Global türbülans sona erecek mi?

Gazi Erçel'in yazısı

Global türbülans sona erecek mi?

Martin Wolf etkili bir yazardır. Global ekonomiyi yakından izler. Uluslararası piyasalardaki gelişmeleri yorumlayan Financial Times'daki son yazısında Benjamin Graham'ın 'Bay Piyasa' diye adlandırdığı tiplemesini ele almış. Onu anlatıyor.

"Bay Piyasa endişeli bir kişidir" diyor ve ekliyor: "Bay Piyasa'nın ruh haleti inanılmaz iyimserlikten, çok kuvvetli bir bunalıma dönüşebilme özelliğine sahiptir. Halen bu hareketi izlemekteyiz. Davranışları umursamazlıktan, endişeye doğru bir değişim gösteriyor. Yatırımlarını riskli finansal alanlardan, çok daha emin yerlere yani nakde ve geleneksel korunma yolu olan altına yöneltiyorlar."

Piyasalar endişeli
Gerçekten de piyasalar son dönemde, risklere dikkat etmeden dünyanın her yerine para akıttılar. Bundan herkes yararlandı. Ancak bunun böyle gitmeyeceği belliydi. Martin Wolf un tanımlaması ile "Bay Piyasa da bir insandı nihayetinde. Dünya ekonomilerinde işlerin kötü gittiğini anladığında uyanıp, panikleyiverdi."

Bu panikleme ne kadar devam eder sorusuna yanıtlar ise değişik. Bir grup analist, "Bu bir mevsimsel harekettir. Süresi uzun olur. Piyasalar riskin azaldığını görmeden eski davranışlarına dönmezler" derken, diğer bir grup ise "Enflasyonist eğilimler düşük düzeyini sürdürdükçe, bu trend sona erer" görüşündeler.

Kanımca, Bay Piyasa'nın endişesi kolay kolay azalmayacak gibi. Nedeni global ekonomideki dengesizliklerin kısa dönemde yok olmayacağından kaynaklanıyor. Enflasyonist eğilimlere bağlı olarak ABD, Avrupa ve Japonya Merkez Bankalan faiz artırımına devam ettikçe, piyasaların sinirleri daha da bozulacak gibi. Dolayısıyla da, bu eğilim sona erinceye kadar nakitte kalmayı tercih edecekleri kesin.

Para politikasının rolü
Bay Piyasa bu gibi durumlarda, para politikasının yönüne ve merkez bankalarının davranışlarına her şeyden fazla önem veriyor. Dengesizlikleri azaltan ve durumun ciddiyetini kavrayan bağımsız merkez bankaları ile sorunların çözülebileceğine inanıyorlar.

Ancak, enflasyon hedeflemesi şeklinde para politikası uygulayan merkez bankalarının, artan enflasyonist eğilimlere karşı faizleri artırarak üretimi zora soka sokmaları ise başka bir endişe konusu. ABD'de süreceği anlaşılan faiz artışlarının bu ülkenin büyüme oranını düşürme olasılığı piyasaların canını sıkıyor. ABD ekonomisinde büyümenin düşme olasılığının döviz kuruna nasıl etki edebileceğini tahmin edebiliyorlar.

Bütün bu gelişmelerin, Türk ekonomisini de olumsuz etkileyeceği kuşkusuz. Bu etkinin kısa sürede yok olacağı beklenmemeli. Davranışlar buna göre şekillenmeli.

Vatan