Davalar bitene kadar piyasadaki taklit ürünler tükeniyor

Korsanla mücadele için özel güvenlik birimi kurulması isteniyor.

Türkiye’ye maliyeti yılda 4 milyar doları bulan marka taklitçiliği, büyük firmaların korkulu rüyası oldu. Tekstilden yazılıma, ayakkabıdan ilaca kadar hemen her sektörde faaliyet gösteren taklitçilerle mücadele, mahkeme sürecinin uzaması sebebiyle sonuçsuz kalıyor. Korsan ürünlere karşı açılan davalar 2 yıldan önce tamamlanamadığı için, markalı moda ürünler, mahkeme sonuçlanıncaya kadar piyasadan kalkıyor. Polisin baskın yapabilmesi için savcılıktan izin alma mecburiyeti ve savcıların delil istemesi de mücadelede karşılaşılan sorunlardan biri. Türkiye’nin önde gelen mobilya üreticilerinden Boydak Grubu’nun Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Boydak’ın “Biz 6 ay uğraşıp yeni bir ürün tasarlıyoruz. Ancak ürün mağazaya ulaşır ulaşmaz rakip firma hemen bir tane satın alıp aynısını bir ayda piyasaya sürüyor.” sözleri, sanayicinin karşı karşıya bulunduğu durumu gözler önüne seriyor. Taklit ürünlerle mücadelede zorlandıklarını ifade eden Boydak, “Herkesle mahkemelik olup ürün toplatmak çok zor iş.” diyor. Firmalar, korsanla mücadele için emniyet ve jandarma gibi güvenlik güçlerinde özel birimlerin kurulmasını istiyor. Vatandaşları bilinçlendirmek için tüketici dernekleri ile işbirliği yapmayı planlayan firmalar, Adalet Bakanlığı ile de görüşerek hakim ve savcılara konunun önemini anlatmaya hazırlanıyor.

Koruma Grubu içinde yer alan şirketlerden Unilever'in hukuk müşaviri avukat Gökhan Saraç, markaların korunması hakkındaki kararnamelerde değişiklik yapılmasına ilişkin yasa tasarısında sadece Türkiye'de üretilen ürünlerin yer almasının sakıncalı olduğu görüşünde. Saraç, 250 markayı barındıran Marka Koruma Grubu'na üye on üç şirketin bir yılda açtığı 360 davadan hiçbirinin sonuçlanmamasından yakınıyor. Saraç'ın verdiği bilgilere göre, yasal mücadele için işleyen süreç, mücadeleyi zora sokuyor. Markanın korunması için davalar ancak şikayetle açılabiliyor. Üretici firma, tüketici veya satıcının şikayeti üzerine savcılık inceleme başlatıyor. Taklit ürün imal eden firmada çalışırken işten uzaklaştırılanlar da intikam almak için şikayet edebiliyor. Gözaltı ve arama ile ilgili yasa değişikliği öncesinde polis ihbar üzerine herhangi bir noktaya baskın düzenleyebilirken, yeni dönemde savcılıktan izin alınması gerekiyor. Savcılık da izin vermek için delil istiyor; ancak kanıt bulmakta zorlukla karşılaşılıyor. Bu durumda polisin baskın yapacağını bir şekilde haber alan taklitçiler ortadan kayboluyor. Baskın yapıldıktan sonra ele geçirilen malzemelerin hepsi müsadere ediliyor. Adli kurumların depolarında yer bulunmadığı için bu mallar firmaya veriliyor. Firma da bu malzemeler için ayırdığı depoya koyuyor ve mahkeme süreci başlıyor. Baskın sırasında yakalanan işçiler ise sadece ‘ekmek parası' için çalıştıkları ve esas fail olmadıkları için hakimin takdir yetkisi ile serbest bırakılabiliyor. Taklitle mücadelede esas sorun ise mahkeme sürecinin yaklaşık iki yıl sürmesi. Bu durumda özellikle moda ve markalı ürünler piyasadan kalkmış oluyor. Davalar da genellikle mali suç kapsamında açıldığı için hapis cezası ile sonuçlanmıyor. Avukat Saraç, Unilever’in taklitle mücadele için yaklaşık 150 bin yeni lira ayırdığını, bu rakamın şirketlere göre değiştiğini vurguluyor. Türkiye'de sahtecilikle ilgili mevzuatın yeterli olduğunu belirten Saraç, uygulamadaki sorunların çözümü için, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı gibi kurumlarda özel birimlerin kurulmasını istiyor. Koruma Grubu'nun hem İçişleri Bakanlığı hem de Adalet Bakanlığı ile görüşmeler yaparak konunun hassasiyetini anlatacağını ifade eden Saraç, hakimleri de bilgilendireceklerini belirtiyor.

Sahtesi yapılan ürünler iki kısma ayrılıyor. Tüketicinin bilerek ve bilmeyerek aldığı ürünler; kitap, CD ve tekstil ürünleri genellikle bilerek alınıyor. Ancak deterjan, beyaz eşya, mobilya gibi ürünlerin taklitlerini ayırt e