Yabancı yatırımda dünyayı solladık

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nın (UNCTAD) Dünya Yatırım Raporu'na göre, Türkiye, geçen yıl çektiği 2.7 milyar dolar tutarındaki doğrudan yabancı yatırım miktarı ile 57.'likten, 35.'liğe yükseldi. UNCTAD'ın 'Dünya Yatırım Raporu 2005: Uluslarüstü Şirketler ve Araştırma ve Geliştirmenin Uluslararası Hale Gelmesi' başlıklı raporu, tüm dünya ile birlikte eş zamanlı olarak Türkiye'de de açıklandı.

Yabancı Sermaye Derneği (YASED) tarafından İstanbul'da düzenlenen bir basın toplantısı ile duyurulan rapora göre, 2000 yılında 1.4 trilyon dolar ile zirve yapan dünyadaki yabancı yatırım tutarı, 2001,
2002 ve 2003'deki düşüşten sonra, 2004'de yüzde 2 artışla, 648 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Gelişmekte olan ülkelere yapılan yatırımlar yüzde 40 yükselerek, 233 milyar dolara ulaştı. Gelişmiş ülkelerdeki doğrudan yabancı yatırımlar ise yüzde 14 gerileyerek 380 milyar dolara indi. Geçen yıl tüm doğrudan yabancı yatırımların yaklaşık yüzde 36'lık bölümü, gelişmekte olan ülkelere gitti.
Doğrudan yabancı yatırımda en büyük artışı gösteren 10 ekonomiden 7'si gelişmekte olan veya geçiş dönemi ekonomileri olurken, en büyük 10 düşüş ise gelişmiş ülkelerde gerçekleşti.

Doğrudan yabancı yatırımları çeken ilk 10 ülke ABD, İngiltere, Çin, Lüksemburg, Avustralya, Belçika, Hong Kong, Fransa, İspanya ve Brezilya olarak sıralandı. ABD 95.9 milyar dolar ile ilk sırayı alırken, ikinci İngiltere'nin çektiği yabancı yatırım tutarı 78.4 milyar dolar olarak belirlendi. Çin ise 60.6 milyar dolar ile 3. sırayı aldı.

TÜRKİYE 22 SIRA YÜKSELDİ

Türkiye, 2004 yılında 2 milyar 733 milyon dolarlık doğrudan yabancı yatırım tutarı ile listede 35. sıraya yükseldi. 2003 yılında 1 milyar 694 milyon dolarla 57. sırada bulunan Türkiye, bu sonuçla 22 basamak ilerlemiş oldu. Türkiye'de bu yılın ilk 7 ayında 2 milyar 562 milyon dolar tutarında doğrudan yabancı yatırım girişi gerçekleşti. Bu da 2004 yılı toplamına yakın bir tutarı oluşturuyor.

EN CAZİP 18. ÜLKE

Dünyada doğrudan yabancı yatırımlar sıralamasında geçen yıl 22 basamak yükselerek 35'liğe çıkan Türkiye, araştırma geliştirme (AR-GE) yatırımları açısından ise en cazip 18. ülke olarak gösterildi. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nın (UNCTAD) Dünya Yatırım Raporu'nda, 2003 yılında hizmet sektörü ön plana çıkarken, 2004 yılında AR-GE'ye odaklanıldı.
YASED Genel Sekreteri Mustafa Alper'in sunuşuna göre, AR-GE yatırımları yoğun rekabet nedeniyle maliyetlerin öne çıkmasıyla gelişmekte olan ülkelere kaymaya başladı. AR-GE yatırımcılarının yüzde 50'den fazlası Asya bölgesinde Çin, Hindistan ve Singapur'u tercih etti. Şirket yetkilileri ile yapılan anket çalışmasına göre, 2005-2009 dönemi için en cazip muhtemel AR-GE lokasyonları, Çin, ABD, Hindistan, Japonya, İngiltere, Rusya, Fransa, Almanya, Tayvan, Singapur olarak sıralandı. Türkiye, AR-GE yatırımları açısından en cazip ülkeler arasında 18. sırada gösterildi.
Potansiyel aday ülkeler olarak Kore Cumhuriyeti, Singapur, Tayvan ve Vietnam'a dikkat çekildi.
Raporda, AR-GE yatırımcısı firmaların gelişmekte olan ülkeleri sadece iş gücü için değil, büyüme, uzmanlık kapasitesi ve yeni teknolojiler açısından kilit kaynaklar olarak gördükleri kaydedildi. Rapora göre, AR-GE yatırımlarında, düşük maliyet, geniş bir kalifiye çalışan havuzu ve daha düşük maliyet-daha çok yenilik
aranıyor.

Çin, Rusya ve Hindistan'ın dünyadaki tüm teknik yüksekokul öğrencilerinin üçte birine sahip olduğuna dikkat çekilirken, Türkiye'nin de bundan alması gereken dersleri bulunduğu vurgulandı.