Danıştay'dan ENKA'ya darbe

Danıştay, en büyük Yap-İşlet santralı olan Enka İzmir Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı’nın sözleşmesinin yürütmesini durdurdu. KİGEM, Gebze, Adapazarı, Ankara santralları için de İzmir ile aynı tarihte dava açtı. Kararların aynı doğrultuda çıkması durumunda, Türkiye’nin elektrik üretiminin yüzde 20’sini oluşturan santrallar devre dışı kalacak.

DANIŞTAY, Türkiye’nin en büyük Yap-İşlet (Yİ) santralı olan Enka İzmir Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı’nın sözleşmesinin yürütmesini durdurma kararı aldı. 13. Daire, Enka’nın imtiyaz sözleşmesinin Danıştay tarafından incelenmesi gerektiği sonucuna vardı.

Davacı Kamu İşletmeciliğini Geliştirme Merkezi Vakfı (KİGEM); Gebze, Adapazarı, Ankara Yİ santralleri için de İzmir ile aynı tarihte dava açtı. Diğer davalar da Danıştay 13. Dairesi’nde görülüyor. Kararların aynı doğrultuda çıkması durumunda, Enerji Bakanlığı’nın yargı kararını uygulaması ile elektrik üretiminin yüzde 20’sini oluşturan Yİ’ler devre dışı kalacak. Böylece sözleşme içerikleri ve arkalarında yabancı yatırımcılar olduğu için alım-fiyat garantileri ile fazla ödemelerine dokunulamayan santraller ilk kez engelle karşılaşacak. Dört santralden üçü Enka’ya, biri Baymina’ya ait bulunuyor.

ELEKTRİK KAMU HİZMETİ:

Mümtaz Soysal’ın Başkanı olduğu KİGEM Vakfı’nın sözleşmenin kamu tarafı olan Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi (TETAŞ) Genel Müdürlüğü’ne karşı açtığı davada, Enka’nın 8 Ekim 1998 tarihli sözleşmesinin yürütmeyi durdurma istemli olarak iptali istendi. ‘4283 sayılı Kanun ile düzenlenen ve Yİ modeliyle getirilen, üretim şirketlerince mülkiyetleri kendilerine ait olmak üzere termik santral kurulması, işletilmesi ve enerji satışı hizmetinin bir kamu hizmeti olduğu yadsınamaz’ denilen kararda, taraflar arasındaki anlaşmanın ‘idari sözleşme’ olduğu kayıt altına alındı.

İMTİYAZ SÖZKONUSU:

Kamu hizmetinin uzun süreli bir idari sözleşme uyarınca, sermayesi, karı, hasar ve zararı kendilerine ait olmak üzere özel hukuk kişilerince yerine getirilmesinin ‘imtiyaz’ olarak tanımlandığı kararda, işlemin kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesi olduğu vurgulandı. Kamu imtiyaz sözleşmelerinin temel özellikleri olarak; konusunun bir kamu hizmetinin kurulması ve/veya işletilmesi olması, hizmetin yürütülmesini sağlamak için hizmeti yapanlara kamu gücüne dayanan kimi yetkiler tanıması ve idarenin hizmetin düzenli ve istikrarlı biçimde yürütülmesini sağlamak için denetim ve gözetim yetkisine sahip olması, imtiyaz süresince hizmetten yararlananlardan alınacak bedelin yasa ile verilen yetkiye göre bir tarife üzerinden tahsil edilecek olması ve bu hizmet devrinin, uzun ve belli bir süre için yapılması olarak sıralandı.

DANIŞTAY’IN GÖREVİ:

Anayasa’nın sözleşme imza tarihinde yürürlükte bulunan 155. maddesinin, imtiyaz sözleşme ve şartlaşmalarını inceleme görevinin Danıştay’a ait olduğu belirtilen kararda, ‘Dava konusu sözleşmenin kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesi olduğunun saptanması, bu sözleşmeyi inceleme görevinin Anayasa ile Danıştay’a verilmiş olması ve Anayasa’nın bağlayıcılığı temel ilkesi ve Danıştay Kanunu’nun kamu hizmeti imtiyaz sözleşmesinin imzalandığı tarihte yürürlükte bulunan 23/d, 42/c ve 46/b maddeleri hükümleri karşısında, 8.10.1998 tarihli sözleşmenin Danıştay incelemesinden geçirilmesi gerekmektedir’ denildi. Sözleşmenin dava sonuçlanıncaya kadar yürütülmesinin durdurulmasına 10 Haziran 2005’te karar veren 13. Daire, kararı bire karşı dört oyla aldı.

Bakanlık itiraz edecek