Abonede Turkcell, artışta Telsim

İç meselelerini çözen üç GSM operatörü hazırlıklarını tamamladı, kıran kırana rekabet için 2007'yi bekliyor. Bugüne kadar Turkcell'in hakim olduğu sektörün diğer iki oyuncusu Vodafone ve Avea 'ben de varım' diyor. Vodafone marka gücüne, Avea Cüneyt Türktan'a, Turkcell ise birikim ve alt yapısına güveniyor. Böylece 3G, numara taşınabilirlik ve vergi indiriminin gündemde olacağı 2007'de patlamaya hazır bir GSM sektörü geliyor.

Bundan 13 yıl önce tekstilci Murat Vargı'nın, Türkiye'nin en büyük holdinglerine sunduğu ancak bir türlü kabul ettiremediği GSM projesi, 2006 yılında 8 milyar dolara yaklaşan dev bir pazar haline geldi. 1994 yılında temelleri atılan Turkcell ile Türkiye'de iletişimde yeni bir çığır açıldı. Milyarlarca dolarlık altyapı yatırımı ile sıfırdan kurulan pazarda bugün dünyanın en büyük telekom şirketlerinin ortaklığı ile üç operatör yarışıyor.

Yıllar önce Koç, Sabancı gibi holdinglerin 'satmaz' diye geri çevirdikleri proje sayesinde, 2006 yılında 70 milyon nüfusa sahip Türkiye'de 52 milyon kişi GSM hattından 'alo' dedi. Her yıl dolar bazında satışta yüzde 7-8 oranında büyüme kaydeden sektörü 2007'de bambaşka bir dönem bekliyor. Pazarın oyuncuları Turkcell, Avea, Vodafone Türkiye, sahiplik sorunu ile geçen çalkantılı bir yılı geride bırakırken, pazar dinamiklerini ateşleyecek, numara taşınabilirliği, 3G teknolojisi ve vergi indiriminin damgasını vuracağı yeni bir yıla hazırlanıyor. Turkcell ilk Genel Müdürü, Avea'nın ise yeni Genel Müdürü Cüneyt Türktan "2006 yılına kadar pazarda tek operatör vardı. GSM sektörü ilk defa üç operatör bir arada. İlk defa yatırımı düşünen, piyasayı düşünen, idari sorunlarını çözen üç operatör var şimdi karşımızda. 2007'de rekabete yönelik hareketlenmeler olacak" sözleriyle önümüzdeki yıl GSM sektöründe yaşanacak kıyasıya rekabetler ilgili ipuçları veriyor. Ses hizmetlerinin yanı sıra 2007'de katma değerli servisler pazarında büyümeye odaklanan 3 GSM şirketi, 1 milyar doların üzerinde yatırım yapacak.

2006'da yönetim katında tüm dengeler değişti

Geçen bir yıllık süreye bakıldığında 2006'nın GSM sektörü için tam bir dönüm noktası olduğu dikkat çekiyor. Pazarı oluşturan üç operatör Avea, Turkcell ve Vodafone Türkiye yaklaşık iki yıldan bu yana süregelen sahiplik ve yönetim sorunlarını 2006 yılında çözüme kavuşturdu. Turkcell'in üç ortağı Çukurova, İsveçli TeliaSonera ve Rus Alfa arasındaki yönetim sorunu giderildi. Turkcell'de haziran ayında Çukurova'nın Patronu Emin Karamehmet ile anlaşmazlığa düşen Muzaffer Akpınar'ın gidişiyle boşalan CEO koltuğuna Aralık ayının başında yazılım devi Microsoft'tan Süreyya Ciliv atandı.

