Zeytinde rekolte yüzde 35 azaldı, ancak sofralık kalitede artış var: ‘Yok yılı’ etkisini yeni ağaçlar hafifletti

Zeytin hasadı pek çok üretici bölgede devam ediyor. Özellikle bazı bölgelerde kuraklık kaynaklı kayıp var. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ilk tahminlerine göre toplam yüzde 40 rekolte kaybı beklerken, sahadan gelen son çalışmalarla toplam kayıp geçen sezona göre yüzde 35 olarak öngörüldü. Kuraklık nedeniyle önemli zarar bildiren bahçelerde ise yüzde 80’e varan kayıp ifade ediliyor.

Özellikle son dört yıldır ihracat kısıtlamalarıyla gündeme gelen zeytinyağında geçen sezonki yüksek üretim sebebiyle stok da var. Üreticiler geçen yılki yüksek verim ve bu yıl beklenen düşük rekolteye karşılık ürün fiyatından zarar ettiklerini, maliyet kalemlerindeki hızlı artışa dikkat çekiyor.

REKOLTE NE OLACAK?

Milliyet'ten Duygu Erdoğan'ın haberine göre, son iki yıldır rekolte açıklamasında Tarım ve Orman Bakanlığı öne çıkıyor. Önceki yıllarda Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) bu açıklama için asıl yetkili olurdu. Yine tüm paydaşlarla görüşmeler, sahadaki kontroller, il ve ilçelerdeki son durum göz önüne alınarak bu yılın rekolte tahmini açıkladı.

Buna göre 2025-2026 sezonunda 2 milyon 450 bin ton zeytin rekoltesi öngörüldü. 41 ilde yapılan çalışmalarla beklentiyi bildiren UZZK Başkanı Mustafa Tan, toplamda geçen önceki sezona göre yüzde 35 kayıp beklediklerini söyledi. Tahmin edilen 2 milyon 450 bin ton zeytin rekoltesinin dağılımına ilişkin bilgi veren Tan, sofralık zeytinin geçen seneye yakın bir rakam olarak 740 bin ton tespit edildiğini kaydetti. Tan, zeytinin bu yıl iri daneli olduğunu vurgulayarak, “Şu an için 740 bin ton bir sofralık zeytin ve 310 bin ton zeytinyağı üretiminin gerçekleşeceği tahmin edilmiştir” diye konuştu.

‘YOK YILI’ ETKİSİZ

Zeytinde ağaçlar bir sezon daha fazla verim verdiği için ‘var yılı’, diğer sezon daha az verim alındığı için ‘yok yılı’ olarak gerçekleşiyor. Ancak son yıllarda var yılı ile yok yılı arasındaki makasın kapanmaya başladığı görülüyor. Mustafa Tan, 15 yıl önce 90 milyon olan geleneksel ağaç sayısının, şimdi 110 milyon yeni ağaçla 200 milyona ulaştığını, bunun da “var” ve “yok” yılları arasındaki makası düşüren bir unsur olduğunu söyledi.

AYVALIK’TA ZIT BAHÇELER

Ayvalık’ta bazı bahçeler kuraklık zararı bildirirken, bir kısmında ise daha yüksek verim var. Bölgenin zeytin üretici ailelerinden Sabuncugil’in temsilcilerinden Deniz Sabuncugil, “Geçen sezonun ancak yüzde 30’u kadar bir ürün var. Kuraklık, pek çok tarım ürününde olduğu gibi zeytinde de öne çıkan bir tehdit oldu. Yanı sıra fiyatların düşük seyretmesi, üretici için önemli bir zarar haline geliyor. Maliyetler hızlı yükselirken fiyatların ona paralel artmaması paydaşları zorluyor” dedi.

Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar ise zeytinyağı beklentisinde 250 bin ton bir rekolte tahmin ettiklerini söyledi. Uçar, önceki sezondan ise 200 bin ton civarında devir stoku olduğunu, iç piyasa ve ihracat için bir arz sıkıntısı yaşanmayacağını vurguladı.

ANTALYA’DA İKLİM ZARARI

İklim koşullarına bağlı zarar bildiren şehirlerden biri de Antalya. Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, yeni sezon zeytin hasadının başladığını, bu yıl iklim koşullarına bağlı olarak rekoltede yüzde 30 kayıp oluşacağını söyledi. Çandır, il genelinde 55-60 bin ton zeytin ve 7-8 bin ton da zeytinyağı üretimi beklendiğini kaydetti.

Zeytinde hasat mevsimi öncesinde bir araya gelen Orhangazi, İznik, Nilüfer, Mudanya, Osmangazi, Kestel, Karacabey, Mustafa Kemalpaşa ve Gemlik Ziraat Odaları Başkanları ise bu yılki zeytin üretim maliyetini açıkladı. Bu yıl sofralık zeytinin kilogram maliyetinin 93.80 TL olduğu ifade edildi.

Manisa’nın Alaşehir ilçesinde 2025 yılı sofralık zeytin hasadı ve alımları başladı. Bu sezon düşük rekolteye karşılık yüksek kalite üreticileri sevindiriyor. “Duble” olarak adlandırılan iri kalibreli zeytin 125 TL’den alıcı buluyor. İlçede yaklaşık 80 bin dekar alanda zeytin yetiştiriciliği yapılıyor.

patronlardunyasi.com