İstanbul nüfusu 15.2 Milyona çıkacak

Ülke nüfusunun yaklaşık 5'te birinin yaşadığı İstanbul, 2023'te 15 milyonu aşacak. Başkent Ankara'nın nüfusu 5,5 milyona, İzmir'in 4,5 milyona, Bursa'nın 3,4 milyona ulaşacak.

     TÜİK Diyarbakır Bölge Müdürlüğünde görevli Uzman Yardımcısı Mehmet Doğu Karakaya ile Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Teknik Demografi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Sinan Türkyılmaz, ''Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yıldönümü olan 2023 yılı için il ve bölge düzeylerinde nüfus projeksiyonu'' hazırladı.

     Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2008 veri tabanı esas alınan çalışma, varsayımlar ile kuşak-bileşenler yöntemini kullanarak gerçekleştirilen 81 il düzeyindeki ilk projeksiyon. 

     TÜİK'in yaptığı projeksiyonlar, toplam ülke nüfusunu esas alıyor. Seçilmiş bazı iller düzeyinde de projeksiyonlar bulunuyor ancak bu çalışma, 81 ilin tamamını kapsayan ilk projeksiyon olma özelliğini taşıyor.
     
     NÜFUS BATIDA YOĞUNLAŞACAK
     
     TÜİK tarafından düzenlenen 19. İstatistik Araştırma Sempozyumunda sunulan bildiriye göre, 72 milyonluk ülke nüfusu için 3 farklı modelle projeksiyon yapıldı. Söz konusu modeller uyarınca nüfus, azalan bir artış hızıyla 2023'te 81-83 milyon arasında bir değere ulaşacak.

     Doğum oranının azalacağı, yaşlı nüfusun artacağı Türkiye'de, göç nedeniyle nüfus batıda yoğunlaşacak, az gelişmiş küçük iller daha da küçülecek. Bu çerçevede, 2023 itibariyle 49 ilin nüfusunda artış, 32 ilin nüfusunda ise azalma gözlenecek.

     Doğum-ölüm oranları ve göç unsuru gözetilerek hazırlanan varsayımlar çerçevesinde, bugün 13 milyonu bulan İstanbul nüfusu, 2023'te 15,2 milyona ulaşacak. Ankara 4,6 milyondan 5,5 milyona, İzmir 3,8 milyondan 4,5 milyona çıkacak.

     Sanayi kentlerinden Kocaeli'nin nüfusu 2,1 milyona, Bursa'nın nüfusu da 3,4 milyona yükselecek.

     Turizmin yoğun olduğu güney illerinden Antalya'da nüfus 1,9 milyondan 2,6 milyona, Muğla'dan 800 binden 1 milyona, Aydın'da yaklaşık 1 milyondan 1,2 milyona çıkacak.

     Son yıllarda büyük ölçüde doğu ve güneydoğudan göç alan Adana 2,1 milyona, Mersin 1,7 milyona ulaşacak.

     Bölgesel cazibe merkezlerinden Şanlıurfa'nın ve Gaziantep'in nüfusu 2'şer milyon, Diyarbakır'ın 1,7 milyon, Konya'nın 2,1 milyon, Kayseri'nin 1,4 milyon, Trabzon'un 752 bin olacak.
     
     BAYBURT, 49 BİNE KADAR GERİLEYECEK
     
     Öte yandan, projeksiyon çerçevesinde göç veren az gelişmiş kentlerin nüfusunun daha da daralacağı öngörülüyor.

     Nüfusun azalacağı hesaplanan illerden Erzurum'da nüfus 483 bine, Kars'ta 215 bine, Muş'ta 238 bine, Sivas'ta 497 bine, Yozgat'ta 290 bine, Ardahan'da 77 bine kadar gerileyecek.

     Türkiye'nin bugün yaklaşık 75 bin kişi ile en az nüfusa sahip ili Bayburt'ta nüfusun 2023'te 49 bin nüfusa kadar düşmesi öngörülüyor.

