Uşak'ta altına hücum

Uşak’ın susuz ve tarıma elverişsiz arazilerle çevrili Kışladağ bölgesinde altın bulundu. Avrupa’nın en büyük altın madeni, geçen ay deneme üretimine başladı, 11 Temmuz’da da resmen açılıyor. Kanadalı Eldorado Gold ve yatırım ortağı Tüprag, 17 yılda 240 tonluk rezervin, net 104 tonunu çıkaracak. 2,2 milyar dolar kazanacak. Çorak arazilerini 11 milyon dolara firmaya satan Gümüşkol, Katrancılar, Bekişli, Söğütlü köylülerinden 490’ı şimdi altın işçisi. Önümüzdeki yıl 180’i daha çalışmaya başlayacak. Özel sağlık sigortası, vergi kimlik numarasına kavuşan dünün yoksul köylüleri, bugünlerde kendilerini alışverişe verdi. Evler yeniden döşendi, otomatik çamaşır makinesi, motosiklet, otomobil, traktörler alındı. Şimdi hızla bulaşık makinesi eksiklerini tamamlıyorlar. Bir sonraki hedef, Uşak’tan ev almak. Şirket, köylere su ve kanalizasyon şebekesi kurdu, asfalt yol yaptı. Madendeki üstü açık alanlarda 17 yılda 40 bin ton siyanür kullanılacak olması, altına hücum telaşındaki köylülerin umurlarında bile değil. Muhalefet yapmak, 8 kilometre ötedeki, madenle herhangi bir alışverişi olmayan İnay Köyü’ne düşmüş.

Çevre köyler, kendilerinden daha yoksul olan Gümüşkol’a "Irgat Köyü" dermiş iki yıl öncesine kadar. Ne zaman altın havzasındaki araziler satın alınmaya başlanmış, yüzü en çok gülen Gümüşkol olmuş. Beş para etmeyen makilik kıraç topraklar, birden değer kazanmış. Eldorado-Tüprag; Ulubey ve Eşme ilçelerine bağlı Gümüşkol, Katrancılar, Bekişli, Söğütlü köylerine ait 2 bin 500 dönüm araziyi satın almış. 11 milyon dolar ödemiş. 2005’te madende çalışacaklar da bu köylerden seçilmiş. 490 köylü, 25 günlük kurstan sonra ocak, kırıcı ve cevherin siyanürle yıkandığı liç alanında işbaşı yapmış. İş sadece madende çalışanlarla bitmemiş ama. Dört köy birleşip bir taşıma kooperatifi kurmuş, 22 minibüs almış. İşçileri madene götürüp getirme işinden ayda 60 milyar lira kazanıyorlar.

Gümüşkol’a gidiyoruz. En çok altın arazisi, madende en çok işçisi olan köy burası. Dördü kadın, 72 işçi madende. Köydekilerin neredeyse tamamı ekinde. Kalan erkekler meydandaki kahvede, kadınlar da kadın kahvesinde. İlk kez bir köyde, rögar kapakları görüyorum. Kanalizasyon bitmiş, maden şirketi şimdi köy içindeki yolları genişletiyor. Bu yüzden kamyon trafiği yoğun.

Gümüşkol’dan Bekişli’ye geçiyoruz. Burası da ıssız. Herkes tarlada. Bize rehberlik yapan Gümüşkollu Emin Amca (76), "Bu köyde herkesin çıkınında çok altın var. Hazır evde yoklar, çalalım" diyor, şakayla karışık.

Bekişli’den 13 işçi çalışıyor madende. Ali (72) ve Sıdıka (65) Bayar’ın evine konuk oluyoruz. Keyiflerine diyecek yok. Sütlü neskafe ikram edip, oğulları Mesut’un madendeki işini anlatıyorlar: "Siyanür, tablet gibi paketle geliyormuş. Bizim oğlan zehri makineyle havaya kaldırıp kazanın içine atıyor."

Köy Muhtarı Necati Bayar’ın pembe badanalı evinden iki çocuğu Nesrin (20) ile Necdet Bayar (19) geliyor. Muhtar minibüsünü maden servisinde çalıştırıyormuş. Nesrin’in nişanlısı İlker Serçe, madende işçi. "Kayınpederim madene arazi sattı, zengin oldu. Dedemler de... Evi dün pembeye boyattık. Maden olmasaydı badana da olmazdı. Çeyizime çamaşır makinesi, oturma ve yatak odası takımlarını, 72 ekran TV’yi de bu sayede aldık" diyor. Necdet, üniversiteye giriş sınavının iyi geçmediğini, askerliğini yaptıktan sonra madende çalışmak istediğini söylüyor.

ÇALIŞANLAR MUTLU ÇALIŞMAYANLAR HIRSLI

Yılmaz Ünal (46): Gümüşkol Minibüsçüler ve Servisçiler Taşıma Kooperatifi Başkanı’yım. 2007’de 180 kişi alacaklar. Gümüşkol’da kimse işsiz kalmayacak. Refah seviyemiz arttı. İstediğimz eşyayı peşin ya da taksitle alıyoruz.

Mehmet Ünlü (65): Bizim aileden üç kişi madende. Evlerini ayırdılar. Hepsinin her şeyi var.

Süle