Uzan Grubu'nun borçlarına karşılık TMSF tarafından el konulan Telsim ise 2005 Aralık ayında dünyanın en büyük operatörlerinden biri olan İngiliz Vodafone'a 4.3 milyar dolara satıldı. Vodafone, Türkiye'deki Genel Müdürlüğü'ne Macaristan'da 70 bin olan abone sayısını 2 milyona çıkaran Attila Vitai'i getirdi. Avea'nın ortağı Türk Telekom'un özelleştirilerek Lübnan kökenli Oger Telekom'a satışıyla, diğer ortak Telekom Italia ile sorunlar çıktı. Sorunlar, Telekom Italia'nın hisselerinin Oger'e devretmesiyle giderildi. Yeni yönetim Avea'nın yönetim kadrosunda değişikliğe gitti ve Cahit Paksoy'un doldurduğu genel müdürlük pozisyonuna Turkcell'i bugünkü konumuna taşıyan Cüneyt Türktan getirildi.

 TURKCELL AVRUPA'DA EN  BÜYÜK 3'ÜNCÜ OPERATÖR OLDU 

 2006 Turkcell için hedeflerin tutturulduğu bir yıl oldu. Yılın ilk dokuz ayında elde ettiği 3 milyar 497 milyon dolar net gelir ile dünya devleri ile yarışır hale geldi.

 Kurulduğu 1994 yılında 81 bin olan abone sayısını yıllar içinde katlayarak 2006'da 30 milyonun üzerine çıkaran Turkcell, Türkiye'de yüzde 61 pazar payına erişmesinin yanı sıra Avrupa'nın da üçüncü büyük operatörü konumuna geldi. Böylece pazardaki liderliğini pekiştiren Turkcell yeni ürün ve hizmetlerin gelişimine hız vererek 2006'da yaptığı 350 milyon dolarlık yatırımı önümüzdeki yıl 400 milyon dolara çıkarmayı planlıyor. Ses hizmetlerinin yanı sıra 2006 yılında katma değerli servislere odaklanan Turkcell, 2006'da turkcell-im ile büyük bir atağa kalktı.

turkcell-im ile 100'e yakın eğlence, haberleşme, bilgi alanındaki katma değerli servisini Ağustos ayında bir çatı altında topladı. Bu servisler arasında Çalarken Dinlet, Mobil Video, Mobil Müzik, Logo, Melodi, Chat, Oyun gibi eğlence servisleri; Ne Nerede, Turkcell TelefonRehberim, Cepte Cevap gibi bilgi hizmetleri yer alıyor. Geçen süre içinde Turkcell-im üzerinden 1.6 milyon servis indirildi. İçerik satışının yüzde 65'ini oluşturan müzik oluşturdu. 2005 yılın en popüler servisi olarak gösterilen Çalarkendinlet'in abone sayısı da 3 milyona yaklaştı. Diğer bir ifadeyle 10 müşteriden biri Çalarkendinlet servisini kullanıyor. 

Turkcell Kurumsal İletişim Bölüm Başkanı Filiz Karagül, "Hızla gelişen GSM sektöründe abonelere hizmet vermek artık mobil ses iletişimi sağlamanın çok ötesine geçti. Abonelerimize daha çok 'mobil yaşam tarzı' sunmaya çalışıyoruz. Bu çalışmalar mobil iletişimin geleceği olarak görülen katma değerli servisleri geliştirmek üzerine yoğunlaşıyor" diyor.

 Marka çalışmasını gençler üzerine kurdu

Turkcell, 2005 yılında gençler üzerine kurduğu stratejisini 2006'da da sürdürdü. Şirket, Genç Turkcell'liler projesi GNCTRCLL ile 2006'da marka çalışmasına agresif şekilde devam etti. GNCTRCLL'nin bugün 11 milyon üyesi var. Bu kapsamda Turkcell, genç abonelerine uygun tarifelerin yanı sıra alışverişte belli mağazalarda yüzde 25'e varan indirimler, sinemalarda ücretsiz bilet gibi fırsatlar sunuyor. Turkcell son olarak Kasım ayında lansmanını yaptığı İştecell ile de kurumsal pazara kilitlendi.

