Soğuk savaşın casusluk romanları halt etmiş!

ABD Başkanı Barack Obama’nın geçen hafta konuk ettiği Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev’le ilişkilerde yeni başlangıcı pekiştirdiği bir sırada, iki ülke arasında ‘Soğuk Savaş sonrasının en büyüğü’ casusluk skandalı patladı. ABD Adalet Bakanlığı, Rusya için casusluk yapan 11 kişilik bir şebekenin çökertildiğini duyurdu.

Buna göre, dört eyalette (New York, New Jersey, Massachusetts ve Kuzey Virginia) yürütülen geniş çaplı operasyonla 10 kişi gözaltına alınırken, kaçan bir kişi Kıbrıs Rum Kesimi’nde yakalandı. Moskova suçlamaların temelsiz olduğu ve ilişkileri bozmayı amaçladığını söyleyip açıklama istedi.

‘50 çift ajan Amerika’dadır’

Adalet Bakanlığı iddianamesi, şebekenin Sovyet dönemindeki KGB’nin halefi Rus dış istihbarat teşkilatı SVR tarafından eğitildiğini, Amerikan siyasi karar mekanizmalarına sızarak nükleer silah programlarından İran politikasına pek çok konuda Rusya için istihbarat toplamak üzere organize edildiğini, FBI tarafından 10 yıldan uzun süren takip ve soruşturma sonucunda çökertildiğini söylüyor.

İstihbarat aleminde gittikleri ülkede resmi görevli ya da diplomat olarak casusluk yapanlar, ‘yasal casus’ kabul ediliyor. Bu şebekedekiler ise sivil olduklarından ‘yasadışı casus’ konumunda. Amerikalı yetkililerin ‘yasadışı program’ adını taktığı skandal, uzun süresi ve gizli göreviyle (deep cover) uzmanları bile şaşırttı. Zanlıların çoğu aslen Rus vatandaşı, 1990’ların başında ABD’ye gelmiş, beş evli çift olarak yerleşmiş. Sıradan Amerikan vatandaşlarına özgü yaşamlar kurmak için sahte Amerikan veya (biri 2005’te ölmüş Kanadalı bir erkeğe ait) Kanada kimlikleri, ikamet izinleri kullanmış.

New York Times, casuslara ‘Amerikanlaşma’ talimatı verildiği, yıllarca ABD’de yaşadıkları, banliyölere yerleştirildikleri, sıradan hayatlar sürdükleri, meslek birliklerine üye oldukları, komşularıyla gündelik sorunlardan sohbet edip gürültü yapan çocukları için özür diledikleri, ama zamanla yüksek rütbeli emekli Amerikan nükleer programda görevli yetkililerle temas kurduğunu anlattı. 1985’te KGB’nin Londra istasyon şefi yardımcısıyken Batı’ya sığınmış 71 yaşındaki Oleg Gordievski, Rusya’nın ABD’de 50 çift ‘yasadışı’ ajanı olabileceğini, her ülkedeki yasadışı ajanların sayısının Medvedev tarafından da bilindiğini söyledi.

Önceki gün çeşitli mahkemelere çıkarılan Richard Murphy, Cynthia Murphy, Juan Lazaro, Vicky Pelaez, Anna Chapman (yanda),Michael Zottoli, Patricia Mills, Mihail Semenko, Donald Howard Heathfield, Tracey Lee Ann Foley henüz resmen casuslukla suçlanmadı, ancak ‘firar tehlikesinden ötürü tutukluluklarının devamına’ karar verildi. Zanlılar suçlamalara itiraz etmedi. Richard-Cynthia Murphy Philadelphia’da, Juan Lazaro-Vicky Pelaez Yonkers’ta Perulu evli çifti oynamış. Anna Chapman, Rus vatandaşı olduğunu, ABD’de çalışma vizesinin geçen cumartesi elinden alındığını söyledi.

Peru doğumlu Vicky Pelaez, 20 yıldır New York’un saygın İspanyolca gazetesi El Diario’da muhabir ve 2000’de Latin Amerika’da bir Rus yetkiliyle temastayken gözlenmiş. Zanlıların dokuzu kara para aklamaktan da suçlanıyor. Casusluk ithamından beş yıl, kara para aklama ithamından 20 yıl hapisleri istenebilir.

Kaçan 54 yaşındaki Kanada vatandaşı gözüken Christopher Metsos, Kıbrıs’ta Larnaca havaalanında yakalandı. Mahkeme Metsos’u 20 bin avro kefaletle bıraktı.

