Fındık üreticisi devletten de alacaklı

2004 yılında yaşanan don nedeniyle fındık ağaçları zarar gören çiftçilerin, 322 milyon YTL'nin üzerinde zararının ilgili yasa kapsamında devlet tarafından karşılanması gerekiyordu. Bu kapsamda çiftçilere şimdiye kadar ancak 50 milyon YTL ödeme yapılırken, kalan bölüm hala ödenemedi.

Ödemenin 47 milyon YTL'lik bölümü Ordu, Samsun, Giresun ve Trabzon'daki çiftçilere yapılmıştı. Edinilen bilgilere göre, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, 2004 yılından beri bekleyen 260 milyon YTL dahil, doğal afetlerden zarar gören çiftçilere yapılacak tazminat ödemeleri için, 2007 yılı bütçesine 360 milyon YTL ödenek konulmasını istedi. İlgili mevzuat uyarınca, doğal afetlerden, tüm varlıkları yüzde 40 ve üzerinde zarar gören çiftçilere, tekrar üretime devam edebilmeleri için devlet tarafından tazminat ödeniyor. Doğal afetten zarar gören çiftçilere tazminat ödenmesine ilişkin mevzuat uyarınca, bakanlık bütçesine bu yıl 46.9 milyon YTL ödenek kondu.

 Bunun serbest bırakılan bölümü ile çiftçilerin hayvan kayıplarının tamamı ile 2005 yılına kadar bitkisel kayıplarının bedeli ödendi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, fiyatların düşmesi nedeniyle 'zarar ettirilen' çiftçinin mağdur olmaması için, don zararlarının bir an önce edenmesini istedi. Tarımda devlet destekli tarım sigortası bu yıl yürürlüğe girmesine karşın, henüz bu kapsamda kesilen poliçe sayısı fazla değil. Türkiye çapında ve tüm ürünlerde dolu, fırtına, hortum, yangından kaynaklanan tüm zararlar, sigorta kapsamında karşılanabilecek. Don sigortasında kapsama alanı 81 ilçe ile sınırlı olduğu için doludan kaynaklanan zararların, çiftçinin tüm mal varlığının yüzde 40'ın zarar görmesi halinde, yine devlet tarafından karşılanması gerekiyor.

FINDIKTA ARZ FAZLASI SORUNU

 Bu arada fındıkta sorunların büyük bölümü, arz fazlasından kaynaklanıyor. Üretimin yüksek olduğu 'var yıllarında', ortalama- 150 200 bin ton arz fazlası ortaya çıkıyor. Fındık alanlarının sınırlandırılarak arzın dengelenmesi amacıyla 1983 yılında çıkarılan 2844 sayılı yasa ve buna bağlı mevzuat uyarınca, Artvin, Bartın, Düzce, Giresun, Kocaeli, Kastamonu, Ordu, Rize, Sakarya, Sinop, Sakarya, Trabzon ve Zonguldak illerinin bazı ilçelerinde 0-750 m. rakım arasında yüzde 6 dan daha yüksek eğimli 3'üncü sınıf ve daha yukarı sınıf arazilerde fındık üretimine izin veriliyor.

Çarşamba, Terme, Bafra, Düzce ve Sakarya ovaları birinci sınıf tarım arazileri olması nedeniyle fındık üretimine izin verilmemesine rağmen buralarda da fındık yetiştiriliyor. Dünyada yıllık ortalama 500-550 bin ton kabuklu fındık ticareti yapılabiliyor. Türkiye'de ise yıllara göre 400-450 bin ton kabuklu fındık ihrac edilirken, en fazla 70 bin ton fındık iç piyasada tüketiliyor. Fındık tüketimini artırmak amacıyla yürütülen çalışmalarla, tüketimin 100 bin tona çıkarılması hedefleniyor. -BU YIL 'VAR YILI' Ayrıca fındıkta fizyoloji ve doğa şartlarından dolayı bir yıl ürün fazla olurken, ertesi yıl düşüyor. Bu yıl 'var yılı' olması nedeniyle, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı koordinasyonunda yapılan rekolte tahminlerinde fındık rekoltesi 650 bin ton olarak açıklandı. Bu durum 150-200 bin ton arz fazlalığına yol açacak.

LİSANSLI DEPOCULUK İMKANI

Arz fazlası ürünün piyasadan çekilmesi ve fiyat dengesinin sağlanması için, 'lisanslı depoculuk' gündeme getirildi. Ancak bu uygulama kapsamında da, lisanslı depoculuk yapacak firmaların alım yapması gerekiyor. Bu da yine kaynak sorununu gündeme getiriyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği, lisanslı depoculuk sisteminin bu yılın ürüne çözüm üretmeyeceği görüşünü ifade ederken, ürünün hazine adına alınmasını, fina