     En az nüfusa sahip 2. il olan Tunceli'de ise projeksiyona göre göreli artış meydana geliyor ve nüfusun 95 bini bulabileceği bekleniyor.
     
     NÜFUS DAĞILIMI DEĞİŞİYOR
     
     Çalışmanın danışmanlığını üstlenen Doç. Dr. Türkyılmaz tabloyu A.A muhabirine değerlendirirken, sanayinin, turizmin yoğun olduğu batı illerinde nüfus artışı öngörüldüğünü, ancak bu artışın doğum ve ölüm gibi doğal nedenlerden çok göçe dayandığını söyledi.

     Türkyılmaz, özetle şu değerlendirmelerde bulundu:
     - Türkiye Cumhuriyeti, 100. yılında yaklaşık 82 milyon nüfuslu, yaşlı oranının artık yüzde 10'lara ulaştığı, doğurganlık hızının yavaşladığı bir ülke olacak. Göçün etkisiyle batı illerinin nüfuslarının daha da artacağı, küçük illerin daha da küçüleceği söylenebilir.

     - Nüfusun dağılımı değişiyor. Hem coğrafi hem demografik açıdan. Demografik yönüyle yaşlı nüfusun oranı artıyor, genç nüfusun oranı düşüyor. Coğrafi açıdan da cazibe merkezleri oluşuyor. Bunlar hem bölgesel hem de ülke genelinde cazibe merkezleri...ve küçük iller daha fazla küçülme, büyük iller daha fazla büyüme eğilimine giriyor.

     - Özellikle Doğu, İç Anadolu veya Kuzey Karadeniz illerinden göç devam ediyor. İnsanlar büyük ölçüde iş için geliyorlar. Doğu illerindeki güvenlik gerekçesini de göz ardı etmemek gerekiyor.

    - Türkiye'nin doğurganlık hızı 2,17, İstanbul'un 1,8. Yani 2'nin altına inmiş durumda. Başka bir ifadeyle İstanbul'a hiç göç olmasa kentin nüfusu artmayacak. Fakat göç yoğun olarak devam ediyor.     

     DOĞURGANLIK HIZI, 2,1 ÇOCUĞA GERİLİYOR
     
     - Nüfus yaşlanmaya başlıyor: Hep genç nüfusla bilinen Türkiye'de doğurganlığın düşmesi, sağlık koşullarındaki iyileşmeden dolayı yaşam süresinin uzamasıyla yaş yapısında değişmeler başladı. Avrupa'daki gibi yaşlı nüfusun yüzde 17-18'lerde olduğu bir yapı değil ama yüzde 3-4 düzeyindeki 65 yaş üstü nüfus, günümüzde yüzde 7 civarında. Projeksiyonlar, 2023'te yüzde 10'lara yaklaşacağını
gösteriyor. Bu da nüfusun yaşlanmaya başladığını gösteriyor. Gelecek için yaşlılıkla ilgili bazı önlemlerin, düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerekiyor.

     - Nüfus artış hızı yavaşlıyor: Türkiye'de doğurganlık, yenilenme seviyesi dediğimiz 2,1 çocuk, yani bir kadının arkasında 2,1 çocuk bırakması dediğimiz seviyeye yaklaşıyor. Günümüzde 2,14-2,17 seviyesinde. Avrupa'daki doğurganlık hızı, 1,2-1,8 çocuk arasında.
     
     ''NÜFUSUN SAYISI DEĞİL, NİTELİĞİ ÖNEMLİ''
     
     - Nüfusun niteliği önemli. Biz 2023'te 82 milyon değil, 100 milyon olsak neler değişir diye sormak lazım. Bu nasıl bir 100 milyon? Dağılım olarak yaşlısı çok olan bir 100 milyon ama daha niteliğe dönecek olursak üniversite mezununun, sanayide, tarımda çalışanın, kadın istihdamının, işsizlik oranının kaç olduğu bir nüfus, ona bakmak lazım. Bunu projekte etmek çok daha zor. Bu nedenle 82 milyonun pozitif mi, negatif mi bir şey olabileceğini söylemekte güçlük çekiyorum.

