Tezkereyle gelen servet

Türkiye'nin aldığı tezkere kararı uluslararası piyasalarda petrolde yaşanan yükselişin bahanesi oldu. Fiyatlar 14 günde 12 dolar arttı. Dün 94 dolarla yeni bir rekor kırıldı. Bu yükselişten sadece Körfez ülkelerinin yıllık kárı 112 milyar dolar. ABD'nin maliyeti ise 60 milyar doları buluyor

TÜRKİYE'NİN sınırötesi operasyon için Meclis'ten geçirdiği tezkere kararı petrol ülkesi ülkeleri ihya etti. Tezkere'nin TBMM'den geçtiği 17 Ekim tarihinden bu yana petrol fiyatları ortalama 12 dolar yükselirken, başta Arap ülkeleri olmak üzere Rusya, İran ve Venezuella gibi dev ihracatçılar yüzmilyarlarca dolarlık ek gelir imkanına kavuştu. 17 Ekim'den sonra Amerikan Hafif türü petrolün varil fiyatı 12 dolarlık artışla 82 dolardan 94 doların üstüne çıkarak rekor kırdı. Aynı şekilde Türkiye'nin de gösterge olarak kullandığı Brent türü hampetrolün varili ise 76 dolardan 90 dolara yükseldi.

 Petrol fiyatlarında son 14 gün içinde Türkiye'nin tezkere kararı bahane edilerek gerçekleştirilen bu spekülatif artış, dünya ekonomisinin dengelerini de sarsacak boyutlara ulaştı. İthalatçı konumdaki sanayileşmiş ülkeler petrol karteli OPEC'e üretim artışı yoluyla acil önlem alması çağrısında bulundu. OPEC ise fiyatlardaki artışın spekülatörlerin işi olduğunu ve arz miktarında bir sorun olmadığını duyurdu.

SUUDİLER'E 46 MİLYAR DOLAR

Petrol fiyatlarındaki bu artıştan en çok yararlanan ülkeler son dönemde Tükiye'de de yaptıkları yatırımlarla gündeme gelen Körfez ülkeleri oldu. Petroldeki 1 dolarlık artıştan 9.3 milyar dolar kazanan Ortadoğu ülkelerinin, son fiyat değişimleri sayesinde yıllık toplam ihracat gelirlerinin 112 milyar dolar artıracağı hesaplanıyor.

Bu artıştan en büyük payı ise dünyanın bir numaralı petrol üreticisi Suudi Arabistan alacak. Kuzey Irak'a operasyon anlamına gelen tezkerenin ardından 12 dolar yükselen petrol fiyatlarının mevcut düzeylerini koruması durumunda Suudi Arabistan'ın yıllık satış geliri 45.7 milyar dolar yükselecek. OPEC içindeki ikinci büyük üretici konumundaki İran'ın gelirleri ise 11.7 milyar dolar büyüyecek. Petroldeki son artıştan en çok yararlanan ülkeler arasında yer alan dünyanın ikinci büyük ihracatçısı olan Rusya'nın da 31 milyar dolara ek gelire kavuşması bekleniyor.

ABD'YE AĞIR FATURA

Ortaya çıkan bu gelirlerin dünya çapında yeni bir yatırım dalgası yaratması bekleniyor. IMF önceki gün yayınlanan raporunda petrol gelirleri nedeniyle hızla büyüyen Körfez sermayesinin önümüzdeki 5 yıl içinde aralarında Türkiye'nin de bulunduğu ülkelere 800 milyar dolar akıtacağını açıklamıştı. Petrol gelirleri bu rakamın inanılmaz olmadığını gösteriyor.

Madalyonun öteki yüzünde ise petroldeki yükseliş nedeniyle kaybeden ülkeler var. Bunların başında ise dünyanın en büyük ithalatçısı olan ABD geliyor. Son fiyat artışlarının yılda 5 milyar varil petrol ithal eden ABD ekonomisine yaratacağı ek maliyetin 60.1 milyar dolara yaklaşacağı tahmin ediliyor. Petrol fiyatındaki yükselişten zarar görecek diğer ülkeler arasında ABD'nin Uzakdoğu'daki en büyük iş partnerleri olan Japonya ve Çin yer alıyor. Petrolde tamamen dışa bağımlı olan Japonya fiyat artışları nedeniyle fazladan 22.5 milyar dolarlık maliyete katlanacak. Çin'in maliyeti ise 16.4 milyar dolar kabaracak.

Türkiye'nin enerji faturası 32 milyar doları bulacak

Petrol fiyatlarındaki her 1 dolarlık artış Türkiye'nin petrol faturasını 230 milyon dolar artıracak. Yani 12 dolarlık artışın Türkiye'ye petrol maliyeti 2.7 milyar doları bulacak. Doğalgaz ve yağ gibi petrol türevi diğer ürünler ithalatının da ekleneceği gözönünde bulundurulduğunda 1 dolarlık artışın Türkiye'nin toplam faturasının 450-500 milyon doları bulacağı tahmin ediliyor.

Türkiye'nin cari açığı içerisinde önemli bir yer tutan enerji ithalatının 2007 yılında 32 milyar doları bulması bekleniyor. Enerji ithalatı 2006 yılında 28 milyar dolar olmuştu. Yani 2007'de enerji maliyeti yaklaşık yüzde 14 artmış olacak. Enerji Bakanı Güler de 2008 bütçesiyle ilgili sunumda Türkiye'nin enerji ithalatının bu yıl 30 milyar doları aşacağını kaydetmişti.

İran'a göre fiyat artışı tamamen psikolojik

İran Petrol Bakanlığı yetkilisi Cevad Yarcani, son dönemde petrol fiyatlarındaki aşırı artışın nedeninin 'psikolojik' olduğunu söyledi. İran Petrol Bakanlığı'nda, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile ilişkilerden sorumlu daire başkanlığı görevini yürüten Yarcani, OPEC'in son toplantısında, günlük üretimin 500 bin varil artırılmasının kararlaştırıldığını hatırlattı ve İran'ın da bu karar doğrultusunda yarından itibaren günlük üretimini 70 bin varil artıracağını ifade etti. Petrol fiyatlarının son dönemdeki artışına da değinen Yarcani, bu durumun 'psikolojik unsurlardan ve dünyadaki jeopolitik kaygılardan kaynaklandığını' belirtti.

Yarcani 'Irak'ın kuzeyinden Türkiye'ye yapılan PKK eylemleri ve Türkiye'nin bu eylemlere karşı aldığı tedbirler petrol fiyatını etkiliyor. Bir ülkenin başka bir ülkeyi tehdit etmesi de psikolojik etki yapıyor' diye konuştu. Dünya piyasasında petrol arzı konusunda bir sıkıntı olmadığını belirten Yarcani, petrol fiyatlarında dalgalanma yaşandığını, OPEC üyelerinin de bundan çok memnun olmadığını kaydetti. 

Tahsin Akça/Star