Türkiye’de bireysel borç milli gelirin yüzde 10’unun altına geriledi, varlıklar borcun 4 katına ulaştı

Ekonomide 19 çeyrektir devam eden kesintisiz büyüme, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) bireysel kredilere uyguladığı sınırlamalar ile ücret-maaşlardaki artışlar, hane halkının varlıklarını borcun 4 kat üzerine taşıdı. Merkez Bankası tarafından yayımlanan Finansal İstikrar Raporu'nda yer alan araştırmaya göre Türkiye'de hane halkının borcunun milli gelire oranı Mart 2025 itibarıyla yüzde 9.6'ya indi. TÜİK'in cuma günü açıkladığı büyüme verilerine göre işgücü ödemelerinin milli gelirdeki payı yüzde 43.7 ile tarihi zirveye çıkmıştı.

18.4 TRİLYONLUK VARLIK

Türkiye bu oran ile hane halkı borçluluğunda dünyanın en düşük oranlarından birini yakaladı. Hane halkının borcunun milli gelire oranı gelişmekte olan ülkelerde ortalama yüzde 14, gelişmiş ülkelerde yüzde 15, G20'de ise yüzde 16 seviyesinde bulunuyor. Merkez Bankası verilerine göre hane halkının toplam borcu Mart 2025 itibarıyla son 1 yılda yüzde 39.5 artarak 4 trilyon 496 milyar lira oldu.

Buna karşılık hane halkının varlıkları ise aynı dönemde yüzde 42.3 artarak 18 trilyon 398 milyar TL ile tarihin en yüksek seviyesine çıktı. Son 1 yılda hane halkının TL tasarruf mevduatı yüzde 111.2 artarak 6 trilyon 755 milyar liraya çıktı. Hane halkının TL mevduatı ağırlıklı olarak 1-3 ay arası vade diliminde bulunuyor. Hane halkının hisse senedi yatırımları zayıflamaya devam ediyor.

BORSADAN KAÇIYOR

Sabah'tan Oktay Özdabakoğlu'nun haberine göre, hane halkının hisse senedi varlıkları son 1 yılda sadece yüzde 2.5 artarak 1 trilyon 847 milyar lira oldu. 2023 yılı son çeyreğinde 8.5 milyon kişi ile tarihi zirvesine ulaşan hisse senedi yatırımcı sayısı 2025 yılı mart ayı sonunda 6.6 milyon kişiye kadar geriledi. 2024 yıl sonuna kıyasla hane halkı hisse portföyünün reel endeksinde ise yüzde 5'i bulan bir düşüş gözlendi.
Hane halkının elinde bulunan yatırım fonları istikrarlı şekilde artmaya devam ediyor. Mart ayı itibarıyla yatırım fonlarında yatırımcı sayısı 5.2 milyon kişi olurken, yatırım fonu büyüklüğü 3 trilyon TL'ye ulaştı. Mart sonu itibarıyla son 1 yılda hane halkının yatırım fonlarındaki varlığı yüzde 83.4 artarak 4 trilyon 252 milyara ulaştı.

Bu dönemde emeklilik fonları yüzde 53.8 artarak 1 trilyon 235 milyar liraya, para piyasası fonları yüzde 201 artarak 490 milyara, diğer yatırım fonlarındaki varlıklar ise yüzde 99.1 artarak 3 trilyon 17 milyara çıktı. Hane halkının bireysel emeklilik ve otomatik katılım sistemlerindeki yatırımları ılımlı yükselişini sürdürdü. Emeklilik sistemindeki katılımcı sayısı 15.3 milyon kişiye ulaştı.

Hane halkının finansal yükümlülükleri içerisinde ile bireysel kredi kartları ön plana çıkıyor. Kredi kartı borcu Mart 2025 itibarıyla son 1 yılda yüzde 44.3 artarak 2 trilyon 69 milyara çıktı. Taksitli borçlar yüzde 14.1 artarak 703 milyar lira, taksitsiz borçlar ise yüzde 67.2 artarak 1 trilyon 365 milyar lira oldu. Toplam ihtiyaç kredisi borcu yüzde 45.3 artarak 1 trilyon 641 milyar lira olurken, KMH (kredili Mevduat Hesap) borçları yüzde 138.2 artarak 537 milyara ulaştı. Konut kredisi yüzde 22.7 artarak 628 milyar lira, taşıt kredisi ise yüzde 21.9 azalarak 80 milyar lira oldu. Konut kredilerinin GSYİH'ye oranı emsal ülkeler ortalamasına göre oldukça düşük seviyedeyken, konut hariç bireysel kredilerin GSYİH'ye oranı da emsal ülkeler ortalamasının altında yer aldı.

REEL SEKTÖRDE DE BORÇLULUK DÜŞÜK
Finansal İstikrar Raporu'ndaki araştırmaya göre Türkiye'de reel sektörün borçluluğu da emsal ülkelere göre düşük seviyede bulunuyor. Son 1 yıllık dönemde reel sektör borcunun milli gelire onanı 7.8 puan gerilerken, emsal ülkelerin borçluluğundaki düşüş 0.34 puanda kaldı. Türkiye'nin reel sektör borcunun GSYİH'ye oranı yüzde 39.7 ile emsal ülke ortalamasının (yüzde 61.9) belirgin ölçüde altında bulunuyor. Mart 2025 itibarıyla son 1 yılda reel sektörün finansal yükümlülükleri yüzde 37.2 artarak 16 trilyon 385 milyar lira oldu.

patronlardunyasi.com