James Webb Uzay Teleskobu, Büyük Patlama’dan sadece 280 milyon yıl sonra oluşan evrenin en eski ve en uzak galaksisi Mom z14’ü keşfetti
NASA'nın 10 milyar dolarlık James Webb Uzay Teleskobu (JWST), bir kez daha hem erken galaksileri tespit etme hem de kendi rekorunu kırma konusundaki üstünlüğünü gösterdi. Araştırmacılar, Büyük Patlama’dan yalnızca 280 milyon yıl sonra oluşmuş bir galaksi tespit etti. Bilim insanlarının “kozmik mucize” olarak nitelendirdiği bu keşif, insanlık tarihinin en uzak ve en eski galaksisine ulaşmayı başardı.
Yeni keşfedilen galaksiye uygun bir şekilde “MoM z14” adı verildi. Bu galaksi, şimdiye kadar gözlemlenen en yüksek kırmızıya kayma değerine (z = 14,44) sahip. Önceki rekor, kırmızıya kayma değeri z = 14,32 olan JADES-GS-z14-0 adlı galaksiye aitti. MoM z14’ün gözlemlenmesi, evrenin oluşumundan sadece 280 milyon yıl sonraya işaret ediyor.
Yale Üniversitesi Astronomi ve Fizik Profesörü Pieter van Dokkum, Space.com’a yaptığı açıklamada, "Bu galaksi şu anda insanlığın bildiği en uzak nesne. Her şeyden önce, bu başlık değişebilir ama bu tür keşifler durup düşünmemiz için önemli anlar yaratıyor" ifadelerini kullandı.
BEKLENTİLERİN ÖTESİNDE BİR ERKEN EVRENDE GALAKSİ KEŞFİ
JWST’nin bu kadar erken bir evrede galaksi tespit etmesi, bilim dünyasında şaşkınlık yarattı. Van Dokkum, "JWST öncesi gözlemlere dayalı beklentilere göre, bu kadar erken bir evrende bu kadar çok parlak galaksiye rastlamak beklenmiyordu," dedi. Bilim insanları, erken evrende 100’den fazla parlak galaksi tespit ettiklerini belirtti.
YENİ GALAKSİNİN ÖZELLİKLERİ: KÜÇÜK AMA ELEMENT ZENGİNİ
Araştırma ekibi, MoM z14’ün Samanyolu galaksisinden yaklaşık 50 kat daha küçük olduğunu belirledi. JWST’nin hassas ölçümleri sayesinde, galaksinin yayımladığı ışığın spektrumu incelendi ve karbon ile azot gibi ağır elementlerin varlığı tespit edildi. Bu durum, galaksinin çok genç olmasına rağmen hızla yıldız oluşturduğunu gösteriyor.
Van Dokkum, bu gözlemlerle ilgili olarak, "Bu galaksinin çevresinde beklenmedik şekilde az nötr hidrojen gazı var. Oysa bu kadar erken bir evrenin, nötr hidrojenle dolu olması beklenirdi" dedi.
YENİ REKORLAR YOLDA MI?
Bilim insanları, MoM z14 gibi galaksilerin, evrende ilk oluşanlardan biri olmadığını, ancak “ilk normal galaksiler” arasında yer alabileceğini düşünüyor. Bu galaksilerdeki ağır elementler, daha önceki yıldız nesillerinin yaşamlarını tamamlayıp süpernova ile uzaya saçtıkları maddelerden oluşuyor.
Van Dokkum, JWST’nin gelecekte daha da eski galaksileri tespit edebileceğinden emin. "Z = 15 ya da 16 kırmızıya kayma değerlerine sahip galaksiler bulursak hiç şaşırmam" dedi.
ARAŞTIRMA ARXIV’DE YAYINLANDI
Söz konusu keşif, MIT’nin Kavli Astrofizik ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nden Rohan Naidu liderliğinde yürütülen ekip tarafından gerçekleştirildi. Ekip, JWST’nin erken evreni anlama yolundaki katkısının daha da derinleşeceğine inanıyor. Araştırmanın ön değerlendirme sürecinden geçmiş versiyonu, bilimsel makale arşivi arXiv’de yayımlandı.
patronlardunyasi.com