     - İçi rahatlatan şey gelişmemişlik göstergesi olan bebek ölümü gibi sağlık hizmetlerinden yararlanmada, kadınların eğitiminde, yükseköğretime devamdaki iyileşmeler. Bunlar dolaylı ve dolaysız olarak ülkeyi de değiştirmeye başlıyor. O yönden belki daha ümitle bakılabilir ama öbür taraftan çok niteliksiz, zorla göç etmiş nüfusun metropollerin kıyılarına atılması ve bundan kaynaklanacak sorunlar
da başka bir tartışma konusu olur.
     
     DOĞUM, ÖLÜM VE GÖÇ FAKTÖRLERİ DİKKATE ALINDI
     
     Türkyılmaz, çalışma yöntemlerine ilişkin bilgi verirken de nüfusu doğum, ölüm, göç olmak üzere 3 faktörün etkilediğini belirterek, geçmişten gelen eğilimlere göre doğum hızları ve ölümlülük paterni belirlemenin zor olmadığını, asıl sıkıntının ''göç'' kavramında yaşandığını anlattı. Göçün tanımından
kapsamına bir çok farklı yaklaşım bulunduğunu belirten Türkyılmaz, çalışmada ADNKS'ye göre 2007-2008 arasındaki yer değiştirmeleri göç olarak kabul ettiklerini söyledi.

     Ahmet Sinan Türkyılmaz, söz konusu verileri programa aktardıklarını ve bilgi birikimleri üzerinden ''azalma ya da yükselme şu noktalarda yavaşlar'' gibi fikirler yürüterek, trendleri belirlediklerini söyledi.

     Türkyılmaz, ''Nüfus projeksiyonları TÜİK tarafından hep ülke geneli için yapılıyor. İl düzeyinde bizim çalıştığımız ayrıntıdaki tekniklerle, ''kuşak bileşen yöntemi'' diyoruz buna, yapılmış ve her il için gerçekleştirilmiş akademik bir çalışma yok'' dedi.

     Sinan Türkyılmaz, çalışmanın bu yönüyle son dönemde önem kazanan iller ve bölgeler düzeyindeki kalkınma programlarına önemli altlık oluşturacağına işaret etti.
     
     İLLERİN 2010, 2013, 2018 VE 2023 NÜFUSLARI
     
     81 il bazında, 2008-2023 dönemini kapsayan projeksiyon çalışmasına göre, çelişmiş yıllara ilişkin nüfus projeksiyonları şöyle:
    
