Swap anlaşmaları ve ihracatla güçlenen yeni süreç: Yuan, doların yerini almaya başladı

Beş yıl önce Türkiye'de 'yerel para birimleriyle dış ticaret' stratejisiyle başlayan adımların ardından Çin yuanı ihracatta doların yerini almaya başladı. Yüzyıllardır altın ve dövizin nabzını tutan Kapalıçarşı'da artık "yuan" tabelaları çok daha dikkat çekiyor. Döviz bürolarının camekânlarında dolar ve euronun yanına eklenen "CNY" ibaresi, ticaretin yeni dilini sembolleştiriyor. Kapalıçarşı esnafı için artık kasada dolar, euro ve TL'nin yanına bir de Çin yuanı eklenmiş durumda. KOBİ'lerin defterlerinde açılan yeni hesap sütunları, ticaretin yönünü Asya'ya çeviriyor. Uzmanlara göre bu dönüşüm, önümüzdeki yıllarda daha da güçlenecek.

ÖDEMELER CNY İLE YAPILIYOR

Sabah'tan Metin Can'ın haberine göre, Asya'ya ihracat yapan KOBİ'ler de bu yeni dönemin öncüleri olmuş durumda... Gaziantep'teki tekstilciden İzmir'deki makine üreticisine kadar birçok işletme, ödemelerini artık yuan üzerinden alıyor. Bir üretici, "Rusya'daki müşterilerimiz Çin bankaları üzerinden ödeme yapıyor, biz de doğrudan yuan kabul ediyoruz" diyerek tabloyu özetliyor.

YENİ BİR TERİM ÇIKTI

Ekonomistler, Türkiye'nin dış ticaretinde son yıllarda hızla artan yuan kullanımını "dolarizasyonun çözülmesi değil, yeni bir süreç: yuanizasyon" sözleriyle tanımlıyor. Uzmanlara göre bu dönüşüm, önümüzdeki yıllarda daha da güçlenecek. Türkiye'nin 400 milyar doları aşan dış ticaret hacminde yuanın payının birkaç yıl içinde çift hanelere ulaşabileceği öngörülüyor. Çin bankalarının yaptırımlar nedeniyle zaman zaman çekinceli davranması işlemleri yavaşlatsa da Kapalıçarşı'dan KOBİ'lere kadar ticaretin tüm aktörleri, yeni dönemin kapısını aralamış durumda.

YUAN REZERV PARA OLUR MU?

Ticaret savaşlarında en çok gündeme gelen konulardan biri de yuan Çin Halk Bankası tarafından ilk kez 1948'de piyasaya sürüldü. Bugün devler ligine girmiş durumda. ABD doları halen ticarette, yatırımlarda ve rezerv para birimi olarak hakim konumunu sürdürürken Çin hükümeti, yuanın uluslararası ticaretteki kullanımını artırmaya yönelik adımlarla para biriminin etkinliği güçlendirmeyi hedefliyor. Bu nedenle de son 10 yılda 30'dan fazla ülke ile döviz takas anlaşmaları imzalayarak karşılıklı ticarette yerele para birimlerinin kullanımını teşvik etti. Çin ve Hong Kong'un yanı sıra Kore, Malezya, Singapur ve Endonezya gibi ülkelerde de geçerli para birimi olarak kullanılıyor. En son 31 Ağustos'ta Tianjin'de düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi'nde Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yeniden buluşmasında verilen mesajlar, Batı'nın yaptırımları karşısında Asya merkezli yeni bir ekonomik düzenin işaret fişeği oldu. Çin'in gövde gösterisi olarak nitelendirilen buluşma, yuanın küresel ticaretteki rolünü güçlendirdi.

8 AYDA 168 ÜLKEYE KENDİ PARAMIZLA İHRACAT YAPTIK

SWAP anlaşmaları sayesinde yerel para birimleriyle ticaret de hızlanmış durumda. TL'yle dış ticaret, yılın 8 ayında geçen senenin aynı dönemine kıyasla yüzde 33.5 artarak 944 milyar 645 milyon liraya ulaştı ve rekor seviyeyi gördü. 8 ayda TL'yle ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.2 yükselişle, 196 milyar 203 milyon liradan 216 milyar 127 milyon liraya çıktı. İthalat da aynı dönemde yüzde 42.5 artışla, 511 milyar 286 milyon liradan 728 milyar 518 milyon liraya ulaştı. Ağustosta 168 ülkeye TL'yle ihracat yapıldı.

İLK FONLAMA 2020'DE OLMUŞTU

Türkiye-Çin arasında yerel parayla ticaret adımları 2020'de başlamıştı. TCMB ile Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankası arasında 2019 yılında yenilenen swap (para takası) anlaşması çerçevesinde, Çin Yuanı (CNY) fonlamasının ilk kullandırımları Haziran 2020 tarihinde yapılmıştı. İlgili bankalar aracılığı ile çeşitli sektörlerdeki Türk şirketleri, Çin'den ithalatlarını CNY cinsinden ödeme yaparak gerçekleştirmişti. Geçtiğimiz haziran ayında Çin ile swap anlaşması yenilenmişti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankası arasında imzalanan anlaşmanın 3 yıl geçerli olacağı duyurulmuştu. Anlaşma, iki merkez bankası arasında güncel döviz kurlarını yansıtacak şekilde azami 189 milyar Türk lirası veya 35 milyar Çin yuan ı değerinde yerel para birimi takasına imkân sağlıyor.

patronlardunyasi.com