Şalter indirme operasyonu!

Doğalgazdaki fiyat artışına karşı elektrik fiyatının sabit kalmasından rahatsız olan ve 'batıyoruz' diyen elektrik üreticileri 'şalter indirme operasyonuna' start verdi. Önceki gün Akenerji ve Alarko'nun santrallerinde üretimi durdurma kararı almalarının ardından sırada 7-8 firmanın daha olduğu öğrenildi. Edinilen bilgiye göre şirketler Botaş ile yaptıkları alım anlaşmalarını iptal etmek için kurumun kapısını aşındırıyor. Üretim yapmak istemeyen ancak, Botaş'la yıllık alım anlaşması yaptığı için sistemden çıkamayan şirketlerin süreleri biter bitmez şalteri indirmeye hazırlandıkları ifade ediliyor. Önceki gün Kırklareli'ndeki santralinde üretimi durdurma kararı alan Alarko'nun Botaş ile eylül sonuna kadar alım garantisi yönünde bir anlaşması varken bunu görüşmeler sonunda 31 Temmuz itibariyle sonlandırmasının tartışmalara neden olacağı belirtiliyor. Alarko ve Akenerji'nin santrallerinin devre dışı kalması ve toplam elektrik üretiminin yüzde 15'ini gerçekleştiren otoprodüktörlerin sistemden çıkmak istemesi 'enerji krizi geliyor' değerlendirmelerine yol açıyor. Bu gelişmeler nedeniyle bazı bölgelerde olağanüstü bir enerji yüklenmesi durumunda kesintilerin olabileceği dile getiriliyor.

ANLAŞMALARI VAR
Konuyla ilgili görüştüğümüz Elektrik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Ahmet Kavas, üyelerinin zararına üretim yapmak zorunda olmadıklarını belirterek, "Bunları birer fabrika olarak düşünün. Kim zararına fabrikasını çalıştırmak ister ki? Bu noktadan sonra yapılacak bir şey yok" diyor. Öte yandan kendi elektriğini üreten ve sisteme elektrik veren otoprodüktörlerin sadece Botaş ile değil Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ) ile de anlaşmaları bulunuyor. Sistemden çıkarken bu kurumlara da bildirimde bulunmaları gerekiyor.

Lisanslar iptal edilebilir

Önceki gün şalteri indiren Akkök Grubu'na bağlı Akenerji ve Alarko'nun başı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK ) ile dertte. Yasaya göre bu iki şirketin üretimi durdurma kararını 4 ay önceden kuruma yazılı bildirmeleri gerekiyordu. Edinilen bilgiye göre Alarko bundan sadece 15 gün önce EPDK'ya bir yazı yazarak üretimi durduracağını bildirdi. Akenerji'den ise kuruma herhangi bir başvuru yapılmadı. Onun yerine her iki şirket de İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'na açıklama yapmayı yeterli gördü. Lisans hükümlerine aykırı bu davranışın cezası ihtardan, lisansın tamamen iptaline kadar uzanabiliyor. Lisansın iptali durumunda ise bir daha şirket enerji piyasasında faaliyette bulunamıyor.

Bu noktaya nasıl gelindi ?

1 Otoprodüktörler ve elektrik üreticileri 2001 yılına kadar Enerji Bakanlığı'nın çıkardığı ve bir ölçüde elektriğe alım garantisi veren kararname ile çalışıyorlardı. Mart 2003'ten itibaren ise piyasa serbestleşti. Şirketler TEDAŞ'ın satış tarifesinin yüzde 10-15 altında fiyatlarla elektrik satış anlaşmaları yaptılar.

2 2004 Mart ayından itibaren doğalgaz fiyatları artmaya başlarken, elektrik fiyatları hükümet programı çerçevesinde sabit tutuldu. Mart 2004'te satabilecekleri gaz fiyatının kilovatsaati 5.3 cent iken mart 2006'ta 
8 cente ulaştı.

3 2005 yılı mayıs ayından sonra elektrik üreticileri sık sık doğalgazdaki zamlar devam ederse üretimi durdurmak zorunda olduklarını bildirdiler. Enerji Bakanı Hilmi Güler ile bir araya gelen ve durumlarını Başbakan Tayyip Erdoğan'a da ileten elektrik üreticileri TRT payının ve ÖTV'nin kaldırılmasını talep etti.

4 Ancak hükümetten bekledikleri yönde herhangi bir karar çıkmadı. Bu sırada bazı şirketler BOTAŞ, EPDK, TEDAŞ ve TEİAŞ ile