Milli Piyango'ya sürpriz talipli

Emin Hitay, 32 yılda 30’dan fazla teknolojik şirket kurup elinden çıkardı. Yunanlılar’a 2006’da 80 milyon dolara hisselerini sattığı ve bugün yılda 6 milyar liralık ciroya sahip İddaa’dan sonra gözünü Milli Piyango’ya dikti.
 
TÜSİAD üyesi Hitay, zenginlerden yüksek vergiler istenmesiyle ilgili görüşlerini açıklarken, “Zenginler de vergi vermeli. Ama verginin tadı kaçarsa, zengin de bu global dünyada parasını başka ülkelere götürür” diye konuştu
 
Şirketi kur, büyüt sonra da sat! Yeniden başka bir şirketi daha kur, yine büyüt, yine sat. Kimi girişimciler için hayat böyle seyrediyor.
 
Bulgaristan göçmeni bir ailenin çocuğu olan Emin Hitay,  Sultanhamam'da iş yapan bir babanın oğluydu, bu nedenle daha 22 yaşındayken tekstilcilikle işe başladı. 8 yıl bu işi yaptı. Ege Üniversitesi'nde işletme okudu.

 1988'de Alphan Manas'la Exim AŞ'yi kurarak teknoloji tabanlı işlere yöneldi. Barkod sistemiyle ilgili yeniliklere imza attı. 4 yıl sistem operatörlüğü yapması onun ufkunun açmıştı.
 
Şans oyunları şans getirdi
 
İki ortak, kazandıklarıyla paraları doğru kullanarak şans oyunları alanında İddaa ve Bilyoner'i kurdular. İkili, 2005'te 11 şirkete ulaşarak, Teknoloji Holding'i kurdu. 2006'ya gelince de İddaa'yı Yunan kökenli uluslararası bir şirkete yani İntralot'a 80 milyon dolara satıp ortaklığı sonlandırdılar.
 
Emin Hitay, yolculuğuna 4 şirketle devam etti. 2007'ye gelince de bu kez Planet şirketini Fransa merkezli Ingenico'ya sattı ve daha sonra da kendi soyadını taşıyan Hitay Yatırım Holding'i kurdu. Bu holdingin bünyesinde şimdi 8 şirket bulunuyor.  
 
32 yıllık iş yaşamında 30'u aşkın şirketin kurucusu olan Emin Hitay, yine iddialı.
 Bu yılın ikinci yarısında özelleştirilmesi planlanan Milli Piyango'yu yerli ve yabancı 3 ortakla birlikte satın almak için ihale sürecine hazırlanıyor.
 
Kendisiyle söyleşimizde, iş yolculuğunu,  Türkiye'nin teknoloji alanında nasıl adımlar atması gerektiğini,  Milli Piyango özelleştirilmesini ve  bir TÜSİAD üyesi olarak da "Zenginlerden vergi alınır ama nasıl alınır?" konusunu anlattı.   
 
Hollande, vergiyi abarttı
 
* Emin Bey krizlerle birlikte trendler de değişiyor. Hükümetler, zenginlerden çok daha fazla vergi istiyor. Bu gelişmelere nasıl bakıyorsunuz?

ABD’de eğer yıllık 400-450 bin dolar zenginlik sayılıyorsa bu ülke için çok düşük bir rakam. Orada neredeyse kişi başına gelir 50 bin dolara dayandı. Ama asıl abartı Fransa’da oldu. Cumhurbaşkanı Hollande, 1 milyon euro geliri olandan yüzde 75 vergi, hatta bu da yetmiyor, geri kalanın yarısı kadar da alınıyor. Kanun çıkarıldı ama Anayasa Mahkemesi’nden döndü. Bizi ilgilendirmiyor ama çıkan kanunla bir sürü zengin Belçika vatandaşlığına geçti.
 
* Zenginler neden vergiden kaçıyor?

Zenginler, o ülkelerin de zenginliği. Tabii ki, gelir dağılımının düzgün bir şekilde dağıtılmasıyla demek istiyorum bunu. Mesela, Rusya’da çok büyük uçurumlar var. Zenginler inanılmaz zengin.
 
* Durum bizde de aynı değil mi?

Aynı değil. Son 10 senedir, açlık sınırında olan insan kalmadı. Türkiye’de aç insan yok. Bizim birtakım kültürel ve sosyal değerlerimiz var. Sıkıntısı olan bir insan, ailesinden, çevresinden destek alıyor
 
Yunanlılar bize dua etsin
 
* Şu anda holdinginizde kaç kişi çalışıyor?
 
Holdinge bağlı 8 şirkette toplam 831 kişi çalışıyor. IT yani bilgi teknolojileri ağırlıklı 7 şirketimiz var, onun yanında faktöring sektöründe çalışan bir şirketimiz mevcut. Ayrıca şans oyunu Bilyoner'de de yüzde 20'lik bir ortaklığım bulunuyor.
 
* Kendi kurduğunuz İddaa'yı Yunanlı şirket Intralot'a 80 milyon dolara satmıştınız. Bu şirket şu anda ne kadar para kazanıyor?
 
Yunanlılar, krizde dua etsinler ki Türkiye'de böyle bir ortaklıkları var. Şu anda İddaa, yılda 6 milyar liralık cirosu olan bir şirket.
 
Bugün pişman mısınız?
 
Hayır, sattığım hiçbir şirketten pişman olmadım.
 
Milli Piyango ihalesine gireceğiz
 
* Şans oyunlarında çalışan yeni bir şirket kurmayı düşünüyor musunuz?
 
