Türkiye'de aranan Ciner Grubu patronu Turgay Ciner'e İngiltere hükümeti 100 bin sterlin destek verecek, karar İngiltere'de tartışma yarattı 

Kerim ÜLKER

Türkiye, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Can Holding ve Ciner Grubu bünyesindeki şirketlerde yürütülen soruşturması konuşurken, İngiltere ise işadamı Turgay Ciner’in yatırımını konuşuyor. Şirketlerine el konulan, hakkında tutuklamaya yönelik yakalama kararı çıkarılan Ciner Grubu’nun patronu Turgay Ciner’e, İngiliz Hükümeti dev destekte bulundu. Uzun zamandır Galler’deki cam fabrikasını açmak için uğraşan, geçtiğimiz yıl vazgeçme noktasına gelen Ciner’e, İngiltere Hükümeti, 100 milyon sterlinlik destekte bulundu. Hem de Ada’daki yatırımına değil, Belçika’daki tesisine.

İngiltere Hükümeti, Ciner Glass'ın Belçika'nın Lommel kentindeki cam ambalaj üretim tesisinin finansmanına yardımcı olacak. İngiltere İhracat Finansmanı (UKEF), tesis için cam fırınlarının tedariki ve kurulumu konusunda finansal destek sağlamayı kabul etti. Desteğin azami yükümlülüğü yaklaşık 100,5 milyon sterlin. Yani bugünkü kurla 5.6 milyar liralık bir destek. Bu süreçte Yetkili Lider Düzenleme Bankası olarak, Fransız BNP Paribas atandı. Ciner’in kuracağı fabrikanın amacı Belçika, Hollanda ve Almanya pazarlarının yanı sıra olası komşu ülkeler için de ambalaj camı üretmek. Projede finansman; iki adet üretim hattı binası, depolama tesisleri, üç adet yeraltı suyu çıkarma kuyusu,  üç adet yağmur suyu sızdırma havuzu ve tesis bünyesinde altyapı hizmetlerini kapsayacak.

LONDRA KARIŞTI

Projedeki bu destek başkent Londra’yı da karıştırmış durumda. İngiliz The Express gazetesinin haberine göre iktidardaki İşçi Partisi’nin yabancı yabancı bir fabrikaya 'aşırı' bir hamleyle destek olmak için 100 milyon sterlin vermesi, yerel üreticileri kızdırdı. Gazetenin haberinde İngiltere'deki cam üreticileri, geri dönüşüm vergisi nedeniyle zaten baskı altında olduğu belirtildi.

Muhalefetteki Muhafazakar Parti, İşçi Partisi'nin Avrupa'daki bir fabrikayı finanse etmek için vergi mükelleflerinin parasını kullanma yönündeki "aşırı" kararını İngiltere'deki cam üretimini tehlikeye atabileceği endişesiyle sert bir dille eleştirdi.

GÖLGE BAKAN: YABANCI ÜLKEDEKİ YABANCI YATIRIMA VERİLİYOR

Sektörde, bu hamlenin büyük bir rakibin üretim kurmasına ve İngiliz cam fabrikalarına "zarar vermesine" olanak tanıyacağına dair endişeler olduğunu yazan gazete, Gölge İşletme ve Ticaret Bakanı Andrew Griffith, “Vergi mükelleflerinin parasının başka bir ülkede, yabancı bir firmaya ait olan bir fabrikayı finanse etmesi çirkin bir durum. Hükümetimizin odak noktası, zaten bitmek bilmeyen vergi artışları ve bürokrasiden kaynaklanan baskıyı hisseden yerli işletmeleri desteklemek olmalıdır” dedi.

GALLER’DEN VAZGEÇTİ

Ciner Grubu hakkındaki soruşturmayı hatırlatan gazete, hükümetin geçtiğimiz haftalarda duyurduğu UK Export Finance’ın web sayfasında, "Projenin temel amacı, Belçika, Hollanda ve Almanya pazarlarının yanı sıra olası komşu ülkeler için de cam kaplar (şişeler) üretmektir” ifadesine vurgu yaparak, Galler'de bir cam fabrikasına yatırım yapmayı planladığını, ancak şimdi Birleşik Krallık'ı AB'de üretilen ucuz camla doldurmayı planladığını belirtti.

Gazeteye konuşan kaynaklar, “Hükümet, Galler'de bir cam fabrikası kurmalarına yardımcı olmak yerine, bunu Avrupa'da yapmalarına yardımcı oluyor” açıklamasında bulundu.

650 kişiye istihdam yaratma potansiyeline sahip yaklaşık 400 milyon dolarlık Galler’deki cam fabrikasının açılış planları Temmuz ayında iptal edilmişti. O dönem Dünya Gazetesi’nde “Ciner, Galler’deki 21 milyarlık yatırımdan vazgeçti” başlığıyla yazdığım haberde, Türk şirketin Temmuz 2021'de Blaenau Gwent, Ebbw Vale'deki Rassau Sanayi Bölgesi'ndeki fabrikayı açacağını, ancak 4 yıldır yatırıma başlamadığını kaleme almıştım. İşte o rafa kaldırılan yatırım da The Express’in gündemindeydi.

600 MİLYON EUROYA MAL OLACAK

Belçika’nın Lommel kentinde 600 milyon euro yatırımla kurulacak tesis, 2026’da üretime geçecek. Günde 1.300 ton cam ambalaj üretimi yapılacak olan tesis, 240 bin metrekarelik alanda üretim yapacak. Üretiminin ise yüzde 75’i hurda camın geri dönüşümüyle sağlanacak. Fabrikanın yapılacağı Flanders Bölge Yönetimi’nden 2 milyon euro hibe ve 3 milyon euro uzun vadeli kredi sağlanan proje kapsamında 550 yeni istihdam yaratılacağı belirtiliyor.

patronlardunyasi.com