Reel sektör hizmet ticaret ve inşaatta güven kasım ayında yukarı yönlü hareket etti kapasite kullanımında sınırlı artış görüldü

Küresel ve ulusal ekono­miyi olumsuz etkileyen iç ve dış gelişmelerin damgasını vurduğu 2025 boyun­ca adeta bıçak sırtında seyreden sektörel güvende yeni yıla yak­laşılırken görece iyileşme ken­dini hissettirdi. Mevsimsel et­kilerden arındırılmış endeksle­re göre kasım ayında reel sektör (imalat sanayii), hizmetler, pe­rakende ticaret ve inşaat olmak üzere dört temel sektörde de güven artışı yaşandı. Kesintisiz güven artışı süreci reel sektörde beş, perakende ticarette de dört aya ulaşırken, hizmetler ve inşa­atta ise kasımda artışa geçti.

REEL SEKTÖR GÜVENİ MART DÜZEYİNE DÖNDÜ

Merkez Bankası’ndan yapı­lan açıklamaya göre, İktisadi Yönelim Anketi sonuçlarından hesaplanan mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi kasımda değişmeye­rek 100,8 düzeyini korudu.

Ancak değerlendirmelerde asıl baz alınan mevsimsel etki­lerden “arındırılmış” endeks ise aylık bazda 1,2 puan artarak 103,2’ye çıktı. Bu bazda güven düzeyi, böylece içeride siyasi gerilim ve dışarıda küresel ti­caret savaşları başlamadan ön­ceki düzeyine geri gelmiş ol­du. Her ayın 1-15’inci günle­ri arasında anketle derlenen yanıtlara göre oluşturulan ve değerinin 100’den büyük ol­ması genel olarak ekonomik iyimserliği, 100’ün altında olması ise kötümserliği ifa­de eden Reel Sektör Güven Endeksi, mart ayında da bu düzeyde ölçülmüştü. İz­leyen dönemdeki olumsuz­luklarla haziranda 98,4’e ka­dar inen güven endeksi, tem­muzdan itibaren artışa geçmiş, ağustosta 100 baz değerini ye­niden aşmıştı. Endeks eylül ve ekimden sonra kasımda da ar­tışını sürdüren endeks, sekiz ay önceki düzeyine geldi.

Dünya'dan Naki Bakır'ın haberine göre, endeksi oluşturan anket so­rularına ait yayılma endeksle­ri incelendiğinde, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki ihracat sipariş mikta­rı, mevcut toplam sipariş mikta­rı, gelecek üç aydaki üretim hac­mi ve gelecek üç aydaki toplam istihdama ilişkin değerlendir­meler kasım ayında endeksi ar­tış yönünde etkilerken, mevcut mamul mal stoku, genel gidişat ve sabit sermaye yatırım harca­masına ilişkin değerlendirme­ler endeksi düşürücü etki yaptı.

HİZMETLER, TİCARET VE İNŞAATTA DA GÜVEN ARTTI

Türkiye İstatistik Kuru­mu’nun sektör bazında cironun yüzde 70’ini gerçekleştiren gi­rişimleri kapsayan hizmet, ti­caret ve inşaat sektörü güven endekslerinin kasım ayı so­nuçları da açıklandı. Mevsim­sellikten arındırıldığında gü­ven endeksleri perakende tica­ret sektöründe yüzde 0,9 artışla 114,2’ye, hizmetlerde yüzde 1 artarak 111,8’e, inşaatta da yüz­de 1,4 artışla 84,9’a yükseldi.

Perakende ticaretteki güven artışında son üç aydaki iş hac­mi, satışlardaki canlılık ve ge­lecek üç ayda da bunun devam edeceği beklentisi etkili olur­ken, mevcut stoklarda artış ya­şandı. İnşaattaki güven artışın­da, alınan kayıtlı siparişlerin düzeyi kısmen, gelecek üç ay­da çalışan sayısına ilişkin bek­lentideki artış ise daha büyük oranda belirleyici oldu. Hiz­metlerde son üç aylık iş durumu ve hizmetlere olan talep güveni yukarı çekerken, gelecek üç ay­daki talep beklentisindeki aza­lış düşürücü etki yaptı. Ulusal ve küresel ekonomide belirsiz­liğin zirveye çıktığı nisan önce­si ile karşılaştırıldığında güven düzeyi reel sektörde mart düze­yine geri gelirken, perakende ti­carette o düzeyi aştı, hizmetler ve inşaatta ise hala altında.

KAPASİTE KULLANIMINDA SINIRLI ARTIŞ

İmalat sanayi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı (KKO) 0,1 puanlık bir artışla yüzde 74,1 düzeyinde oluştu. Mevsimsellikten arındırılmamış kapasite kullanım oranı ise önceki aya göre 0,2 puanlık bir artışla yüzde 74,4’e yükseldi. Kasımda imalat sanayiinde en yüksek kapasite ile çalışan beş alt sektör yüzde 85,2 ile tütün, yüzde 84,4’le ağaç ürünleri, yüzde 84’le kâğıt, yüzde 77,8’le temel eczacılık ve yüzde 76,2 ile diğer ulaşım araçları oldu. Bunları yüzde 76,1’le mobilya, yüzde 75,6 ile giyim eşyası, yüzde 75,3’le ana metal sanayii, yüzde 75’le kimya izledi. Kasımda en düşük kapasite ile çalışan alt sektörler ise yüzde 62,6 ile deri, yüzde 64,7 ile makine ve ekipman, yüzde 65,6 ile kayıtlı medyanın basım ve çoğaltımı, yüzde 68,3’le içecek imalatı ve 69,8’le tekstil oldu. KKO temel alt sektörlerin yarıdan azında önceki aya göre arttı.

patronlardunyasi.com