Çin Rusya'yı by-pass etti

Çin'e Orta Asya enerji kaynaklarının doğrudan sevkiyatını sağlayacak 7 bin kilometrelik Orta Asya doğalgaz boru hattı projesinin ilk aşaması 2009'da tamamlanıyor.

Özbekistan, Kazakistan ve Türkmenistan'ın doğalgaz vereceği hattın kapasitesi 40 milyar metreküp olacak. Projenin rakibi olan Rusya Altay doğalgaz boru hattı projesi ise askıya alındı. Orta Asya enerji kaynaklarının Rusya üzerinden Çin'e pazarlanmasını öngören projede fiyat konusunda uzlaşı sağlanamadı.

Çin'in resmi Şinhua haber ajansı, Rusya'nın 2030 yılı perspektifli doğalgaz endüstrisi projesinde Sibirya bölgesinden Çin'in Uygur otonom bölgesine doğru uzanacak Altay doğalgaz boru hattı projesinin dışarda tutulduğuna dikkat çekti.

Rusya ve Çin, 2006 yılında imzaladıkları anlaşma ile yıllık kapasitesi 30 milyar metreküp olan doğalgaz boru hattı inşası konusunda uzlaşı sağlamıştı. 2011 yılında aktif olması beklenen hatla ilgili çalışmalar fiyat konusunda anlaşma sağlanamadığı için başlayamadı. Çin'in daha kısa olan ve ucuza doğalgaz alma imkanı bulduğu 'Orta Asya doğalgaz boru hattı'nı Rusya Altay doğalgaz boru hattına tercih ettiği belirtiliyor.

Türkmenistan yeni hat üzerinden Çin'e yıllık 30 milyar metreküp doğalgaz verme konusunda anlaşma sağladı. Orta Asya doğalgaz boru hattının inşa süreci devam ediyor. Özbekistan ve Kazakistan'ın da doğalgaz vereceği hattın ikinci aşaması ise 2011 yılında tamamlanacak.

Orta Asya enerji kaynaklarının Rusya by-pass edilerek Türkiye üzerinden Avrupa'ya sevkiyatının gerçekleşmesini sağlayacak Nabucco doğalgaz boru hattı projesi de Gürcistan krizi ve Rusya'nın Orta Asya ülkelerine Avrupa fiyatlarını teklif etmesi nedeni ile beklemede.

Azerbaycan projeye dahil olma konusunda henüz karar vermediğini açıklarken, Türkmenistan Rusya ve Çin'e verdiği taahhüdün dışında Nabucco için ek sevkiyat yapma imkanı bulunmuyor. Diğer taraftan mali piyasalarda yaşanan sıkıntı ve petrol fiyatlarındaki düşüş nedeni ile Rusya'nın dev enerji şirketleri Gazprom, LUKoil, Rosneft ve TNK-BP sıkıntılı günler yaşıyor.

İnterfax haber ajansının verdiği bilgiye göre, Rus enerji şirketleri hükümetten dış borçlarının ödenmesi konusunda yardım istedi. Temmuz ayında varili 147 dolara çıkan petrol fiyatlarının 90 doların altına gerilemesi dev şirketlerin yatırım programlarını bozdu.

LUKoil başkanı Vahit Alekperov yatırım programlarını yeniden gözden geçireceklerini açıkladı. Petrolün varilinin ortalama 105 dolar seviyesinde olacağı tahmini ile hesap yatıklarını kaydeden Alekperov bir kısım projeleri erteleyeceklerini belirtti. Rusya'nın Ukrayna hattını çeşitlendirmek ve Nabucco'ya engel olmak için geliştirdiği 'Güney Akım' projesinin 2 yıl ertelenebileceği belirtildi. Yeni takvime göre hat 2015'e ancak işler hale gelecek.

Moskova/Cihan