"2006 yılı, bizim için iletişim pazarında önümüze koyduğumuz hedefleri büyük ölçüde gerçekleştirdiğimiz bir yıl oldu" diyen Karagül, 2006 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12 artışla 311.8 milyon dolar net kar olarak gerçekleştiğine dikkat çekiyor. Turkcell böylece 2006 yılın ilk dokuz ayında 586 milyon dolar net kar elde etmiş oldu. Şirketin net gelirleri ise bu yılın ilk dokuz ayında 3 milyar 497 milyon dolara ulaştı.

Turkcell'in operasyonel faaliyetlerine bakıldığında ise abone başı aylık kullanım dakikası yılın üçüncü çeyreğinde, bir önceki çeyreğe göre yüzde 21 artarak 81.8 dakikaya ulaştığı görülüyor.

ABONE SAYISINI ARTIRAN AVEA 2006'DA 'OH BE' DEDİ

 2006'ya GSM sektörünün duayeni Türktan kozu ile giren Avea, operasyonel karlılığının 0'dan yüzde 15 seviyesine çıkardı. Şirketin pazar payını artırmak için gözünü numara taşınabilirliğe dikti.

 Avea için Turkcell'i yaratan ve dolayısıyla Türkiye'deki GSM pazarını kurulmasında büyük rol oynayan Cüneyt Türktan tranferi bir milat oldu. 2006 yılının Mart ayında Genel Müdürlük koltuğuna getirilen Cüneyt Türktan, Avea'yı baştan yaratmak için harekete geçti. Avea'yı 790 milyon dolar gelir ile devralan Türktan işe logoyu değiştirerek başladı. Ardından da 2006 yılı için 300 milyon dolarlık yatırıma hız verdi. Avea yatırımının son halkası Diyarbakır'a kurduğu baz istasyonu oldu.

Uygun tarifelerin sunulduğu 'oh be!' ve katma değerli servisleri bir araya topladığı 'bi dünya' ile gençlere yönelen Avea, başlattığı telefon kampanyası, MobilÖğrenciler'e Ring, Personell Vergi taksitlendirmesi gibi projelerle abone çekmeye çalışıyor. Yine bu kampanyalara ek olarak futbol fanatiklerini de portföyüne eklemek için taraftar telefon numaralarını çıkardı. Avea 2007 yılı için ise 250 milyon dolar yatırım bütçesi ayırdı.

 Katma değerli servisler için Ar-Ge merkezi kuracak

Katma değerli servislere de odaklanan Avea iki yabancı firma ile de görüşme halinde. Görüşmeler sonuçlanınca Avea, katma değerli servisler için bir araştırma merkezi kuracak. Bu yatırımların sonunda ise Türktan'ın hedefi 2007'de hem gelirde hem de abone sayısında yüzde 30 artış elde etmek. 2006 yılında tüm hedefleri tutturduklarını ifade eden Türktan, "2006'da servis kalitesine yönelik yatırımımızı yaptık. Şirketin kurumsallaşmasıyla birlikte operasyonel karlılığımızı 0'dan yüzde 15 seviyelerine çıkardık. Gelirlerimizi artırdık. Abone sayımız 6.5 milyondan 8 milyona yaklaştı. Yüzde 30 büyüme sağladık. Abone kayıplarımız yüzde 20'lerin üzerindeyken yüzde 15'e kadar geriledi. Böylece tüm hedeflerimizi gerçekleştirdik. 2007 yılında da hem abone hem de gelir de büyüme hedefimiz yüzde 30-35" diye konuşuyor. Cüneyt Türktan 2007 yılında sektör için en önemli gelişmelerin iletişim üzerindeki özel tüketim vergilerinin kademeli olarak düşürülmesi ve numara taşınabilirliğinin olacağını belirtiyor. Türktan, en yakın rakibi Telsim'in henüz yatırımlara başlamamasını ise Avea için bir avantaj olduğunu söylüyor.

