla tersaneleriyle ilgili çarpıcı tespitler yaptı: Vinçler işçilerin yürüdüğü mekânların üzerlerinde çelik parçalar taşıyor. Bu, herkes için çok tehlikeli.   
 
Başta Amerika olmak üzere dünya piyasalarını sarsan finansal kriz, denizcilik sektörünü de etkilemeye başladı. Gemilerde yük ve eşya taşıma hizmeti karşılığında alınan navlun ücretleri önemli ölçüde geriledi. Uluslararası taşımacılıkta kullanılan Capesize tipi gemilerde temmuz ayında 220 doları aşan navlun fiyatları eylülde 60 dolara kadar geriledi.

Aynı durum diğer gemi tipleri için de geçerli. Beşiktaş Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Kalkavan, Güney Kore'den dört gemi siparişi verdikleri dönemde 150 dolar olan navlun fiyatlarının şimdi yarı yarıya gerilediğini, bu durumun kendilerini endişelendirdiğini belirtiyor. Kalkavan, "2009'da gemileri teslim alacağız. Ancak navlun fiyatlarının düşmesi gemilerin maliyetlerinin karşılanmasında bizi zorlayabilir. Gemileri sipariş ederken hayırlı bir iş diye bakıyorduk. Şimdi endişeliyiz." diyor.

İşadamı İhsan Kalkavan, denizcilik sektöründeki gelişmeleri ve yeni yatırımlarını Zaman'a değerlendirdi. Son iki yılda gemi inşa sektörünün dünya ekonomisinden çok daha hızlı büyüdüğüne işaret eden Kalkavan, tersanelerde halen yapımı devam eden gemilerin boşa çıkabileceği endişesini taşıyor. Kalkavan'a göre, gemi siparişleri belli olduğu için tersanelerin önü artık açık değil.

Üç dört ay öncesine kadar sipariş verilen gemiler daha kızakta çok yüksek kârlara satılıyordu. Ancak şimdi zarar riskleri belirmeye başladı. Bu durumun temelinde dünyada yatırımlardaki durağanlık ile taşımacılığın azalması yatıyor. Dünya deniz taşımacılığının en önemli hattı Çin ile Amerika arasında işliyor. 45 gün süren bu yolculukta dev gemiler kullanılıyor. Amerikan ekonomisindeki küçük daralmalar, yüzlerce geminin açığa çıkmasına sebep oluyor. Bu gemilerin günlük maliyetleri de çok yüksek olduğu için armatörler zarar ediyor. İhsan Kalkavan, bütün bu gelişmelerin gemi fiyatlarını etkilediğini, İstanbul Tuzla'daki tersanelere gelen gemi siparişinin azaldığını belirtiyor.

Tuzla'da yürümek bile tehlikeli

İhsan Kalkavan, ölümlü kazalarla gündeme gelen Tuzla tersaneleriyle ilgili dikkat çekici tespitlerde bulunuyor. Kalkavan'a göre kazaların birinci sebebi, çok dar alanda büyük gemilerin inşa edilmesi. Vinçler tersane çalışanlarının yürüdüğü mekânların üzerlerinde çelik parçalar taşıyor. İşçilerin güvenli şekilde yürüyeceği alanlar bulunmuyor.

Kalkavan, dünyanın en büyük tersanelerinden Hyundai'de dışarıdan gelen birisinin, sarı çizgilerin dışına çıkmasına müsaade edilmediğini, ziyaretçilerin eğitimden geçirildikten sonra verilecek kartla tersaneye alındığını söyledi. Tuzla'da ise dışarıdan tost ayran siparişi verildiğinde bile garsonun motosikletle içeri kadar girebildiğini belirten Kalkavan, kazaların en önemli sebeplerinden birisinin de 'Bize bir şey olmaz' anlayışı olduğuna dikkat çekiyor.

Gemi inşa sektörüne 1972'de GİBAŞ şirketiyle adım atan İhsan Kalkavan, iki büyük yatırımın inşasını sürdürüyor. Kalkavan ilk olarak Yalova tersaneler bölgesinde 140 milyon dolara mal olacak yatırımı tamamlayacak. Bin 500 kişinin çalışacağı tersane, şubat ayında gemi inşa etmeye başlayacak.

Tersane, bölgenin en büyük kuru havuzunu da bünyesinde barındırıyor. Adana Yumurtalık'ta ise yaklaşık 500 dönüm arazi üzerine hem gemi inşa hem bakım tersanesi yapılıyor.

Dubai'deki tamir bakım tersanesinin eşi olacak bu işletmede ise 3 bin kişinin çalışacağı belirtiliyor. Kalkavan'a ait gemi inşa şirketi, şimdiye kadar bazıları kendi firmasında bazıları da dışarıda kullanılmak üzere 20'ye yakın gemi yaptı. Kalkavan'ın yönetim kurulu başkanlığını yaptığı Asil Çelik firması ise özelleştirmeyle alındıktan sonra yeniden eski gücüne kavuşturuldu. Yabancı yatırımcıların ilgi gösterdiği Asil Çelik için halka arz kararı alındı.

Protestolardan yıldık, 1,5 milyar dolarlık santralden vazgeçtik

İşadamı İhsan Kalkavan'ın bir diğer yatırım planı ise Karasu'daki termik santral projesiydi. Ancak Kalkavan, bölge halkının yoğun tepkisiyle karşılaşan ve aleyhinde onlarca haber yapılan projeden vazgeçti. 1,5 milyar doları bulacak santral projesi kapsamında fakülte ve liman da kurulacaktı.

O dönemde hakkında yerel gazetelerde Rusya'dan kömür getireceği yolunda haberler çıktığını söyleyen Kalkavan, bunun gerçeği yansıtmadığını, kömürün Endonezya gibi ülkelerden geleceğini anlattı. Mahalli gazetelerin temsilcileriyle sık sık toplantı yaparak projenin faydalarını anlatmaya çalıştığını dile getiren Kalkavan, şunları söyledi: "Son toplantıda, adamların en son sözü, 'Kardeşim bacandan gül aksa, kasandan para yağsa biz buraya bu santrali istemiyoruz' oldu. Biz de 'Size rağmen bir şey yapmayız, beni sizinle karşı karşıya bırakan hükümet utansın' diyerek projeden vazgeçtik."

Zaman