Türkiye'nin en büyük 100 özel şirketi

Capital500 ilk kez 1998 yılında yayınlandı. Yıllar itibarıyla bir büyüklük sıralaması olmanın çok ötesine geçti. Türk iş dünyasının geldiği noktaya ilişkin önemli veriler içeren, ekonominin nabzını tutan bir kaynağa dönüştü.

Peki 16 yıl boyunca Capital500 liginden kimler geldi, kimler geçti? Hangi şirketler varlığını sürdürmeyi başardı, hangilerinin bu yolculuğu kısa sürdü? Daha da önemlisi, Türkiye büyürken aynı ivmeyi şirketler de yakaladı mı? Tüm bu soruların yanıtları ve daha fazlası Capital’in ağustos sayısında ...

16 YILDA 950 ŞİRKET 500’DEN DÜŞTÜ

Capital500 listesi, 1998’den bu yana yayınlanıyor. Bu 16 yılda 1.450 şirketin yolunun Capital500’le kesişmiş olması dikkat çekici. Yani 1450 şirket en az bir kez Capital500 listesine girmiş durumda. Bu yıl itibarıyla bu şirketler arasından 950’si listede yer almıyor. Aralarında Arçelik, Anadolu Efes, Vakko’nun da olduğu 65 şirket ise her yıl kesintisiz olarak devler liginde kalmayı başardı. 16 yılın tamamı analiz edildiğinde ortaya çıkan resim ise önemli mesajlarla dolu...

Büyük ölçekli şirketler, “sürdürülebilir büyümeyi” diğerlerine göre daha kolay yakalıyor. Devler liginin ilk sıralarında yüksek olan “kalıcılık” oranı ise aşağı sıralara inildikçe azalıyor.

16 yıllık analiz tablosunda bazı rakamlar da çok parlak bir görünüm ortaya koymuyor. Çünkü ilk listeden bugüne kadar sıralamadan hiç düşmeyen şirket sayısı sadece 65. Yani sürdürülebilir büyümeyi yakalayan ve kalıcı olan şirket sayısı, toplamın sadece yüzde 4,5’ine denk geliyor.

“Kalıcılar” diyebileceğimiz bu 65 devin, bugünkü listedeki konumları da aslında önemli ipuçları veriyor. Örneğin 65 şirketin 11’i yani yüzde 17’si, bu yıl Türkiye’nin en büyük ilk 50 şirketi arasında yer aldı. Yüzde 58,5’i ise ilk 200 içinde kendine yer buldu. Listenin altlarına inildiğinde 16 yıllık şirketlerin sayısı giderek azalıyor. 301-400 aralığında 9 şirket varken son 100’de ise sadece 6 tane 16 yıllık şirket bulunuyor. Yani şirketlerin listedeki konumları ne kadar yüksekse ilerleyen yıllarda kalıcılığı sağlama olasılıkları da o kadar artıyor. 1.450 şirkettin sadece yüzde 22,5 gibi önemli bir oranının listelerde sadece bir kez görünmüş olası da önemli. Yani 326 şirket, 16 yıl boyunca sadece 1 kez devler sahnesinde yer bulabildi.

Karlılıkta müthiş ivme

Capital500 araştırmasına kârlılıktaki müthiş ivme damgasını vurdu. Şirketler kârlılıklarını yüzde 22,5 artırarak, 2008 yılından bu yana devler kulübünde yaşanan en büyük artışa imza attılar. Hiç kuşkusuz bu yükselişte Capital500 şirketlerinin çoğunun geçtiğimiz yılı verimlilik adına önemli çalışmalarla geçirmesinin payı büyük. Cirosal anlamda ise Capital500 şirketlerinin büyüme hızında önemli bir kan kaybı söz konusu. Bir önceki yıl yüzde 35 büyümeye imza atan şirketler, bu yıl tek haneye düşerek yüzde 9,7’lik bir büyüme sergilediler. Ancak lige girme çıtasındaki yükseliş hala sürüyor. Devler liginde ilk iki sırada ise bir değişiklik yok. Tüpraş ve OMV Petrol Ofisi geçen yıl olduğu gibi ilk 2’yi paylaşırken, 3’üncü sıraya bu yıl Türk Hava Yolları oturdu.