 TELSİM VODAFONE'UN BİR YILDA YÜZÜNÜ GÜLDÜRDÜ

4.3 milyar dolara yaptığı satın alma ile eleştiri oklarına hedef olan Vodafone, Telsim'de hayal kırıklığına uğramadı. Abone sayısı bir yılda yüzde 11.4 arttı.

 Uzanların Telsim'i satın almak için verdiği 4.3 milyar dolarla sadece Türkiye'de değil dünya gündemini de uzun süre meşgül eden Vodafone, pazara iddialı bir giriş yaptı. Telsim, yatırımı sonuna kadar savunan Vodafone CEO'su Arun Sarin'in yüzünü kara çıkarmadı. Geçen bir yıllık sürede Telsim'in abone sayısı yüzde 11.4 artışla 12 milyonu aştı. Abone başına geliri ise yüzde 16 arttı. Şirket, bu gelişmeler ışığında Telsim'in büyüme hedeflerini yeniden revize ettiğini ve 3 yılda elde etmeyi öngördüğü kazanç hedefine iki yılda ulaşabileceğini açıkladı. Vodafone, İngiltere'de yatırımcısına yaptığı açıklamada Telsim'in orta vadedeki kar marjının daha önce beklendiği gibi yüzde 20'nin ortalarında değil, yüzde 30'a yakın gerçekleşeceğini tahmin ettiğini bildirdi.

Vodafone bu beklentiye bağlı olarak, yapmayı planladığı 1.2 milyar dolarlık yatırım bütçesini yeniden gözden geçirdi. Buna göre Vodafone Telsim için yapacağı yatırım miktarını şimdilik 850 milyon dolarla sınırladı.

 Vodafone ile bedava telefon beklentisi doğdu

Vodafone'un önümüzdeki dönemde Türkiye'deki en büyük silahı ise marka olacak. Eczacıbaşı Menkul Değerlerden Analist Burak Salman, "Vodafone Türkiye'ye gelirken "Bedava telefon beklentisi" de beraberinde getirdi. Vodafone dünyada bir marka. Türkiye pazarında da bu markasının gücünden yararlanacaktır" yorumunda bulunuyor. Markasına güvenen Vodafone Türkiye CEO'su Attilla Vitai ise pazar stratejilerini 'ucuz alo' üzerine değil, kaliteli servis üzerine kuracaklarını açıklıyor. Telsim'in son olarak faturalı hatlar için çıkardığı Seç Konuş tarifesi ile Nokia 6070, Sony Ericsson Z530i, Samsung X650, Raks R550 uygun fiyata alma fırsatı sunmaya başladı. 

Bunun yanı sıra Vodafone Türkiye, ücretsiz ve sınırsız GPRS kampanyası yürütüyor. Telsim"in abonelerini kaptırmamak için kurumsal aboneleri, abonelik yılına göre yurtiçi görüşme indirimi sağlıyor. Abonelik süresi arttıkça, artan indirim oranları ile da artıyor.

 2007 YILINDA SEKTÖRÜ NELER BEKLİYOR?

Artan rekabet tüketicinin cebine yarayacak 

Taşların yerine oturduğu GSM sektöründe 2007 kıran kırana bir rekabet sahne olacak. Yeni bir döneme giren GSM sektöründe kampanyalar, servisler ve sponsorluklarla dolu dizgin bir rekabet yaşanacak. Bu durumda en karlı çıkacak kesim ise toplam sayısı 50 milyona yaklaşan GSM aboneleri olacak.

EFG İstanbul Securities analisti Osman Memişoğlu, 2007 yılında üç operatör arasında artacak rekabetin abonelerin ceplerine yansıyacağını söylüyor.

