Milyar dolar için at koşturuyorlar

Atlı, arabalı ve yaya olarak her gece Türkiye sınırına dayanıp askerlere saldıran gizemli Suriyelilerin milyar dolarlık kaçak mazot pazarı yarattığı orta çıktı.

877 kilometreyle en uzun sınır komşumuz olan Suriye’den bir gecede çeşitli yollarla Türkiye’ye sokulan kaçak mazot miktarının bin 500 tona kadar çıktığı belirtilirken, bölgede kaçak yakıt piyasasının yıllık büyüklüğü de milyar doları geçti.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde kayıtlı olarak yıllık 3.2 milyon ton dizel ve benzin satışı yapılıyor. Buna karşın Suriye sınırından giren mazotun yıllık miktarı 575 bin tona ulaşıyor. Rakam, söz konusu iki bölgede satılan kayıtlı yakıtın yüzde 17’si, Türkiye genelindeki toplam 17 milyon tonluk satışın ise yüzde 3.4’üne ulaşıyor.

Mazotun litresinin 4.23 TL olduğu düşünülürse, gelen yakıtın yarattığı pazar günde 6.3 milyon, yılda ise 2.3 milyar lirayı, yani yaklaşık 1.2 milyar doları buluyor. Bir litre mazotun yüzde 66’sının vergi olarak devlete gittiği düşünüldüğünde, Maliye’nin söz konusu kaçaktan kaynaklanan gelir kaybının da yılda 1.5 milyar lirayı aştığı hesaplanıyor. Ortaya çıkan gelirin bir bölümü Suriye’de savaşan gruplara giderken, kalanı da yurtiçinde kaçak akaryakıt satan tüccarlara kalıyor.

BÖLGEDE PETROL SAVAŞI VAR

Son dönemde PKK’ya yakın PYD’nin silahlı gücü YPG ile El Kaide bağlantılı radikal İslamcı El Nusra arasındaki çatışmalar hızlanırken, asıl kavganın, bölgeden Türkiye’ye satılan petrol ürünlerinden elde edilen gelir üzerinde yoğunlaştığı belirtiliyor. İki gücün çatışmasının Suriye petrolünün yüzde 60’ına sahip olan Rimelan bölgesinde yoğunlaşması da iddiaları doğruluyor. Şırnak’ın Cizre ile Mardin’in Nusaybin ilçeleri arasındaki bölgenin karşısında bulunan Rimelan bölgesinde yaklaşık 2 bin kuyu bulunuyor. Buralardan çıkartılan petrol, bölgedeki eski rafinerilerde işlenerek, motorin haline getirilip kaçak yollarla Türkiye’ye sokuluyor.

Resmi verilere göre keşfedilmiş petrol rezervleri 2.5 milyar varili buluyor. Söz konusu rakam bugünkü fiyatlarla 275 milyar dolar ediyor. Bu rezervin yüzde 60’ının Rimelan’da olduğu düşünüldüğünde, Kürtler ve El Kaide’nin girdiği çatışmaların arkasında siyasi olduğu kadar, ekonomik kavganın da olduğu görülüyor. Bölgede 165 milyar dolara yakın değeri bulunan petrol rezervi yer alırken, günlük üretim kapasitesi 230 bin varil civarında hesap ediliyor. Bu rakam, petrol yatağını ele geçiren gruplara günde 23.1 milyon, yılda ise 8.4 milyar dolarlık gelirin kapısını açıyor.

Bülent Onur Şahin/Taraf