İkinci el otomobil satın alırken change tuzağı nasıl anlaşılır, nelere dikkat edilmeli?

İçişleri Bakanlığı change araç şebekelerine karşı geniş çaplı bir operasyon başlatarak, dolandırıcılara göz açtırmıyor. Geçtiğimiz günlerde İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, change araç şebekelerine yönelik gerçekleştirilen büyük çaplı operasyonlarla ilgili önemli açıklamalarda bulundu.

495 VATANDAŞ MAĞDUR OLDU

Bakan Yerlikaya, Ankara merkezli 10 ilde yapılan operasyonlarda 35 şüphelinin yakalandığını, bunlardan 10’unun tutuklandığını belirtti. Ayrıca, 2025 yılının ilk 9 ayında (1 Ocak-30 Eylül) gerçekleştirilen operasyonlar kapsamında, toplamda 407 şüphelinin yakalandı ve 160’ı tutuklandı. 104’ü hakkında da adli kontrol hükümleri uygulandı. 495 vatandaşınsa change araç mağduru olduğu açıklandı.

DEPREMDE ZARAR GÖREN ARAÇLARI DA KULLANIYORLAR

İçişleri Bakanlığı’nın açıklamalarının ardından, Osmaniye’de gerçekleştirilen operasyonda ise depremde zarar gören araçlarla yapılan change işlemleri gündeme geldi.

‘Change Oto’ organizatörü olduğu belirlenen Y.Ç.’nin, depremde zarar gören araçları başka araçların şase numaralarıyla değiştirip piyasaya sürdüğü ve bu işlemi büyük bir dolandırıcılık ağı kurarak gerçekleştirdiği iddia ediliyor. Y.Ç., çıkarıldığı adli makamlarca tutuklanarak cezaevine gönderildi.

Peki, change araç dolandırıcılığından nasıl korunabiliriz? Vatandaşlar, araç alım-satımı yaparken nelere dikkat etmeli?

UZMAN İSİMDEN ÖNEMLİ UYARILAR

Hürriyet'ten İsmail Sarı'ya konuşan RS Oto Ekspertiz Genel Müdürü Erkan Çalışkan konuya ilişkin şunları söyledi:

“Bir aracın şasi, motor numarası veya ruhsat kimliğinin başka bir araca geçirilmesiyle ‘kimliği değiştirilmiş’ araçlar oluşuyor. Çalınan araçların bilgileri, pert olmuş ya da tamiri ekonomik olmayan araçların üzerine işleniyor; böylece bu araçlar sahte evrakla trafiğe çıkarılıp satılıyor. Bu uygulama, durum tespit edilene kadar sürüyor. Bu araçların evrakları çalıntı araçlara aktarılarak trafiğe sokuluyor; yurt dışından getirilen ve ülkemizde çalıntı veya buluntu kaydıyla işlem gören araçlar da bu yöntemle suistimal edilebiliyor.”

BİR VATANDAŞ, ARAÇ SATIN ALIRKEN ARACIN ‘CHANGE’ OLUP OLMADIĞINI NASIL ANLAYABİLİR?

Bunu vatandaşların direkt anlamasının zor olduğunun altını çizen Erkan Çalışkan, kimliği değiştirilmiş araçların trafikte dolaşmasını engellemek için güvenilir ve uzman ekspertiz firmalarının tercih edilmesi gerektiğini vurguladı.

Çalışkan, “Ekspertiz firmaları sadece aracın fiziki şase numarasını değil, aracın beyninde (kontrol ünitesinde) kayıtlı olan şase numarasını da kontrol ederek durumu tespit edebilirler” dedi. Bu yöntemle, kimlik değişikliği yapılmış araçların tespitinin daha güvenilir bir şekilde yapılabileceğini belirtti.

TEK BAŞINA YETERLİ DE DEĞİL

Ancak yalnızca şase numarasının kontrol edilmesinin yeterli olmayacağını da ifade eden Erkan Çalışkan, “İşini profesyonel yapan ekspertiz firması bu durumu tespit edebilir, ama bu tek başına yeterli değil. Şase numarasına ek olarak, araçtaki diğer birçok detayı da incelemek gerekiyor. Örneğin, çalınan bir araç 2014 ruhsatlı olabilir, ancak 2013 model aracın parçalarının üzerinde tarih yazılıdır. Bu da ekspertiz firmasını şüpheye düşürebilir. Eğer parça orijinal ve değişmemişse, bu tür bir operasyonun yaşanmış olabileceğini gösterir” ifadelerini kullandı.

İKİNCİ EL ARAÇ ALIRKEN VATANDAŞLARIN SORGULAMA YAPABİLECEĞİ RESMİ KAYNAKLAR VAR MI?

Erkan Çalışkan, araç alıcılarının bu konuda sorgulama yapmasının oldukça zor olduğunu belirterek, “Araç alıcısının, sadece sorgulama yaparak bu tür bir durumu tespit etmesi pek mümkün değil. Ancak araçlarını götürdükleri ekspertiz firması konusunda uzman ve güvenilir ise bu durumu net bir şekilde tespit edebilir. Bu nedenle araç alırken götürülen ekspertiz firması çok iyi araştırılmalı” şeklinde konuştu.

“Change araç satın alındığında, alıcı hem maddi hem de hukuki açıdan ciddi mağduriyetler yaşayabilir. Bu durum tespit edildiğinde, aracın son sahibinden ilk sahibine kadar yapılan tüm satış işlemleri detaylı bir şekilde araştırılır. Eğer aracın kimde bu işlemden geçtiği tespit edilirse, ilgili kişiler ciddi para cezası ve hapis cezası ile karşı karşıya kalabilir” şeklinde uyarıda bulunan Erkan Çalışkan, alıcıların dikkatli olmaları gerektiğinin altını çizdi.

CHANGE ARAÇLARIN PİYASAYA SÜRÜLMESİNİ ENGELLEMEK İÇİN YENİ TEKNOLOJİK ÇÖZÜMLER MÜMKÜN MÜ?

“Bu konuda çözüm bulunması, devletin, araç üreticilerinin veya distribütör firmaların iş birliği yaparak hukuk çerçevesinde ele alması gereken çok önemli ve kapsamlı bir konu” diyen Çalışkan, teknolojinin bu alanda kullanılmasının faydalı olabileceğini ancak geniş kapsamlı bir düzenlemenin şart olduğunu vurguladı.

Blokzincir veya dijital kimlikleme gibi teknolojilerin bu sorunun çözülmesinde yardımcı olabileceğini ancak daha geniş bir yaklaşım gerektiğini belirtti.

BU VE BENZERİ DURUMLAR İKİNCİ EL ARAÇ PİYASASINDA GÜVENİ SARSIYOR MU?

Erkan Çalışkan, “Kesinlikle güven sarsıyor. Change araçlar, alıcılarda büyük bir endişeye sebep oluyor. Bu tür durumlar, ikinci el araç piyasasında ciddi güven sorunlarına yol açabiliyor” dedi. Çalışkan, uzman ekspertiz firmalarının bu tür dolandırıcılıkların önüne geçmekte önemli bir rol oynadığını belirtti.

patronlardunyasi.com