Vodafone Türkiye ile Avea'nın 2007 yılında altyapı yatırımına hız vererek Turkcell'in servis kalitesini tutturmaya çalışacağını belirten Memişoğlu, "İdari ve sahiplik sorununu çözen Avea ve Vodafone Türkiye, 2007'de Turkcell ile arayı kapatmak için servis kalitesini artırmaya ve kullanım alanını genişletmeye yönelik altyapı çalışmalarına ağırlık verecek. Şu anda Turkcell verdiği kaliteli hizmet karşılığında diğer operatörlere oranla dakika başına daha fazla gelir elde ediyor. Vodafone ve Avea'da altyapı yatırımlarını tamamladıktan sonra Turkcell ile yanı servis kalitesini artırması rekabeti hızlandıracak. Avea ve Vodafone pazar paylarını artırmak için şu anki fiyat tarifesini değiştirmeden Turkcell ile aynı kalitede hizmet verecek. Bu nedenle Turkcell'in fiyatını biraz daha aşağıya çekmesi mümkün" diyor.

"2007 yılında pazarı şekillendirecek iki gelişme var. Bunlardan ilki numara taşınabilirliği. Bir diğeri ise 3G" diyen Osman Memişoğlu, Turkcell'in aksine Avea ve Vodafone numara taşınabilirlik için istekli olduğunu belirtti. Memişoğlu, "2007 yılının ikinci yarısında numara taşınabilirliğin devreye girmesi bekleniyor. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus uygulamadaki pratiklik. Eğer numara taşınabilirlik için abone telefonunu bir hafta kapatmak zorunda kalırsa bu pazarda çok fazla bir şey değiştirmez. Uygulama başarılı olursa pazarda daha etkili olur. Ancak bununla, yüzde 60 gibi bir oranla pazar lideri olan Turkcell'in konumu değişecek değil" açıklamasını yapıyor.

Önümüzdeki yılın ilk yarısında lisansları dağıtılacak olan 3G'nin en fazla Turkcell'e yarayacağını ifade eden Memişoğlu, "3G, numara taşınabilirlikten önce gerçekleşirse, Turkcell'in çok işine yarar. Turkcell'in kullanıcı profili daha yüksek gelir grubundan oluşuyor. Bu nedenle Turkcell'in abonelerinin 3G servislerinden daha çok yararlanacağını düşünüyoruz" diyor.

GSM sektörünün önünü açacak yeni bir hamlede 2007 yılında hükümetten bekleniyor. Çünkü dünyanın en yüksek GSM vergisi Türkiye'de alınıyor. Abonelerin toplamda ödediklerinin yüzde 51'ini vergi oluşturuyor. Hükümet geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamalarda vergilerin azaltılacağı yönünde sinyal verdi.

Üç operatör yeşil sahada da mücadele ediyor

Vodafone Türkiye, Turkcell ve Avea, tüketiciyle daha yakın ilişkiler kurmak amacıyla başta futbol olmak üzere spor alanında da sponsorluk kapma yarışı içinde. Turkcell, Türkiye Profesyonel Süper Ligi'ne 2005-2006 sezonundan itibaren 5 sezon boyunca sponsor oldu. 2010 yılına kadar sürecek sponsorlukla Süper Lig'in adı 'Turkcell Süper Lig' olacak.

Turkcell aynı zamanda Türk Milli Basketbol Takımı'nın da Resmi İletişim Sponsoru. Turkcell, 2002 yılından bu yana devam eden Futbol Milli Takımı Resmi İletişim Sponsorluğu'na, bu yıldan itibaren Ana Sponsor olarak devam ediyor. Turkcell aynı zamanda Süper Lig'de Anadolu'dan 12 takıma da sponsor.

Bu kapsamda Avea, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor sponsorluklarına bu sene Beşiktaş'ı da ekleyerek aynı anda 4 büyük kulübe sponsor olarak bir ilke imza attı. Sponsorluklarla taraftarna daha yakın olmak ve sunulan yenilikçi servis ve kampanyaları ile yaratılan futbol platformu sayesinde, taraftarlarla tanıtıyorlar.

Avea aynı zamanda Türkiye Spor Yazarları Derneği Yüzme Takımı'nın da sponsoru. Vodafone ise Şampiyonlar Ligi Resmi Sponsorluğunda da marka çalışmalarını yürüttü. 

Feray Akşit/Referans