Türkiye 'Açıkla' büyüyor

Türkiye'nin büyüme trendi ve cari işlemler dengesinin ele alındığı çalışmaya göre, 2006 yılının birinci çeyreğinde yüzde 6,3 büyüyerek 80 milyar 309 milyon dolar milli gelir yaratıldı. Bir önceki yılın aynı dönemine göre 8 milyar 999 milyon dolar büyüyen Türkiye, 8 milyar 487 milyon dolar cari açık verdi. Başka bir deyişle Türkiye, 100 dolar büyüyebilmek için 94,3 dolar döviz açığı verdi.

CARİ AÇIK REKOR KIRDI

Bu yılın 3 aylık döneminde cari açığın Gayri Safi Milli Hasıla'ya oranının yüzde 10,5'e çıkarak tarihinin en yüksek seviyesine ulaştığına dikkat çekilen çalışmada, geçen yılın aynı döneminde söz konusu oranın yüzde 8,7 olduğu hatırlatıldı. Dünyada cari açığın milli gelire oranının yüzde 3'ü aşmasının tehlike sinyali olarak kabul edildiği belirtilen çalışmada, Türkiye'nin 1994 ve 2001 krizlerine yüzde 3,6 ve yüzde 4,9'luk cari açık/GSMH oranı ile yakalandığı kaydedildi. Çalışmada, cari açığın milli gelire oranının son yıllarda da yükseliş gösterdiği, bu oranın 2002'de 0,8, 2003'de 3,3, 2004'de 5,2, 2005'de de 6,4 olduğu ifade edildi.

BÜYÜME CARİ AÇIĞA BAĞIMLI

Türkiye'nin yıllar itibariyle cari açık-büyüme ilişkisine bakıldığında, cari işlemler açığının, büyümenin sonucu olarak ortaya çıktığı, son yıllarda ise büyümenin cari işlemler açığının nedeni haline geldiği belirtildi. Çalışmaya göre, Türkiye, 2006 yılının ilk çeyreğinde 100 dolarlık büyüme için 94,3 dolar cari açık verirken, 2005 yılında 100 dolarlık büyüme için 37,8 dolar, 2004 yılında 25,90 dolar açık verdi.

AÇIĞIN SONU KRİZ

Türkiye'nin yaşadığı ekonomik kriz dönemleri dikkate alındığında, kriz nedenleri arasında yer alan cari açığın, kriz öncesi yıllarda büyüme sağladığının görüldüğüne işaret edilen çalışmada, şöyle denildi: '1994 krizi öncesinde 1993 yılında Türkiye 8,1 oranında büyüyüp, GSMH'sını 20,5 milyar dolar arttırarak 178,7 milyar dolara çıkardı. Aynı yıl 6,4 milyar dolar cari açık veren Türkiye, 100 dolar büyüyebilmek için 31,3 dolar cari açık vermiş oldu. Aynı tablo 2001 krizinde de geçerli oldu. Kriz öncesi ekonomideki dengelerin bozulma sinyalleri verdiği 2000 yılında Türkiye 6,3 büyürken, GSMH'sı 14,7 milyar dolar artarak 200 milyar dolara ulaştı. Aynı yıl cari açık 9,8 milyar dolar oldu. Türkiye 2000 yılında 100 dolarlık büyüme için 66 dolar döviz açığı verdi.'

SICAK PARA

Çalışmada, Türkiye'nin yüksek düzeyde cari işlemler açığı vermesinin nedenlerden birinin, sıcak para girişi nedeniyle Türk parasındaki aşırı değerlenme olduğu belirtildi. Türk parasındaki aşırı değerlenme nedeniyle, özellikle bankalar ve şirketlerin son yıllarda artan miktarlarda yurtdışından borçlanmaya yöneldiği belirtilen çalışmada, cari işlemler hesabının sermaye hareketlerinde yer alan kredilerin bu nedenle artış gösterdiğine dikkat çekildi.

Sermaye hareketlerinin alt kalemlerine bakıldığında, hükümetin son üç yılda borçlanmayıp borç ödediğinin görüldüğü, bankalar ve özel sektörün ise borçlanmaya yöneldiği kaydedilen çalışmada, bugün cari işlemler dengesinin daha fazla açık vermesine engel olan bu döviz girişinin, ilerleyen yıllarda Türkiye'yi büyük risklere sürükleyeceği ileri sürüldü. Çalışmaya göre, bu yılın ilk çeyreğinde, hükümetin geri ödemeleriyle birlikte bankaların ve özel sektörün yurtdışından aldığı kredi miktarı 11 milyar 551 milyon dolar olurken, 2005 yılında bu rakam, 20,9 milyar dolar, 2004'de 13,8 milyar dolar, 2003'te 3,0 milyar dolar, 2002'de ise 1,2 milyar dolar olarak gerçekleşti.