Hayır düşünmüyorum. Şans oyunlarında bir şirket kurmanın şansı şu anda yok. Sadece  şu olabilir; Milli Piyango'nun özelleştirilmesi olacak bu yıl içinde. Yerli ve yabancı 3 ortakla yani konsorsiyumla bu özelleştirmeye girmeyi planlıyoruz.
 
* İhale ne zaman yapılacak?
 
Bu yılın ikinci yarısında ihalenin yapılacağı söylendi. Ama tabii ki, beyanda bulunulması lazım. Bunun için de hazırlıkların tamamlanıp kamuoyuna tarihin açıklanması gerekiyor.
 
* Özelleştirmeye hangi ortaklarla katılacaksınız?
 
Şu anda onu deklare edemeyiz. İhale sürecinin başlama tarihi açıklanınca biz de hazırlıklarımızı yapacağız. Henüz anlaşma yapmadan kimlerle ortak olacağımızı söyleyemeyiz.
 
3 milyar doların üzerinde satılabilir ama..
 
* Milli Piyango'ya sizden başka kimler talip olabilir?
 
Aslında daha önce, evvelki yıl biri ihale yapılmıştı. 1.6 milyar dolar istediler ancak en fazla 1 milyar civarında teklif verildi. İhale iptal edildi. Özelleştirmede gri alanlar var.
 
* Peki, Milli Piyango yeni ihaleyle çok daha yüksek fiyata özelleşebilir mi?
 
Dediğim gibi gri alanların netleşmesi lazım. Mesela, yeni oyunlar oynatılacak mı? Başkan oyunların oynatılmasına izin verebilirler mi?  Bu gibi şeyler çok önemli. Bunlar gri alanlar. Bu alanlar, eğer net hale getirilirse, Milli PiyangoDan 1.6 milyar dolar değil, 3 milyar doların üzerinde paralar alabilirler. Yani, yeni özelleştirilmede bunlara da dikkat etmekte büyük yarar var.
 
"Göktürk 2" uydusu büyük bir başarıdır
 
* Sizin gibi girişimciler, teknolojide yolu açmışsınız ama Türkiye, neden hala dünya çapında marka olacak firmalara sahip olamıyor acaba?
 
 Teknoloji şirketleri neden bu ABD'den çıkıyor? Çünkü, ABD'nin toplam milli geliri 14 - 15 trilyon dolarlara varıyor. Dev bir pazar var. Pazar ne kadar büyükse, teknoloji şirketleri de o pazardan çıkıyor. Orada bir 'Silikon Vadisi' kurulmuş, müthiş bir eko sistem var. Bugünün konusu değil aslında. 40 - 50 yıl önce başlayan bir olay. Melek yatırımcılık kavramı çok gelişmiş. Teknolojiye yatırım yapacaklar ve yapanlar para bulabiliyorlar. Bu yeni yeni Türkiye'de de başladı.  
 
* Peki, kaybolan yıllarımızı nasıl kazanırız?
 
Türkiye buna devlet politikası olarak ağırlık vermeye başladı. Bakın, "Göktürk 2" uydusu atıldı mesela. O parçayı oradan, bu parçayı şuradan aldınız diye eleştiriler var. Tabii ki alınacak. ABD'de de uydusunu yaparken lensini Güney Kore'den alıyor. Önemli olan parçaları birleştirerek bunu yapmak ve Türkiye de bunu başardı.  Büyük bir başarıdır.
 
Denge bozulursa zengin parasını götürür
 
* Zenginlere vergi konusu TÜSİAD'da nasıl karşılanıyor?
 
Şu var, gelir arttıkça verginin daha fazla alınması gayet doğal. Geliri az olandan hiç vergi alınmaması veya daha az alınması gayet doğal ama gelir arttıkça da tadı kaçacak şekilde aşırı bir şekilde  vergi alınması da olmaz. Çünkü, zengin parasını götürür.
 
* Zenginlere vergi konulamaz mı?

Vergi konulur ama tadını kaçırmamak lazım. Denge açısından biraz daha vergi olması doğaldır ama Fransa'daki gibi yüzde 80 vergi koyarsanız, siz orada zengini tutamazsınız. Yani para, çünkü bütün dünyada dolaşıyor.
 
* Paraları artık bavullarda taşımaya da gerek yok, her şey on-line oldu değil mi?
 
Bavullarda götürmeye hiç gerek yok. İstediğiniz yere internetle kaydırabiliyorsunuz. 
 
* Size göre Türkiye'de zenginliğin tanımı nasıl yapılmalı?
 
Zenginlik görecelidir. Kimi insan vardır, 100 bin lirası olduğu zaman kendisini zengin hisseder. Kimi insan vardır, 10 milyon liraya sahiptir ama 'Ben zengin değilim' der. 
 
 TÜSİAD'da görev alabilirim
 
* TÜSİAD'da bugüne kadar sadece üyelik yaptınız. Yılmaz döneminde daha etkili bir görev alır mısınız?
 
Kendisini seçeceğiz, bence çok başarılı bir işadamı, kesinlikle TÜSİAD'a da katkısı olacaktır. Bugüne kadar hiç görev almadım, komisyonlarda da olmadım. Belki düşünebilirim. .
 
Lüks konut satışı yükselişe geçer
 
Konut stoku artmış durumda. Buna karşılık faizlerin düşmesiyle banka kredili konut satışlarının tekrar yükselişe geçmesini bekliyorum. Yine faizlerin düşmesi ile nakit parası olanlar tatmin edici mevduat faiz oranı alamayacaklarından dolayı o kesimde de gayrimenkule yöneliş olabilir.

Perihan Çakıroğlu/Bugün