Türkiye’nin dünya saat ligindeki konumu: Zamanı satın alan ülke
Gazetelerde gördüğüm haber beni yıllar öncesine, dedemin kolundaki Nacar marka saate götürdü. Ben o saati Türk malı sanırdım, yıllar sonra öğrendim ki Nacar İsviçre doğumluymuş.
Toygun ATİLLA
“Türkiye, İsviçre Saat Ligi’nde Hindistan, Kanada ve Hollanda’yı geçti.”
Ekonomi gazeteciliğinin duayen ismi Vahap Munyar'ın haberinin başlığı göze öylesine hoş geliyordu ki, okumadan geçemedim. İlk anda saat ürettiğimizi sandım. Ama daha henüz kahvemin dumanı dağılmamıştı ki yazının satır aralarında Vahap abinin yazdığı gerçekle karşılaştım.
Bu “lig” aslında İsviçre’nin ihracat sıralamasıydı. Kim İsviçre’den daha çok saat alırsa, yukarı çıkıyor. Yani “lig atlamak”, aslında “daha çok ithal etmek.” anlamına geliyordu.
Ve biz bu tabloya gururla bakıyoruz. Sanki zamanı üretmişiz gibi. Oysa gerçekte İsviçre zamanı satıyor, biz zamanı satın alıyoruz.
Vakko’nun ev sahipliği yaptığı o şık etkinlik, “Saat dünyasının Oscar’ı ilk kez İstanbul’da!” diye anlatılıyordu.
Sanat, kültür, zanaatkârlık… Sergi var, vitrin var, ışık var. Ama üretim yok. Zamanın kendisi değil, temsili hali buradaydı.
İşte tüm bunları okurken çocukluğuma gittim bir anda. Kars'ta büyüdüm. İtfaiye amiri dedemin kolunda Nacar marka bir saat vardı.
Yuvarlak, sade, ince kasalı…
Her sabah gömleğinin manşetini düzeltip, saate bakışını izlediğimi anımsıyorum.
Ben o saati Türk malı sanırdım. Çünkü o kadar bizimdi ki...
Bir çay molasının ritmini, bir otobüs bekleyişinin süresini, bir çocuk için “zaman”ın ne olduğunu öğretiyordu.
Yıllar sonra öğrendim ki, Nacar İsviçre doğumluymuş, ama Türkiye’de büyümüş. Tıpkı bizler gibi. Zamanı üretememiş ama zamanla duygusal bir bağ kurmuş bir ülkenin markasıydı.
O saat bugün hala duruyor...Bana dedemden kalan anıların dışındaki tek miras...
Ve her baktığımda bana şu gerçeği hatırlatıyor: Biz zamanı hiç üretmedik. Ama hep duygusal bir şekilde yaşadık.
Peki o halde sorgulayalım.
Hiç düşündünüz mü zamanı gerçekten kim yönetiyor?
ZAMANI MARKALAŞTIRAN ÜLKE: İSVİÇRE
İsviçre zamanı ölçmüyor, pazarlıyor. Rolex, Patek Philippe, Audemars Piguet… Her biri zamanı ekonomik bir statüye dönüştürmüş.
ZAMANI YENİDEN TANIMLAYAN ÜLKE: JAPONYA
1970’lerde Seiko, Quartz Devrimini başlattı .Zaman bir daha eskisi gibi ölçülmedi.İsviçre şaşırdı; Japonya zamanı sadece ölçmedi, yeniden tanımladı.
MÜHENDİSLİĞİN ZAMANA DOKUNUŞU: ALMANYA
Glashütte’de her vida bir sanat eseri. Zamanı mükemmellik birimi haline getirdiler.
ZAMANI KODLAYAN ÜLKE: GÜNEY KORE
Samsung Watch ve akıllı ekosistemlerle zamanı bileğe değil, veriye bağladılar. Zaman artık mekanik değil; dijital, yaşayan bir organizma.
ZAMANI VİTRİNDE SEYREDEN, SATIN ALAN ÜLKE: TÜRKİYE
Biz hâlâ vitrinde zamanı seyrediyoruz. Cenevre’de üretilmiş, Vakko’da sergilenmiş, PR'cıların süslü metinleriyle parlatılmış bir zamanı. Bir zamanlar dedem kolundaki Nacar’la zamanın bize ait olduğunu düşünüyordu. Oysaki biz hep zamanı ithal ediyorduk.
HANİ NAKİT VAKİTTİ!
Sonra düşünüyorum da zamanın üretiminde bulunmadığımız için olsa gerek, zaman kaybetmekten yorulmuyoruz.
Trafikte saatlerce ömrümüzün çalınmasından dert yanıyoruz ama onu çözmek için çaba sarfetmiyoruz. Her yerde kuyruğa giriyor saatlerce zaman tüketiyoruz ama umursamıyoruz.
Kafelerde zaman öldürmekte ise üstümüze yok.
E hani "Vakit nakitti"...
BELKİ BİZ DE BİR GÜN ZAMANI ÜRETİRİZ
Tüm bunları düşündükten sonra, klavyemden şu cümle çıkıyor "Zamanın gerçek ligi, ithalat sıralaması değil, üretim vizyonudur"
Biz şimdilik 16’ncı sıradayız. Ama gerçek şampiyonlar zamanı ya yeniden tanımlıyor, ya da kodluyor.
Belki bir gün biz de zamanı üretiriz. Ama o güne kadar durum şu: Zaman hala İsviçre’nin, disiplini Japonya’nın, mühendisliği Almanya'nın, zekası ise Kore’nin elinde.
patronlardunyasi.com
