Erkeklere de dul maaşı

Halen yürürlükteki uygulamaya göre, SSK'lı vefat ettiğinde 1800 günü varsa veya 1800 günü yoksa bile 5 yıldan fazla sigortalı olup her bir sigortalılık yılı için ortalama 180 gün prim ödenmiş ise geride kalanlarına dul/yetim aylığı bağlanıyor. Bağ-Kur'lunun ise beş yıllık prim ödeme süresi bulunuyorsa yakınlarına dul/yetim aylığı veriliyor. Emekli Sandığı iştirakçisinin vefatının ardından yakınlarına aylık bağlanması için ise 10 yıl ve daha fazla süre sosyal güvencesi şartı aranıyor. 10 yıllık güvencesi olmayan, ancak 5 yıldan fazla süresi bulunanlara ise eşine bakıma muhtaç olması halinde maaş verildiği gibi çocuklarına da eğitim süreleri boyunca aylık bağlanıyor.

Yeni yasayla maaş bağlama şartı kolaylaştırıldığı gibi kapsamı da genişletilerek erkekler de dul aylığı kapsamına alınıyor. Yeni düzenleme, "En az beş yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş" olanların geride kalan eş ve çocuklarına dul-yetim aylığı bağlanacak. En önemli yeniliklerden biri de yeni uygulamadan daha önce bu hakkı elde edemeyenlerin de faydalanması. 1 Ocak 2007'den önce vefat eden işçi-memurların aylık alamayan yakınlarına, yeni getirilen sistemle hak ediyorlarsa maaş bağlanacak.

Yeni düzenleme, eşlere ve erkek çocuklara da çeyiz yardımı verilmesini öngörüyor. Şimdiki uygulamaya göre Emekli Sandığı, evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklar ile anaya bir defaya mahsus olmak üzere, almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının on iki aylık tutarı evlenme ikramiyesi ödüyor. SSK ise sigortalının ölümünden dolayı aylık ve gelir almakta olan hak sahibi kız çocuklarına, evlenmeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı evlenme yardımı veriyor. Bağ-Kur'lulara ise evlilik durumunda herhangi bir ödeme yapılmıyor. Yeni kanun ile ise ortak bir uygulama olarak, gelir veya aylık almakta iken evlenen eş ve çocuklara bir yıllık gelir veya aylıkları tutarında evlenme yardımı getiriliyor. Emekli Sandığı'ndan oğlu veya kızı üzerinden aylık alan analara verilmekte olan evlilik yardımı kaldırıldı. Ancak, bugüne kadar çeyiz parası denilen evlenme yardımını alamayan Bağ-Kur'luların eşleri ile çocuklarına evlenme yardımı verilmesi kararlaştırıldı. Ayrıca, bugüne kadar sadece kız çocuklarına verilen evlenme yardımından erkek çocukların da faydalanması imkanı getirildi.

Bağ-Kur'dan normal emeklilik

Yeni yasa Bağ-Kur'luların emekliliğinde de köklü değişiklikler getiriyor. Bağ-Kur'lular iki yöntemle emekli olabilecek. Kadınlar 20, erkekler 25 tam yıl prim ödeyerek tam aylık ile emekli olabilecekleri gibi, 15 tam yıl ödeme ile kısmi aylıklı emeklilik hakkı kazanacak. Konuya iki örnekle açıklık getirelim. 20 Nisan 1982 tarihinde Bağ-Kur'a prim ödemeye başlayan Harun Bey'in 1 Haziran 2002 tarihi itibarıyla prim ödeme süresi çıkarma işlemiyle tespit edilebilir. 01.06.2002-20.04.1982=11.01.0020 (20 yıl, 1 ay, 11 gündür.) Buna göre Harun Bey'in 25 yıllık prim ödeme süresini tamamlamasına kalan süre; 30.11.24 (25 yılın açılımı)-11.01.20=19.10.04 (4 yıl, 10 ay, 19 gündür. Bunun tabloda karşılığı 3. sırada olan ‘3 yıl aydan fazla-5 yıl ve daha az' kısmıdır ve emekli olabileceği yaş 46'dır. Bu esnaf, 25 yıllık prim ödeme şartıyla 46 yaşından önce emekli olamayacaktır.

8 Eylül 1999'da yürürlüğe giren 4447 sayılı kanun gereğince, bu tarih itibarıyla erkekler için 23 ve kadınlar için 18 yıldan fazla süre kesenek/prim ödemiş olan memurlar ise ‘yaş'a tabi değil. Bunlardan hâlâ çalışanlar varsa diledikleri zaman emekli olabilecek.

Şimdiye kadar her sosyal güvenlik kurumu için farklı olan malûllük aylığına hak kazanma şartları eşitleniyor. Şimdiki uyg