     İLLER         2010       2013       2018       2023 
     -----      ---------  ---------  ---------  ---------
     Adana      2.053.465  2.088.667  2.132.063  2.153.855
     Adıyaman     586.015    585.186    576.566    557.418
     Afyon        699.435    699.222    690.944    673.358
     Ağrı         529.263    522.044    502.477    474.444
     Amasya       321.808    317.933    308.935    296.637
     Ankara     4.686.009  4.885.314  5.200.437  5.486,347
     Antalya    1.960.779  2.112.823  2.364.692  2.609.451
     Artvin       162.654    156.276    144.708    131.634
     Aydın        995.256  1.039.498  1.111.880  1.180.970
     Balıkesir  1.151.826  1.182.196  1.227.914  1.266.700
     Bilecik      193.516    193.554    192.431    189.719
     Bingöl       262.113    271.191    285.864    299.070
     Bitlis       323.902    317.820    303.224    283.054
     Bolu         268.277    266.087    259.305    248.705
     Burdur       246.624    244.404    238.345    229.800
     Bursa      2.629.919  2.813.935  3.122.382  3.429.760
     Çanakkale    480.358    488.070    499.377    508.225
     Çankırı      178.941    182.606    187.140    189.188
     Çorum        536.874    521.868    491.257    452.715
     Denizli      934.733    958.709    994.970  1.026.139
     Diyarbakır 1.531.760  1.587.863  1.670.933  1.733.314
     Edirne       393.537    391.225    385.850    378.273
     Elazığ       548.206    547.831    543.067    532.139
     Erzincan     210.123    208.845    205.292    199.393
     Erzurum      744.843    694.706    597.331    483.059
     Eskişehir    768.363    807.893    871.942    932.689
     Gaziantep  1.673.920  1.763.230  1.900.432  2.019.404
     Giresun      425.732    430.608    436.138    437.327
     Gümüşhane    133.805    137.039    141.200    143.064
     Hakkari      280.518    314.949    375.488    438.342
     Hatay      1.449.059  1.500.126  1.578.655  1.649.929
     Isparta      412.916    419.760    427.768    431.372
     Mersin     1.626.691  1.659.526  1.705.843  1.738.811
     İstanbul  13.050.933 13.571.135 14.407.233 15.188.562
     İzmir      3.900.770  4.055.605  4.304.649  4.537.049
     Kars         302.562    286.295    253.943    215.307
     Kastamonu    361.138    361.121    358.235    350.965
     Kayseri    1.217.110  1.264.676  1.339.823  1.407.814
     Kırklareli   337.576    338.173    338.349    337.190
     Kırşehir     220.861    217.098    208.230    195.804
     Kocaeli    1.573.424  1.699.004  1.908.939  2.116.643
     Konya      2.004.743  2.050.921  2.111.845  2.152.428
     Kütahya      556.534    539.844    505.554    463.394
     Malatya      739.902    748.731    761.343    769.736
     Manisa     1.342.281  1.379.025  1.435.691  1.485.038
     Kah.Maraş  1.070.647  1.131.705  1.230.314  1.324.693
     Mardin       761.087    775.180    792.768    798.975
     Muğla        824.009    872.597    952.629  1.030.489
     Muş          386.845    358.135    303.076    238.884
     Nevşehir     284.083    287.204    291.079    292.890
     Niğde        350.013    366.502    391.436    412.758
     Ordu         721.843    723.376    720.102    708.253
     Rize         320.057    320.372    319.334    315.999
     Sakarya      874.881    908.937    962.535  1.011.504
     Samsun     1.243.063  1.254.323  1.266.147  1.266.677
     Siirt        317.155    344.970    395.875    450.348
     Sinop        202.463    204.724    207.404    207.696
     Sivas        620.350    599.974    555.460    497.388
     Tekirdağ     834.868    932.255  1.097.284  1.263.229
     Tokat        619.250    619.802    613.781    597.741
     Trabzon      751.839    754.895    756.547    751.764
     Tunceli       87.764     89.706     92.700     95.031
     Şanlıurfa  1.630.731  1.716.085  1.856.962  1.991.188
     Uşak         334.720    334.453    331.276    324.570
     Van        1.051.872  1.125.180  1.250.414  1.376.083
     Yozgat       464.120    430.652    366.183    290.133
     Zonguldak    620.069    620.198    616.773    607.824
     Aksaray      378.316    388.990    404.248    415.982
     Bayburt       72.809     68.106     59.193     48.788
     Karaman      236.899    246.889    263.218    278.635
     Kırıkkale    272.884    261.793    239.463    212.128
     Batman       506.690    539.309    595.643    652.230
     Şırnak       458.158    504.989    591.400    685.797
     Bartın       190.357    197.658    209.303    219.676
     Ardahan      107.690    100.441     87.273     72.630
     Iğdır        182.881    180.291    173.562    163.550
     Yalova       220.737    256.136    315.925    375.978
     Karabük      216.389    216.172    214.829    211.947
     Kilis        124.843    130.407    138.891    146.151
     Osmaniye     480.250    518.737    541.319    577.325
     Düzce        337.201    349.642    369.165    386.540

AA