Petrol arama sudan ucuz

Mustafa Salih/Para dergisi

PETROL zengini ülkelerle çevrili Türkiye'nin enerji sıkıntısı malum. Petrolün varil fiyatı her yükseldiğinde, iğneden ipliğe her şeye zam yapılacağı, dolayısıyla enflasyonun yükseleceği beklentisi içine giriyoruz. Çünkü petrol, başta ulaşım olmak üzere pek çok alanda en önemli hammadde konumunda...

Çepeçevre petrol bölgeleriyle kuşatılan Türkiye'nin aslında bu alanda çok büyük bir potansiyele sahip olduğu hep söylene gelir. Ancak bu konuda nedense somut bir adım atılmaz. Daha doğrusu atılmazdı. Son birkaç yıldır hem TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı) hem de yabancı petrol şirketlerinin Türkiye'deki petrol arama faaliyetleri epey yoğunlaşmış durumda. Petrol şirketleri özellikle de Karadeniz'e yoğun ilgi gösteriyor.

NASIL BAŞVURU YAPILIR?
Türkiye'de petrol aramak isteyen yerli ve yabancı petrol şirketleri önce PİGM'ye başvuruda bulunup boş saha durumu hakkında bilgi alıyor. İstedikleri bölgede boş saha olması durumunda, şirket arama başvuru dilekçesi, kaynak dosya, faaliyet ve yatırım programı ile PİGM'ye başvuruda bulunuyor. Şirket bunun dışında 60 YTL teminat ve bir sahada alacağı her ruhsat için 205 YTL yatırması gerekiyor. Arama yapan şirketler bir sahada en fazla 8 ruhsat için başvuru yapabiliyor. Son bir ay içinde Türkiye'de 5 şirket petrol arama konusunda başvuruda bulunmuş. Bunlardan Çukurova Grubuna bağlı Genel Enerji Siirt, TPAO Antalya, Aypet Tuz Gölü, Petraco İç Anadolu ve Perenco şirketi de Siirt bölgesinde petrol arayacak.

LİSANS KRİTERLERİ
PİGM'ye petrol aramak için başvurulduğunda, ilgili şirketlerde sermaye yeterliliği, tecrübe ve milli çıkarlara uygunluk gibi kriterler aranıyor. Ancak muhtemelen 2008 yılında mecliste görüşülecek yeni kanunda birtakım değişiklikler gündeme gelebilir.
2006 yılı sonu itibariyle petrol arama ruhsatlarının dağılımına bakıldığında, toplum 374 ruhsatın 150'sinin (yüzde 40) TPAO'ya, 224'ünün ise diğer şirketlere ait olduğu görülüyor. Bu alanda 18'i yerli, 22'si de yabancı olmak üzere 40 şirket faaliyet gösteriyor.
Mevcut 68 adet petrol işletme ruhsatının ise 46 adedi (yüzde 69) TPAO'ya, 21 adedi de diğer şirketlerin elinde.

BÖLGELER GENİŞLİYOR
Türkiye'nin yaklaşık 780 bin kilometrekarelik yüzölçümüyle kıyaslandığında, bugüne kadar denizlerimizin sadece yüzde 1'i, karalımızın ise yüzde 20'sinde sondajlı saha çalışmalarıyla petrol aranmış durumda. Bu veriler ışığında kara ve denizlerimizin yeterince aranmadığı görülüyor. Nedenlerine gelince...
Karalarda ortalama sondaj maliyeti 2-2.5 milyon dolar. Bu rakam denizde 100-150 milyon dolara yükseliyor. Türkiye'de bugüne kadar keşfedilen 103 petrol sahasındaki ortalama gravite 16, 18 ve 20 API civarında. Bu yüzden de rafineriler bu petrole rağbet göstermiyor. Gerçi 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hazırlanırken, yerli üretimi korumak için API'si 12 bile olsa petrolün rafineriler tarafından alınıp işlenmesi sağlandı.