SIRADAN AİLE YAŞANTISI

ABD’nin Rus casusu olmakla suçladığı zanlıların pazar gecesi düzenlenen operasyonla banliyölerdeki evlerinden alınıp götürülmesi komşularını şaşkına çevirdi. Zanlılardan Vicky Pelaez’in oğlu Waldo Mariscal, mahkemede, annesinin masul olduğunu söyleyip “Bu bir maskaralık. Diğer suçlananları tanımıyoruz bile” dedi. New Jersey’nin Montclair banliyösünde Richard-Cynthia Murphy çifti kelepçelerle götürülürken komşuları şaşkındı. Çiftin tam banliyö sakinleri olduklarını, kendilerine civardaki okullarla ilgili sorular sorduklarını anlatan komşular, çiftin ilkokul çağındaki kızının akıbetinin ne olacağını merak etti.

Ev kadını heyecanı...

44 yaşındaki Louise Shallcross Richard Murhpy’nin evde oturup çocuk bakan bir baba olmasının civardaki evkadınlarını heyecanlandırdığını belirtirken, 15 yaşındaki Jessie Gugig, “Onlar casus olamaz. Yetiştirdikleri ortancalara bakın” tepkisini gösterdi. Cambridge’de Harvard Üniversitesi yakınında oturan, iki oğul sahibi Donald Heathfield-Tracey Foley çiftinin komşusu Montse Monne-Corbero da “Tracey çok tatlı, nazikti. Ogulları kışın evimin önündeki karı kürerlerdi. Ama partileri çok gürültülü geçerdi” dedi. Virginia’da Mercedes S-500 süren 20 yaşlarındaki Mihail Semenko’nun komşuları da esmer bir sevgilisi olduğunu belirtti.

SOĞUK SAVAŞIN CASUSLUK ROMANLARI HALT ETMİŞ

ABD Adalet Bakanlığı’nın yayımladığı iddianamede, Rus casusluk şebekesine dair verilen bilgiler, Soğuk Savaş’ın casusluk romanlarıyla boy ölçüşüyor:
* Zanlılar kamuya açık web sitelerindeki sıradan görüntü ve yazılara steganografiyle (gizli yazıyla) şifreli mesajlar yerleştiriliş. Düşük frenkanslı radyogramlar kullanmışlar.

* Görünmez mürekkeple yazışmışlar. Şifrelerin rakam blokları halinde bulunduğu defter ele geçmiş.

* ABD’de casusluk faaliyetlerinde bir ilke imza atmışlar, dizüstü bilgisayarlarına her çifte özel kablosuz ağ ile aralarında iletişim kurmuşlar.

* Kendilerine ‘çiftçi, kedi, papağan gibi’ kod isimler takmışlar.

* Christopher Metsos, Mayıs 2004’te New York’un Queens semtinde Rusya’nın BM temsilciliğiyle bağlantılı bir yetkiliden para dolu çanta alırken, Haziran 2006’da iki zanlı New York’ta Wurstboro’ya gidip Metsos’un iki yıl önce gömdüğü para paketini çıkarırken görüntülenmiş. Kamuya açık yerlerde görünmez mürekkeple yazılı kağıt ya da para alışverişi yapılmış. Bir zanlı New York’ta bir kafede dizüstü bilgisayarını kullanırken önünden geçen minibüsteki Rus yetkiliyle veri alışverişinde bulunmuş.

* Rusya için ‘güncel meselelere dair şu türden istihbarat’ talep edilmiş: ABD başkanlık seçimleri, Afganistan politikası, İran’ın nükleer programına yaklaşımı, silahsızlanma anlaşmasına bakış, CIA liderliğinin hali, küresel altın piyasasıyla ilgili görüşler. Obama’nın Medvedev’le temasında ne amaçladığı, ekibinin Rusya’yı işbirliğine ikna için hangi savları kullanacağı. ABD Dışişleri’nin üst düzey yetkililerinin görüşlerine dair raporlar.

* Zanlılar, New York’ta siyasette faal bir finansçı, eski bir ulusal güvenlik yetkilisi ve bir nükleerbilimciyle temas kurmuş. Nükleerbilimciden özellikle Bush döneminin hayata geçirilemeyen sığınak yıkıcı nükleer bomba araştırmalarına dair bilgi alınmaya çalışılmış.

FBI’ın sıkı takibi

* FBI ise zanlıların ev ve otel odalarına gizli mikrofon ve kamera koymuş, otomobillerine GPS cihazları yerleştirmiş, telefonlarıyla e-postalarını izlemiş ve pek çok mesajın şifresini çözmüş. Özellikle SVR’nin Moskova Merkezi ile Richard-Cynthia Murphy çifti arasındaki mesajlaşmalar açıklandı. SVR çifte “ABD’ye uzun süreli görevle gönderildiniz. Eğitiminiz, banka hesaplarınız, otomobil, eviniz, hepsi bir amaca hizmet ediyor: Baş görevi yerine getirmeniz, yani ABD’deki siyaset çevreleriyle ilişkiler geliştirip aramalar yapmanız ve bunları merkezimize bildirmeniz” demiş.

