BDDK'dan müteahhitlere öneri

Önceki krizlerin çıkış noktası olarak gösterilen bankalar için hareketli günler test niteliğinde oldu. Bankalardan hiçbiri zor duruma düşmedi. Özvarlıklarda bir miktar erime olsa da kâr artışı sürdü. Finans kuruluşlarının mini krizden bir anlamda güçlenerek çıkması, yabancıların Türkiye’ye dönük ilgisinin devam edeceği tezini güçlendiriyor. Sektörde yüzde 17,5’lik paya ulaşan küresel sermayenin ekonomiyi nasıl etkileyeceği tartışılırken, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı Tevfik Bilgin, bu konuda önemli bir çıkış yaptı. Zaman’a konuşan Bilgin, bankacılıkta yabancı payı için yeni bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduğunu belirterek, ‘beyin fırtınası yapalım’ çağrısında bulundu. Bilgin, taksitli satışlardan konut kredilerine kadar pek çok konuda önemli açıklamalarda bulundu...

Mayısta başlayan dalgalanmanın 2001’deki gibi bir finansal krize yol açmamasının sebepleri nedir?

Dalgalanma aslında hâlâ devam ediyor. Türkiye dalgalı kuru uygulamaya başladığından beri zaten hep dalgalanma yaşıyordu. Minik dalgacıklar vardı. İç ve dış etkenler son dalgalanmada etkiliydi. Onların doğrudan etkisini bankacılıkta yaşadık, daha önceki dalgalanmalardan farklı olarak. Oysa 1994’te, 1997-1998’de ve asıl 2001’deki krizde ilk hareket bankalardan çıkmıştı. Çünkü bankalardaki sorunlar suya atılan taş gibi ekonominin diğer alanlarına yansımıştı. Son hareketliliğin çıkış noktası ise bankalar değildi. Bence bu önemli bir değişiklik. Çünkü Türkiye’de bankalar diğer ülkelerden farklı olarak ekonominin ortasında yer alıyor. Bankacılığın büyüklüğü yaklaşık 300 milyar dolar ile Milli Gelir’in yüzde 75’ine ulaşmış durumda. Yine de bankalar gelişmelerden az da olsa etkilendi.

Bu dönemi nasıl yönettiniz?

İnsan hayatında iniş ve çıkışların olması gibi ekonomide de birtakım gelişmeler olacaktır. Dalga boyu büyük veya küçük olabilir, önemli olan buna hazırlıklı olmamız. Tampon birikimlerimiz ve yedek akçelerimizin olması lazım. Son dalgalanmaya kadar bankalarla sürekli irtibat halindeydik. Hem denetim hem gözetim olarak. ‘Sen buradasın, sen şuradasın, şurada hızlı büyüyorsun, şube açmana sınır getiriyoruz. Sermaye yeterlilik rasyon yeterli değil, büyüme hızına yetişmiyor, frene bas’ gibi banka bazında yönlendirmeler yapıyorduk. Bunları bankacıların hoşuna gitmemesi pahasına yaptık. Bir de 2001 krizinden sonra sektörde bankacılar riskten korunma metodunu kullanmaya başladı. Bu da bilinmeyen dönemler için riskten korudu. Birçok banka zarar yazmadı, hazırlıklı olanlar akıllıca davrandı.

‘Dalga’nın etkisini, izlediğiniz politikalar mı azalttı?

İki aylık dönem bankacılığımız için iyi bir test oldu. Bir miktar olumsuz etkisi de oldu. Ancak bir hususu da gözden kaçırmayalım. Geçen yıl bu vakitler Yapı Kredi Bankası ile ilgili sorunlar halledilmişti. 20 milyar dolarlık büyüklükteki bir bankadaki sorunlar sistem açısında riskliydi. Böyle bir bankanın sağ salim güvenli bir limana çekilmesi sistemdeki diğer oyuncuları da rahatlattı. Çünkü burada yaşanabilecek bir sorun diğerlerini de olumsuz etkileyebilirdi. Gerekirse kötü ve tek kalma pahasına sorunun çözümünde ısrarlı olduk. Bunun önemini şimdi daha iyi anlıyoruz. Bu operasyon başarıyla sonuçlanmasaydı şimdi başka şeyleri konuşuyor olabilirdik.

Aynı dönemde sizi tedirgin eden bir banka oldu mu?

Bu gibi dönemlerde bakılacak iki önemli kriter var: Likidite ve Sermaye Yeterlilik Rasyosu. Hiçbir bankamız moral bozacak bir olumsuzluk yaşatmadı. Tabii ki bazı bankalarımızın rasyosu, yüzde 8 sınırına yaklaşmamakla birlikte bir miktar indi. Hiçbir ba