Zenginler liğinde var, vergide yok

Maliye Bakanlığı 2008 yılında Türkiye'nin en çok vergi ödeyen şirketlerini açıkladı. Nisan ayında vergi rekortmeni 100 kişiden oluşan gelir vergisi listesi açıklanmıştı. Her iki listede göze çarpan ilginç nokta ise Türkiye'nin özellikle son dönem zenginlerinin ne birey olarak ne de kurum olarak bu listelerde görülmemesi oldu. Forbes'un açıkladığı liste kişilerin servetlerini yansıtıyor. Vergi rekortmenleri listesi ise bir önceki yıl elde edilen kazançlar üzerinden alınıyor.

Her ne kadar kazanç ve servet farklı kavramlar olsa da Türkiye'nin en zengin 100 listesine giren birinin vergide sanatçı, avukat ve doktorların altında kalması ilgi çekici bir fotoğraf veriyor. Türkiye'deki en zengin 100 kişiyi her yıl Forbes Dergisi yaptığı araştırmayla yayınlıyor. Vergi rekortmenleri ve Forbes'un hazırladığı süper zenginler ligi karşılaştırıldığında arada önemli bir sorun olduğunu gözler önüne seriyor. Çünkü 2008 gelirleri baz alınarak hazırlanan listeler karşılaştırıldığında 100 süper zenginden tam 48 kişinin farklı nedenlerle de olsa vergi rekortmenleri listesinde yer almadığı
ortaya çıkıyor.

ADI ÖNE ÇIKANLAR VERGİDE KAYIP

Özellikle adı son dönemlerde sık sık zenginlik ve servet haberleriyle öne çıkan işadamlarının kendilerinin yanı sıra şirketleri de vergi listelerinde görülmüyor. Örneğin onlarca otomobil alıp boy boy fotoğraflar çektiren Türkiye'nin emlak ağası olarak ünlenen Ali Ağaoğlu'nun 2.5milyon liralık Rolls Royce araç almasına rağmen sadece 1.5milyon lira vergi ödemesi dikkatlerden kaçmıyor. Ağaoğlu, Forbes listesinde 1,5 milyar dolarlık servetiyle Türkiye'nin dördüncü zengini olarak görülüyor. Onun gibi son yıllarda her gün bir yerlerde inşaat projeleriyle gündeme gelen Emrullah Turanlı'nın da vergi listelerinde adı sanı okunmuyor. Sabah ve atv'yi alarak gündeme oturan ve listede 1milyar dolarla 10'uncu sırada yer alan Ahmet Çalık ve şirketleri de vergi listelerinde hala görünmüyor.

YENİ ZENGİN AİLELER NEREDE?

İlk 100 arasına aile bireyleri arasında servet paylaşımı yapıldığı için giremeyen Kiler ve Boydak aileleri de vergi dairesi kapısından hoşlanmayanlar olarak göze çarpıyor. Forbes listesine göre Boydak Ailesi'nin 1.1milyar, Kiler aile fertlerinin ise 450 milyon dolar serveti bulunuyor. Boydak Ailesi'nin hissedar olduğu Türkiye Finans 2008 Kurumlar Vergisi listesine girdi. Bankalar ve finans kuruluşları 2008'de düşen faiz ortamında rekor kâr ettikleri için ödedikleri vergi de arttı. Bu nedenle Türkiye Finans çok vergi ödedi. Ancak ailenin diğer şirketleri listelere giremedi. Kiler şirketlerinin ise vergi rekortmenliği listesiyle barışık olmadığı göze çarpıyor.

KİMLER ADINI AÇIKLAMADI?

En fazla vergi ödeyenler listesinde adının açıklanmasını istemeyenlerden bazıları da Forbes listesinde olabilir. Ayrıca bazı zenginler şirketleri aracılığıyla yatırımyaptıkları, teşvikler elde ettiği için sıralamaya giremeyebilirler. Gelir vergisi elde edilen gelirden alınıyor. Şirket karı dağıtılırsa, kira ve faiz geliri varsa veya gayrimunkul satışı gibi istisnai gelirlerin vergisi kişiler ertesi yılın mart ayında ödüyorlar. Gayrimenkul satışı yapılmamış ve şirketin karı dağıtılmamışsa kişilerin servetleri azalmamasına rağmen gelir vergisi ödemiyor.