 

Türkiye'nin en büyük 500 özel şirketi (2012 yıl sonu rakamlarına göre)
2012	2011	Firma Adı	Ciro (TL)	Değişim (%)
1	1	Tüpraş	47.099.089.000	13,8
2	2	OMV Petrol Ofisi	20.202.160.000	3,3
3	5	Türk Hava Yolları	14.909.003.818	26,2
4	3	Opet Petrolcülük	14.716.247.418	-1,6
5	4	Türk Telekom	12.706.142.000	6,4
6	8	Philip Morris SA	12.697.986.690	29,2
7	6	Shell&Turcas Petrol	12.245.408.000	13,8
8	11	Arçelik	10.556.861.000	25,1
9	9	Turkcell	10.507.029.000	12,1
10	12	Enka İnşaat	10.297.520.000	22,4
11	13	BİM Birleşik Mağazalar	9.906.367.000	21,0
12	7	Ford Otosan	9.767.937.257	-6,5
13	10	Ereğli Demir Çelik	9.570.396.709	7,3
14	14	Oyak Renault	7.531.936.333	-0,9
15	16	Vestel Elektronik	7.514.531.000	7,7
16	15	Tofaş Oto Fabrika	6.705.274.000	-8,6
17	17	Hedef Alliance Grup	6.514.460.443	6,4
18	18	Migros	6.482.402.000	12,7
19	25	Anadolu Efes Biracılık	6.416.835.000	34,8
20	22	İÇDAŞ Çelik Enerji	6.272.519.271	25,0
21	27	JTI Tütün Ürünleri Paz.	5.630.048.241	30,0
22	19	Aygaz	5.586.059.000	2,4
23	26	Vodafone	5.500.000.000	17,0
24	23	Şişecam	5.342.091.704	7,3
25	20	Mercedes-Benz Türk	5.249.154.957	-1,6
26	24	Doğuş Otomotiv	5.132.341.000	6,7
27	21	Selçuk Ecza	4.902.072.823	-3,4
28	29	Enerjisa Enerji Üretim	4.572.000.000	22,2
29	28	Petkim	4.348.910.031	11,8
30	32	Coca-Cola İçecek	4.132.377.000	21,2
31	31	İGDAŞ İstanbul Gaz Dağıtım	3.921.989.823	12,0
32	*	THY Opet	3.856.846.373	63,9
33	33	Unilever	3.500.000.000	6,1
34	36	LC Waikiki Mağazacılık	3.491.371.274	22,4
35	34	BSH  Ev Aletleri	3.216.815.306	2,7
36	68	Nadir Metal Rafineri	3.006.145.029	78,6
37	35	Otokoç	2.966.138.168	3,6
38	41	Metro Cash&Carry	2.770.023.098	18,2
39	52	Genpa Telekomünikasyon	2.738.228.292	29,1
40	39	Kibar Dış Ticaret	2.659.969.816	10,7
41	53	TAV Havalimanları	2.656.937.000	30,4
42	42	Mey İçki	2.645.635.797	14,0
43	66	İçtaş İnşaat	2.631.270.000	52,1
44	49	İpragaz	2.531.894.641	18,1
45	58	Tekfen İnşaat	2.512.587.335	33,2
46	38	CarrefourSA	2.492.803.928	1,9
47	45	Hyundai Assan Otomotiv	2.464.044.456	9,7
48	47	Sarkuysan	2.366.690.290	7,4
49	44	Er-Bakır Elektrolitik Bakır	2.340.846.000	3,2
50	63	Ülker Bisküvi	2.340.639.227	30,1
51	70	Teknosa İç ve Dış Ticaret	2.329.707.152	39,5
52	40	Kroman Çelik	2.308.544.260	-3,0
53	51	Tosçelik Profil ve Sac	2.302.514.076	8,2
54	43	Gübre Fabrikaları	2.226.819.536	-2,2
55	37	Toyota Otomotiv	2.219.909.399	-19,2
56	56	Tesco Kipa	2.192.783.000	13,6
57	55	Vestel Beyaz Eşya	2.143.057.000	8,6
58	46	KVK Teknoloji Ürünleri	2.111.631.412	-5,3
59	60	Bosch Sanayi ve Ticaret	1.992.474.543	10,2
60	50	*	1.987.786.865	-7,0
61	62	Türk Traktör	1.974.013.740	9,6
62	65	Bizim Toptan	1.973.854.398	13,9
63	59	Tiryaki Agro Gıda	1.968.439.334	7,6
64	71	Diler Demir Çelik	1.951.663.296	19,5
65	48	Borçelik Çelik Sanayi	1.939.329.106	-9,5
66	67	Yıldız Entegre	1.929.061.735	12,6
67	81	Pegasus Hava Taşımacılığı	1.919.892.223	30,2
68	54	Ağaoğlu	1.911.344.173	-3,8
69	96	TGS Dış Ticaret	1.907.165.851	53,3
70	77	PHILSA Philip Morris	1.873.258.180	19,9
71	64	Yolbulan Baştuğ Metalurji	1.835.592.326	3,5
72	76	Bunge Gıda	1.801.251.087	13,6
73	30	Polimeks İnşaat	1.747.377.989	-52,6
74	*	Horizon Hızlı Tüketim	1.692.820.624	*
75	75	Kardemir	1.686.666.273	6,4
76	79	Aselsan	1.632.896.367	8,7
77	69	Aksa Akrilik	1.625.463.000	-3,0
78	83	İzmir Demir Çelik	1.598.860.763	12,3
79	101	Kastamonu Entegre	1.573.480.058	29,0
80	107	Ak Gıda	1.564.341.251	37,9
81	91	Eti Pazarlama	1.527.706.479	17,9
82	82	TUSAŞ-Türk  Havacılık	1.492.857.423	2,3
83	72	Kordsa	1.491.915.645	-8,3
84	100	Konya Şeker Fabrikası	1.478.099.792	21,1
85	93	Anadolu Cam	1.475.211.599	14,6
86	102	Toros Tarım	1.440.312.000	19,0
87	89	Aksa Enerji Üretim	1.435.704.228	9,8
88	110	Nursan Metalurji Endüstri	1.428.521.724	27,9
89	74	Kaptan Demir Çelik	1.427.683.921	-10,5
90	88	Borusan Mannesmann Boru	1.426.146.486	7,1
91	87	Brisa	1.424.003.474	5,7
92	80	Mengerler Ticaret	1.418.708.145	-4,0
93	109	Krea İçerik	1.413.896.882	26,6
94	*	Aydem Elektrik	1.412.503.737	*
95	78	Indeks Bilgisayar	1.412.201.242	-6,7
96	*	Rozak Demir	1.394.995.567	*
97	85	Yazıcı Demir Çelik	1.389.172.833	-2,2
98	118	Sütaş	1.326.184.466	24,7
99	123	Acıbadem Sağlık Hizmetleri	1.308.860.486	29,7
100	120	Sanko Tekstil İşletmeleri	1.298.664.387	25,1

