'Tüpraş'ta ÖİB yanlış yaptı'

Ali İhsan Karacan'ın yazısı...

Tüpraş'ın yüzde 14.76'sını oluşturan hisselerin Ofer'e satışına ilişkin Özelleştirme idaresi Başkanlığı'nın (ÖÎB) işlemi idari yargı tarafından ÖYK kararının ilin edilmemesi, fiyatın düşük olması ve araa kurumlardan teklif alınmaması gibi üç nedenle ile satışın kamu yararına uygun olmadığı gerekçesi ile iptal edildi.

Kuşkusuz işlemin idari yargılama süreci tümüyle tüketilmediğinden konu hukuksal süreç açısından henüz tamamlanmadı. Ancak ben konuyu iki açıdan ele almak istiyorum. Birincisi bizatihi satış işleminin kendisi ile ilgili. İkincisi de yargı kararının nasıl uygulanabileceğidir.

Prösedür farklı
Satışın tabi olması gerektiği prosedürler ile satiş işleminin İMKB'de tescil edilmesi bütünüyle ayrı kavram ve konulardır. İMKB'de yapılan satışın tescili, sadece ve sadece sermaye piyasası mevzuatı açısından kamuya işlemin duyurulmasını sağlar. Yani açıklayıcı bir işlemdir. Bunun nedeni de iMKB'ye kote olan bir
şirketin hangi şekilde ve hangi biçimde satılmış olursa olsun mutlaka borsadan geçirilmesi kuralına dayanan bir işlemdir. Gerçekten de ÎMKB'ye kote bir şirketin hissesi ya borsa usul ve prosedürleri çerçevesinde ulusal pazarın oyun kuralları içinde satılır. Zaten işlem borsada yapıldığı için de borsadaki otomatik bir tescil mekanizmasının içindedir. Ya da borsa dışında alınır satılır. O zaman da yapılan alım-satım yine kurallar çerçevesinde sadece tescil amacı ile borsaya bildirilir.

Özel satış tartışması
Ofer'e yapılan satış, borsada ulusal pazarda, aracılar kanalıyla yapılan olağan bir borsa alım-satim işlemi değildir. Olağan işlemlerde bir alıcıya özel olarak satiş yapılmaz, yapılamaz. Yapılan işlem aslında borsa dışı yapılan bir satiş işleminin borsaya tescil edilmesidir. Olağan borsa işlemlerinde alım-satim işlemi hukuksal olarak borsadaki alış satiş işlemi ile gerçekleştirilir ve tamamlanır. Tescil amaçlı satışlarda işe gerçek alım-satim borsa dışındadır. Borsaya tescil, muamelenin gerçekleşmesini veya tamamlanmasını sağlayan bir işlem değildir. Yani tescil, muamelenin maddi hukuk açısından geçerliliğini sağlayan bir hukuksal işlem değildir. Alım-satim işleminin hukuka uygunluğunun kanıtı hiç değildir.

Hukuksal geçerlilik
Tescil amacıyla borsaya bildirilen satışların hukuksal geçerliliği, işlemin dayandığı hukuksal düzenlemelere göre değerlendirilir. Bu nedenle ÖlB tarafından yapılan işlemin geçerliğini ve hukuka uygunluğunu İMKB'ye tescil işleminde değil özelleştirme mevzuatında aramak gerekir, işlem buradaki süreçlere uygun yapılmamış ise İMKB'ye tescil tek başına işlemi hukuksal açıdan sağlıklı hale getirmez.Peki bundan sonra ne olacak? Bunları da yarın sunmaya çalışacağım.

Küçük satışlarla Ofer'e satış arasında fark var
Özelleştirme kapsamındaki bir şirketin küçük miktardaki hisselerinin aracı kullanarak ulusal pazarda borsa kurallarına göre satışı ile bir hak sağlayacak oran ve miktardaki satışlar farklı nitelikteki satışlardır. Bir şirketin kontrolünü sağlayacak oranda hisse satışı ile bir şirkette azınlık hakkı gibi (olayda yapılan satiş yüzde 14.76 ile bu kategoridedir) hak sağlayabilecek bir satış özelleştirmenin tabi olduğu ilkelere göre ve potansiyel alıcılar ile aracı kurumlara açık bir süreç içinde yapılmalıdır.

ÖİB'nin belirli bir parasal miktar ile sınırlı olarak aldığı satış yetkisi alıcı için küçük yatırımcı statüsü dışında bir hak doğurmayacak oran ile miktarda olması ve işlemin ulusal pazarda borsa kurallarına uygun yapılması halinde kullanılabilir bir yetkidir. Çünkü böylesi bir satışta alıcı ile satıcı karşılaşmaz, aracı kurum borsa koşullar