Verginin yarısını yabancı ortaklı şirketler ödeyecek

Kurumlar vergisinin ilk 100 şirketi toplam 7.5 milyar TL vergi ödedi. İlk 100 şirket kurumların ödediği vergi şirketlerin ödediği toplam verginin yüzde 44'üne ulaştı. İlk 100 şirketin ödediği verginin yüzde 25'i olan 2 milyar TL'sini sayısı 15 olan yabancı ortaklı şirketler ödedi. Yabancı ortaklı Turkcell'in 675, Türk Telekom'un da 641 milyon TL ödemesi rakamı büyüttü. Yabancı ortaklı bankalar ve finans kurumları da katıldığında 16 reel sektör şirketi ve 14 bankanın ödediği kurumlar vergisi 3.2 milyar TL'ye ulaşıyor. Bu tutar ise en çok vergi ödeyen 100 şirketin vergisinin yüzde 45'i, Türkiye'de 16,8 milyar lira vergi ödeyen 559 bin 914 şirketin ödediği verginin yüzde 20'sine denk geliyor.

TOPLAM 16.8 MİLYAR

Türkiye'de banka ve finans şirketlerini satın alarak giren yabancıların yanı sıra 30'uncu sırada yer alan adı çok duyulmamış Areva Enerji gibi yabancı ortaklı şirketlerin ödediği vergi bu şirketlerin kendi ülkelerinde ödendiği vergi kültürünü ortaya koydu. Türkiye genelinde 559 bin 914 mükellef, 2008 yılı gelirleri için kurumlar vergisi beyannamesi verdi ve bu beyannameler üzerinden 16,8 milyar lira kurumlar vergisi tahakkuk ettirildi. Türkiye genelinde ilk 100 mükellef içinde İstanbul'da 62, Ankara'da 20, Kocaeli'de 5, İzmir'de 4 ve Adana, Mersin, Kastamonu, Konya, Mardin, Muğla, Ordu, Rize, Karabük illerinde birer mükellef yer aldı.

BEYANNAME ARTTI

Verilen beyannamelerle 85 milyar 86 milyon 847 bin lira matrah beyan edilirken ve bu tutar üzerinden 16 milyar 978 milyon lira kurumlar vergisi tahakkuk ettirildi. 2007 ve 2008 yıllarına ilişkin aynı döneme ait verilerin karşılaştırılması sonucunda Türkiye genelinde alınan beyanname sayısında yüzde 3,25 oranında artış meydana geldi. Türkiye genelinde beyan edilen matrah bir önceki yıla göre yüzde 5,11, tahakkuk eden vergi toplamı yüzde 3,71 arttı.

Ali Ağaoğlu

Zenginler listesinin 4'üncüsü Ali Ağaoğlu'nun sadece Rolls Royce marka otomobili 1 milyon Euro. Oysa o, 1.5 milyon lira vergi ödedi. Şirketi ise vergi rekortmenleri listesinde yok.

Emrullah Turanlı

İnşaat işlerinin en önde olanlarından Emrullah Turanlı Trump Tower'la ünlendi. 250 milyon dolarlık serveti var. Ancak ne Gelir ne de Kurumlar Vergisi listesinde esamesi okunmuyor.

Nahit Kiler

Son 5-6 yılda ünlenen Kiler Grubu'nun Forbes listesinde 450 milyon dolarlık serveti olduğu görülüyor. Her nedense Kiler Ailesi'nden kimse vergi rekortmeni değil.

Mübariz Gurbanoğlu

Dünyanın en büyük 5'inci gemi filosuna sahip Azeri işadamı Gurbanoğlu yıllardır Türkiye'de oturan süper zenginlerden. Ancak ne kadar vergi ödüyor bilinmiyor. 

Habertürk