 

ŞİRKETLERİN CAPİTAL500 KARNESİ
Performans	Şirket sayısı	Yüzdesi
Her yıl girenler	65	4,48
10-15 yıl arası girenler	216	14,90
5-9 yıl arası girenler	379	26,14
2-4 yıl arası  girenler	464	32,00
Sadece 1 yıl girenler	326	22,48
TOPLAM	1.450	100,00
Not: 16 yıl boyunca Capital500 listesine giren ve adının açıklanmasını kabul eden şirketler dahil edildi.
TABLO 3
EN ÇOK HANGİ ARALIKTAKİLER "DÜŞME RİSKİ" TAŞIYOR?
Sıralamadaki yeri	Şirket sayısı	Yüzde
İlk 50	11	3,37
51-100	16	4,91
101-200	33	10,12
201-300	41	12,58
301-400	63	19,33
401-500	162	49,69
TOPLAM	326	100,00
Not: 16 yıl boyunca Capital500'e tek sefer giren 326 şirket baz alındı.
TABLO 4
275 ŞİRKET DEVLER LİGİNDEN DÜŞTÜ
(Yıllar itibarıyla Capital500'e bir kez girebilen şirket sayısı)
Yıllar	Görüldüğü yıl
1998	63
1999	22
2000	29
2001	19
2002	36
2003	18
2004	7
2005	7
2006	6
2007	7
2008	16
2009	14
2010	10
2011	9
2012	12
TOPLAM	275
"KALICILARIN" YÜZDE 58'İ İLK 200'DE
Sıralamadaki aralık	65 devin kaçı bu aralıkta?	Yüzde
1-50 arası	11	16,92
51-100	11	16,92
101-200	16	24,62
201-300	12	18,46
301-400	9	13,85
401-500	6	9,23
	65	100
Not: 16 kez kesintisiz olarak Capital500'de yer alan 65 şirketin, bu yılki konumları hesaplandı.