Köşk, 'Unakıtan mısırına' inceleme istedi
Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın oğlu işadamı Abdullah Unakıtan'ın şirketinin mısır ithali, Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu (DDK) raporuna girdi. DDK, TMO'da aşırı mısır stokları olaşmasına neden olan mısırlar için...

DDK, Toprak Mahsulleri Ofisi'nde (TMO) aşırı mısır stokları olaşmasına neden olduğunu belirttiği 2003 ve 2004 yılları mısır dış alımlarının Başbakanlıkça incelenmesi ve gerekirse soruşturulması gerektiğini belirtti.
DDK, TMO'nun 2002, 2003 ve 2004 yılları eylem ve işlemlerini araştırıp, denetledi.
Mısır ithalatında, koruma amaçlı olarak ve genelde de haziran aylarında gümrük vergisi oranı yüzde 20’den yüzde 70’e çekilir. 2003 yılında düzenleme zamanında yapılmadı. Bu nedenle AB Gıda’nın 4 Ağustos’taki ithalatı artıştan etkilenmedi. Ancak, bu ithalattan 4 gün sonra, 8 Ağustos’ta, oran yüzde 70’e çekildi. Bu değişikliğin AB Gıda’ya kilo başına 90 TL, toplamda da 366 milyar TL avantaj sağladığı ileri sürüldü.
TMO Yönetim Kurulunun 2002-2005 yıllarındaki kararları ve son beş yıllık alım, üretim, satış, stok ve yatırımları hakkında da bilgiler alınıp, değerlendirilen rapora göre, tahıl destekleme fiyatlarındaki yıllık artış; 2002, 2003 yıllarında TEFE'nin üstünde, 1999, 2000, 2001 yıllarında altında kaldı. 2004 yılında ise, kimi ürünler için TEFE'nin altında kimi ürünler için üstünde oldu. 2005 yılı destekleme fiyatları, hem TEFE (ÜFE) artış oranının hem bir önceki yıl fiyatlarının altında gerçekleşti.
Hububat dış alım ve satımlarının da değerlendirildiği raporda, mısır konusunda önemli tespit ve değerlendirmelere yer verildi.
Tespit ve değerlendirmeler şöyle:
“Türkiye'nin 10 yıllık mısır dış alım miktarı 211 bin ton ile 1 milyon 818 bin ton arasında değişti. TMO'nun Dış Ticaret Müsteşarlığına gönderdiği 12 Mayıs 2004 tarihli yazıda; Ofis stoklarında 50.000 ton civarında mısır kaldığı, yeni ürünün eylül başında çıkacağı, piyasanın 900.000 ton civarında mısıra gereksinim duyduğu, yürürlükteki yüzde 80 oranındaki gümrük vergisinin sanayici ve yem sektörünü olumsuz etkileyeceği belirtilerek, bu oranın yüzde 35'e indirilmesi önerilmiştir.
İÇ PİYASADA SPEKÜLASYON OLMAMASI İÇİN
Bu yazının Dış Ticaret Müsteşarlığına ulaştığı gün Bakanlar Kurulu Kararı taslağı hazırlanarak Başbakanlığa gönderilmiştir. 17 Mayıs 2004 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile 31 Ağustos 2004 tarihine kadar 900.000 ton mısır için gümrük oranı yüzde 25'e düşürülmüştür.
TMO kendi önerdiği yüzde 35 oranı yerine yüzde 25 oranının kabul edilmesi üzerine, Dış Ticaret Müsteşarlığına 7 Haziran 2004 tarihli yeni bir yazı yollayarak, iç piyasada spekülasyon olmaması için oranın yüzde 35 olarak değiştirilmesini istemiştir.
"İHTİYAÇ OLMAMASINA RAĞMEN DIŞ ALIM HAKKI VERİLDİ"
Ancak, Müsteşarlık bu isteği kabul etmek yerine, Ofisin istemi olmamasına karşın, sadece Ofisçe kullanılmak üzere yüzde 25 vergi oranı ile ek 400.000 ton tarife kontenjanı çıkarılmasına dair Bakanlar Kurulu Kararı taslağı hazırlamıştır. Bu taslak doğrultusunda 23 Haziran 2004 tarihli Kararname yayımlamıştır.
Ancak gereksinim olmaksızın verilen bu dış alım hakkı Ofisçe kullanılmamıştır.
TMO, 28 Kasım 2004 tarihli yazısında Ofisin süren alımlar sonucunda yüksek miktarda mısır stokuna sahip bulunduğunu belirterek bu kez gümrük vergisinin yüzde 160'a yükseltilmesini istemiştir. 31 Aralık 2004 günlü Resmi Gazete'de yayımlanan 2005 yılı İthalat Rejimi Kararı ile gümrük vergisi oranı yüzde 100'e çıkarılmış, ayrıca mısır dış alımında gümrük vergisine esas teşkil edecek kıymetin C