Profesör Doktor Osman Müftüoğlu, iş insanı İnan Kıraç ile birlikte gündeme gelen ‘demansı’ mercek altına aldı, önleyici tedbirleri yazdı

İşte Prof. Dr. Osman Müftüoğlu’nun o yazısı:

“Kognoskopi” dünyanın en ünlü Alzheimer uzmanlarından Dr. Bredesen’in geliştirdiği bir ‘zihinsel check-up’. Amacı bilişsel gerilemeyi yıllar öncesinden tespit edip kişiye özel önleyici program geliştirmek.

Alzheimer hastalığı, demansın diğer türleri İkinci 50 döneminin en önemli sağlık tehditleri arasında. Kognoskopi ise geçen hafta yaptığım ABD seyahatimde karşılaştığım yeni ve önemli bir İkinci 50 kavramı.
Longevity toplantılarında sohbet ettiğim longevity uzmanı dostlarımdan biri bana “kognoskopi yaptırıp yaptırmadığımı” sordu. Ben de ona ‘saf ve bakir bir Türkiye doktoru’ olarak “Kıymetli meslektaşım, ben kolonoskopimi 20 yıldır zaten düzenli olarak yaptırıyorum” gibi masum bir yanıt verdim. Meslektaşım sorusunu tekrarladı: “Ben sana kolonoskopi incelemesini değil, kognoskopik tetkiklerini yaptırıp yaptırmadığını sordum.”

Sonra öğrendim ki kognoskopi kavramı Amerika’nın ve dünyanın en ünlü Alzheimer uzmanlarından biri olan Dr. Dale Bredesen’in Alzheimer ve bilişsel gerileme için geliştirdiği “ReCODE /Reversal of Cognitive Decline” programı kapsamında yer alan yeni bir test ve çok önemli bir iyi yaşlanma ayrıntısı. Peki neyin nesidir bu kognoskopi? Neden bu kadar önemlidir? Hazırsanız buyrun…

Kognoskopi “zihinsel check-up” olarak tanımlanan “erken bir bilişsel risk tarama protokolü”dür. Bu protokolün temel amacı da demans sorununu, öncelikle de Alzheimer hastalığını henüz ortaya çıkmadan, neredeyse birkaç on yıl önce tahmin edebilmek ve bireysel risklere göre özelleştirilmiş bir “Alzheimer / demans önleyici müdahale planı” oluşturmaktır.

Peki bu programın esasları nelerdir? Detaylarında neler var? Nasıl uygulanıyor ve değerlendiriliyor?

DÖRT DÖRTLÜK BİR KOGNOSKOPİ PROGRAMI

Dr. Bredesen’in kognoskopi programı altı temel aşamadan oluşuyor.

AŞAMA BİR
Biyokimyasal ve genetik testler: Bu grupta yer alan testlerin başında ApoE genotipleme genetik risk analizi geliyor. Ve bu analizle Alzheimer riskiyle önemli bağlantısı olduğu bilinen ApoE4 geni taşıyıcılığı araştırılıyor.

AŞAMA İKİ
İnflamasyon incelemesi: Bu aşamada sistemik inflamasyon ve ona eşlik eden nöroinflamasyon incelemeleri yapılıyor. Öncelik de hs-CRP, IL-6, TNF-alfa testleri gibi detay incelemelere veriliyor.

AŞAMA ÜÇ
Homosistein testi: Metilasyon sorunlarını izleyen bu önemli test için öncelikle B6, B12 ve folik asit vitaminlerine bakılıyor. Bu test de kognoskopi protokolünün vazgeçilmezlerinden biri. Homosistein yüksekse bilişsel risk artıyor.

AŞAMA DÖRT
Metabolik sağlık: Protokolde metabolik sağlık için de rutin biyokimyasal testler var: İnsülin direnci ölçümü, açlık-tokluk şekeri ve insülin rakamları ve Hba1c bu gruptaki öncelikli ve favori araştırmalar. Nöro vitamin düzeylerini yani B12, B6, folat yanında D vitamini seviyeleri ve Omega 3 indeksi de dikkatle araştırılıyor. Zihin sistemi ve yorgunlukla ilişkili olarak tiroit ve kortizol hormonlarının düzeylerinin yanı sıra cıva, kurşun, arsenik ve benzeri ağır metal yükü testlerine de özel bir önem gösteriliyor.

AŞAMA BEŞ
Çok özel testler: Bredesen kognoskopi protokolünün bileşenleri saydığım bu rutin testlerle de sınırlı değil. Bunları “nöropsikolojik testler” de izliyor: GFAP glial hasar testi, Alzheimer için pTau-217 preklinik tanı testi / Alzheimer’a özgü fosforize Tau ölçümü testi, neurofilament light (NfL) / sinir hücresi hasarı göstergesi testi de bu grubun en önemli üçlü kombine tarama amaçlı incelemeleri.

AŞAMA 6
İlave incelemeler: Kognoskopi protokolü bu saydıklarımla sınırlı değil. Mikrobiyom araştırmaları, detoksifikasyon süreçleri, uyku optimizasyonu tetkikleri, AI tabanlı beyin MRI’lar hatta PET incelemeleri de gerektiğinde bu protokole ilave edilebiliyor.

Yazının tamamını buradan okuyabilirsiniz:  Demansa karşı zihinsel check-up

patronlardunyasi.com