Tabii bugüne kadar Batı Raman ve Raman sahaları gibi ikinci bir büyük sahanın keşfedilememesi de Türkiye'de petrol arama iştahını engelleyen bir durum oldu...
Türkiye'de bugüne kadar en çok araştırılan bölgeler Güneydoğu Anadolu ve Marmara oldu. Türkiye yerli petrolün tamamına yakını Güneydoğu Anadolu, doğalgazın da neredeyse tamamı Marmara Bölgesi'nde üretiliyor. İşte üretimin sadece bu iki bölgede yapılması, Türkiye'de petrol ve doğalgazın sadece Marmara ve Güneydoğu Anadolu'da bulunabileceği gibi yanlış bir kanıya yol açıyor. Oysa, 2004 yılında ciddi yapılan araştırmalar sonucunda ilk defa Karadeniz'de Türkiye için potansiyel petrol ve doğalgaz alanları olduğu belirlendi...

3 BİN 326 KUYU AÇILDI
PİGM verilerine göre, 1954 yılından 2006 yılı sonuna kadar Türkiye'de 103 petrol, 31 adet de doğalgaz sahası keşfedildi. Bu sahalarda açılan arama ve üretim kuyuların sayısı ise 3 bin 326 adet. Bunların bin 904 adedi arama çalışmaları sonunda açılan kuyular. Kalan bin 422 adetse zaten keşfedilmiş olan alanlarda açılan üretim ve geliştirme kuyuları.

Bugüne kadar açılan 3 bin 326 adet kuyunun bölgesel dağılımına bakıldığında, 563 adedinin (yüzde 17) Marmara, 2 bin 496 adedinin (yüzde 77) Güneydoğu Anadolu, 191 adedinin (yüzde 6) de diğer bölgelerde açıldığı görülüyor. Bunun dışında açılan kuyulardan bin 503'ü petrollü, 213'ü gazlı, 36'sı hem petrol hem gazlı, bin 503'ü kuru kuyu, 16'sı da sondajı devam eden kuyular.

Kuyuların bölgelere göre dağılımı

Marmara Bölgesi 563   
Ege Bölgesi 6
Akdeniz Bölgesi 143
İç Anadolu Bölgesi 32
Karadeniz Bölgesi 43
Doğu Anadolu Bölgesi 43
Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2.496
Toplam 3.326

Hangi şirketin ne kadar kuyusu var?

Şirket Açtığı kuyu sayısı

TPAO 2.165
N.V. Turkse Perenco 421
Thrace Basin Nat. Gas. Türkiye Corp. 137
Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü 104
Aladdin Middle East ve Ortakları 87
Mobil Exp. Med. Inc. 74
Arco Turkey Inc. 42
Amity Oil Int. Pty. Ltd. 31
Diğerleri 265
Toplam 3.326

Türkiye'nin en eski 10 kuyusu

Kuyu adı Başlama tarihi Bitiş tarihi

Baspirin-1 13/10/1934 15/06/1936
Hoşköy-1 02/06/1935 08/07/1935
Hoşköy-2 02/08/1935 30/08/1935
Hoşköy-3 14/09/1935 26/09/1935
Hoşköy-4 08/10/1935 19/10/1935
Mürefte-1 24/04/1936 02/07/1936
Mürefte-2 07/07/1936 06/09/1936
Mürefte-3 16/09/1936 10/10/1936
Mürefte-4 22/10/1936 04/11/1936
Mürefte-5 22/11/1936 11/12/1936

Türkiye'nin en derin 10 kuyusu

Kuyu adı Derinliği (Metre)
Demre-1 6.111
Boyluca-1 5.745
Kaş-1 5.298
Çelikli-101 5.195
Büyükalan-1 5.190
Çorlu-3/k 5.043
İskenderun Deniz-1 5.014
Silopi-o1/r/s 4.950
Akkuyu-1 4.871
Cumalar-1 4.829