Dünya kupalarındaki futbol skandalları

Nazlı Topçuoğlu'nun haberi
    
Futbol bundan yüz yıl önce resmi altyapısı olmayan bir eğlenceydi. Ancak şimdi maliyeti yaklaşık 6 milyar doları bulan 2006 Dünya Kupası futbolun tam teşekküllü bir iş alanı olduğunu gösteriyor. Ticari ürünler, sponsorluklar, bahislerle beraber, bu kadar büyük paraların döndüğü bu alanda da artık yolsuzlukların adı geçmeye başladı.

Alman Berliner Zeitung Gazetesi muhabiri ve "Corruption in Sport" (Sporda Yolsuzluk) adlı kitabın yazarı Jens Weinreich, politika, medya, ticaret ve üretimle birleşen sporun gün geçtikçe dünya çapındaki bütün sahtekarları kendine çektiğini söylüyor. Politikacıların ve spor temsilcilerinin söylediklerinin aksine Weinreich, Dünya Kupası ve Olimpiyatlar gibi büyük organizasyonların parasının sponsorlardan karşılanmadığını iddia ediyor. Almanya'da devam eden Dünya Kupası'nın organizasyon bütçesi 430 milyon dolar. Bunun yarısı ise bilet satışından sağlanıyor. Weinreich'in hesapları ise rakamların aksini söylüyor. 430 milyon euroluk bütçenin içinde stadyum kiraları ve altyapı çalışmalarının yer almadığını vurgulayan Weinreich, Leipzig Üniversitesi ile beraber yaptığı çalışmada FIFA'nın vergi muafiyetleri de dahil olmak üzere Dünya Kupası'na harcanan miktarın 6.5 milyar doları bulduğunu ortaya koyuyor. "Bu miktarın bir kısmı tabii ki Kupa'ya harcanmadı" diyen Weinreich yine de asıl maliyetin 430 milyon eurodan fazla olduğuna dikkat çekiyor. Weinreich'ın altını çizdiği bir diğer nokta ise ne FIFA'nın ne de Alman Hükümeti'nin harcamalar konusunda şeffaf olduğu. Bu noktada tüm ekonomistlerin ortak görüşü şeffaflık olmadığı sürece sporun rüşvete, dolandırıcılığa ve para aklamaya kadar giden bir yolsuzluk alanına dönüşeceği.

FIFA'nın yeni etik komitesi yolsuzluğu giderecek

Spor yazarları ve ekonomistlerin ortak sıkıntısı ise bu tip yolsuzlukları denetleyecek etik kurumların yokluğu. Uluslararası platformda yolsuzluğa karşı çalışan FIFA gibi bir çok kuruluş var. Ancak bu kuruluşların ulusal boyuttaki yaptırımları şeffaf olmayan sistemlerden dolayı yetersiz kalıyor. Ayrıca FIFA Başkan Yardımcısı Jack Warner'ın Dünya Kupası biletlerini aile şirketi üzerinden satışa çıkardığı iddiaları ve FIFA yöneticisi İsmail Bhamjeda'nın Dünya Kupası finallerinde, maç biletlerini değerinin üstünde fiyatlara satması da denetimlerin ne kadar zayıf olduğunu gösteriyor.

Hali hazırda bir etik komitesi olan FIFA da gelen tepkiler üzerine geçtiğimiz haftalarda yeni bir Etik Komisyonu kuracaklarını duyurdu. Yeni komitenin farkı ise yasadışı bahisler ve rüşvet konusunda daha geniş soruşturma yapma yetkisi olması. FIFA Başkanı Sepp Blatter, yasadışı bahislerin kontrolden çıkması, hakemlerin rüşvet almasıyla futbolun kirlendiğini ve yeni komiteyle bu sorunların önüne geçeceklerini belirtiyor. Yeni komite ayrıca ırkçılığa ve sporcuların yakınlarının bahis oynamasına karşı da mücadele edecek.

Çipli biletler karaborsayı durdurdu

Dünya Kupası maçlarının 35'ten 720 euroya kadar uzanan fiyatları karaborsayı da hareketlendiriyor. Ancak organizasyon bu tehdidin önüne Dünya Kupası'nda oynanacak 64 maç için basılan 3 milyon bilete çip yerleştirerek geçti. Biletin içindeki elektronik çip bilet sahibinin kimlik bilgilerini içeriyor. Böylece bilet sahibinden başka kimse tarafından kullanılamıyor. Ayrıca FIFA biletlerin adil bir şekilde dağılması için bulduğu kura yöntemi karaborsanın hızını kesse de birçokları tarafından eleştiri yağmuruna tutulu. Bunun üzerine FIFA 2010 Güney Afrika Dünya Kupası için yeni bir formül geliştireceğini açıkladı.