‘Emekliye kiralık değildir’ ilanına ceza: Ticaret Bakanlığı, emlak piyasasında ayrımcılığa karşı harekete geçti

İkinci el konut piyasasında dolandırıcılık, fahiş zam ve ayrımcılık suçlarının işlenmemesi için önemli adımlar atılıyor. Yapılan yasal düzenlemelerin yanında Ticaret Bakanlığı hem denetimler hem de şikâyetlerden yola çıkarak gerekli ceza işlemlerini uyguluyor. Bu işlemelerden biri de geçtiğimiz günlerde İstanbul Ümraniye’deki kiralık ev ilanı için gündeme geldi. İlanda; “Emekliye kiralık değildir. Emekliler aramasın, maaşına haciz konulamadığı için emekli tercih etmiyoruz. Daire sadece devlet memuruna ve kurumsal çalışana verilecektir” ifadeleri yer alıyordu. Ticaret Bakanlığı, bu ilan için yönetmeliğe aykırı diyerek idari para cezası uyguladı. Yapılan açıklamada, “Her vatandaşımızın eşit şartlarda hizmet almasını, piyasada adil, dürüst ve ahlaka uygun ticari faaliyetlerin sürdürülmesini, toplum vicdanını zedeleyen her türlü ayrımcı uygulamanın önlenmesini temel önceliklerimiz arasında görüyoruz” denildi.

Bu olaydan sonra akıllara şu soru geldi: “Ev sahibi kiracısını seçemez mi?” Bu soruyu gayrimenkul hukuku uzmanı avukat Ali Güvenç Kiraz’a sorduk. İşte, ev sahibinin hakları ve yapılan hatalar...

EV SAHİBİNİN HAKLARI VE KURAL İHLALLERİ

“Mülk sahibi ilan verirken bir takım taleplerde bulunabilir. Ev sahibi-kiracı anlaşmazlıklarının zirveye çıktığı, tahliye ve davaların uzun yıllar aldığı günümüzde bazen abartılı olan talepler de görüyoruz. Mesela; maaş bordrosu, findeks raporu, adli sicil kaydı, kefil, tahliye taahhüdü gibi istekler son dönemde oldukça fazla. Ev sahiplerinin kira gelirini koruma amacıyla bunları isteme hakkı var. Kiralayan taraf da uygun görürse bu belgeler verilir. Burada önemli detay şu: Kiracının verdiği bilgilerin 3. kişilerle paylaşılması suç olur.

Gelelim idari para cezasına tabi olan ve yapılmaması gerekenlere... Ev sahipleri ya da emlakçılar ilanlarda ayrımcılığa yol açan ifadeler kullanamaz. Tıpkı yakın zamanda ceza verilen ‘emekliye kiraya verilmez’ ifadesinde olduğu gibi, ‘yabancıya verilmez’, ‘bekara ev verilmez’, ‘çok çocuklu aile aramasın’ ifadeleri hatalıdır, şikâyeti halinde ceza verilir. Benzer şekilde ‘sadece memura kiralık’, ‘memur şartı var, olmayan aramasın’ gibi ifadeler memur olmayan diğer tüm kesimi ayrıştırdığı için idari suç sayılır. Sadece evin niteliği ilanla örtüşüyorsa bu durumda ev sahibi bu ifadelerden birini kullanabilir. Mesela 1+0 ev için kalabalık bir aileye verilmemesi gibi...”

Avukat Kiraz, ayrımcılık konulu şikâyetlerde cezaya yetkili kurumun ‘Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’ olduğunu belirtip şunları söyledi: “Ticaret Bakanlığı ilanın yanıltıcı olması, fahiş artışlar yapılması ya da yönetmeliğe uyumsuzluk gibi konularda yaptırım uygular. Ancak ayrımcılık varsa burada vatandaş şikâyetini İnsan Hakları Kurumu’na yapmalıdır.”

GEREKÇESİZ ZAMMA CEZA KESİLİYOR

Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün haberine göre, ilanlarda kötü niyetli şekilde yapılan fiyat manipülasyonları da bakanlığın takibinde. Bu alanda kriter ise şu: Eğer ‘genel ekonomik verilerle uyumlu olmayan’ ve ‘haklı bir gerekçeye dayanmayan’ zam varsa ceza kesiliyor. Geçtiğimiz günlerde bakanlık, vatandaşlardan ve CİMER üzerinden gelen şikayetler üzerine 9.5 milyon TL’ye ilana girilen bir taşınmazın, 18 gün sonra 13 milyon TL’ye yükseltildiği tespit etti. Başka bir ilanda, iki haftada 1 milyon TL’lik artış belirlendi. Bir diğer ilanda, sadece bir hafta içinde 1.5 milyon TL’ye yakın fiyat artışı görüldü. Bunların her birine 150 bin TL idari para cezası verildi. Bakanlığın sektöre yönelik yürüttüğü incelemeler sonucunda son dönemde 256 kişi hakkında 34.9 milyon lira idari para cezası uygulandı.

İŞTE İLANDAKİ EVLERDEN ÖRNEKLER

Bakanlığın cezasına rağmen bugün ilan sitelerinde ayrımcılığa yol açan ifadeler görüyoruz. Bunlardan bazıları şöyle:

- Yabacı uyrukluya ve çok çocuklu aileye verilmeyecektir.

- Yabancıya kiralama yapılmaz.

- Ev sahibinin memur şartı vardır.

- Bekara uygun değildir.

- Mülk sahibinin memur ya da memur kefil şart var.

- Kurumsal firma çalışanı ya da memur dışında kiraya verilmez.

patronlardunyasi.com