RUSYA HEM ÖFKELENDİ HEM MANİDAR BULDU

Rusya, ABD ile yakınlaşma çabasının derinleştiği sırada patlayan casusluk skandalını öfkeyle karşılasa da daha ziyade manidar buldu. Rus Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, tutuklamaların ilişkilerde ‘yeni başlangıcın’ pekişmesi sonrasına denk gelmesinin ‘üzüntü verici’ olduğu saptaması eşliğinde “Böyle eylemler temelsiz ve nahoş amaçlar güdüyor” denildi. “ABD Adalet Bakanlığı’nın Soğuk Savaş’ın cususluk sansasyonları ruhunda kamuoyuna açıklama yapmasının gerisindeki nedenleri anlayamıyoruz” vurgusuyla eşliğindeki açıklamada, geçmişte böyle skandalların tam ikili ilişkilerin düzelme yoluna girdiği sırada patladığı anımsatıldı

‘İyi ki geldin Clinton’

Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da, ABD’li yetkililerin tutuklamaları Medvedev’in ABD ziyaretinden günler sonra duyurmasını not edip, “Neden söz ettiklerini bize açıklamadılar. Anlatacaklarını umarım. Ama zamanın özel bir itinayla seçildiğini söyleyebilirim” dedi. SVR sözcüsü Sergey İvanov, “Yorum yapmıyoruz” dedi. Eski ABD Başkanı Bill Clinton’ı ağırlayan Rus Başbakanı Vladimir Putin, olayın iki ülke ilişkilerini etkilememesi temennisinde bulundu. Kendisi de eski KGB ajanı olan Putin, Clinton’a hitaben “Tam zamanında geldin. Polisleriniz kendilerini kaptırıp, insanları hapse atmış” yorumunu yaptı. SVR’nin eski şefi milletvekili Nikolay Kovalyov, Amerikalıların ‘toprak altından yıllar önce gömülmüş para çıkarma’ türünden getirdiği bazı suçlamalarının ‘kötü casusluk romanlarını andırdığını’ söyleyip, “21. yüzyılda böyle davranır mıydınız” diye sordu. Kovalyov, ABD’de bazı ‘şahin çevrelerin’ Rusya’ya sert tavır alınmasını istedikleri yorumu yaptı.

Beyaz Saray: İlişkileri etkilemez

Beyaz Saray’ın zamanlamadan rahatsız olduğu belirtilirken, bir danışmanı Obama’nın geçen hafta Medvedev’i ağırlarken de olaydan haberdar olduğunu söyledi. Dışişleri Bakan Yardımcısı Phil Gordon casus meselesinin ilişkileri etkilemeyeceğini savunurken “Artık karşılıklı güvene dayalı bir ilişkiye doğru ilerliyoruz. Soğuk Savaş geride kaldı, ilişkilerimiz kesinlikle bunu gösteriyor” deyip ekledi: “Bence isihbarat kullanmak için eski teşebbüslerin varlığı mimseyi şok etmedi.” Beyaz Saray da olayın iki ülke arasındaki ‘ilişkileri yeniden başlatma’ sürecini etkilemeyeceğini açıkladı.

SVR'NİN TARİHİ KGB'DEN ESKİ

ABD’de casusluk iddiasıyla tutuklanan 11 kişinin mensubu olduğu Rusya Dış İstihbarat Servisi’nin (SVR) tarihi aslında Sovyetlerin ünlü KGB’sinden de eski. SVR, Lenin’in Çeka’sı ve Stalin’in NKVD’sinde ‘Dış İstihbarat Dairesi’, 1954’te MKDV’nin yerini alan KGB’de ‘İlk Ana Müdürlük’ (PGU) adıyla var oldu. 1991’de Sovyetlerin dağılmasıyla bugünkü adını aldı.

Ekim Devrimi sonrası, 2. Dünya Savaşı ve Soğuk Savaş’ta şekillenen SVR’nin şimdiki patronu eski Başbakan Mikhail Fradkov. Soğuk Savaş’ta küresel çalışan SVR’nin girmediği ülke yoktu. Şimdi sadece kritik yerlerde çalışıyor. KGB’nin halefi Federal Güvenlik Servisi’nden (FSB) farklı olarak SVR tamamen yurtdışında. Alman Dışişleri, geçen hafta SVR’de 13 bin casus olduğunu ve gazeteci ve diplomat kimliğiyle çok güçlü varlık gösterdiklerini açıklamıştı. Başbakan Vladimir Putin 1985-1990’de Dresden’de casustu. Rus devlet başkanları, parlamentoya danışmadan SVR’ye gizli emir verebiliyor.

Rus ajanlar ne peşindeydi

Sığınak delen nükleer bombalarla ilgili askeri sırlar.
Washington’ın İran ve Afganistan politikasıyla ilgili istihbarat.
ABD ile Moskova arasındaki silahsızlanma anlaşmasıyla ilgili bilgiler.
CIA yönetimiyle ilgili gizli dosyalar.

Radikal