Perakende sektöründe kadınlar çalışıyor, erkekler yönetiyor

Perakende çalışanlarının yüzde 41’i kadın. Ama kadın genel müdürlerin oranı yüzde 10’u geçmiyor. Türkiye’deki mağazaların yarısı giyim ürünü satıyor. Ama giyimin toplam cirodaki payı sadece yüzde 10.

Ekonomi gazeteciliği Türkiye’de, Batı ülkelerinden çok daha zor. Basit bir nedenle; Türkiye’de pek çok sektörde derli toplu bilgiye ulaşmak zor, hatta bazen imkansızdır. Bunun nedeni bu sektörlerin Türkiye’de daha yeni yeni gelişiyor ya da sektör olarak algılanıyor olması. Perakendecilik de bu bahsettiğimiz sektörlerin başında gelir. Sektörün profilini çıkarmak için düzenli olarak yapılan çalışmaların sayısı nerdeyse birkaç tane ile sınırlı. Bu çalışmalara ise ancak hatırı sayılır miktarda ücret ödeyerek sahip olabilirsiniz. Türkiye İstatistik Kurumu’nun yürüttüğü bir çalışma olmadığı için sektör hem gazeteciler hem de okurlar için bir muammadan öteye gidemiyor. Sektörde halka açık şirketlerin sayısı da çok sınırlı. 350’den fazla firmanın işlem gördüğü İMKB’de sadece perakendecilik yapan beş firma ile perakende operasyonları bulunan 15 firma bulunuyor.

Aylık ekonomi dergisi Turkishtime'ın, Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD), Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) ve Tescilli Markalar Derneği (TMd) ile birlikte yaptığı bir araştırma perakende sektörünü mercek altına alıyor. Bu araştırma ile perakende sektörünü mercek altına alan dergi, perakendenin “büyük” fotoğrafını çekme konusunda da sektöre büyük katkı sağlıyor. Araştırmada firma bilgileri perakende firmaları ve alışveriş merkezleri olarak iki ayrı başlık halinde derlendi.

Sektör 1990'lı yıllarda patladı

Türkiye’de perakende sektörü tabii ki yeni bir sektör değil. Ama bizim burada perakendeden kastettiğimiz “organize perakende” kavramı. Bu kavram, mağazacılığın ve şarküterinin perakende sektörüne dönüşmesi ve zincir mağazaların hızla yayılmasıyla gündeme geldi. Perakende ile kast edilen ise bu noktadan sonra “organize perakende” oldu.

Araştırmaya katılan firmalardan 1970’ten önce kurulmuş olanlar sektörün yüzde 10’undan azını oluşturuyor. Bugünün perakendecilerinin yüzde 11’i 1970’lerde, yüzde 13,8’i ise 1980’lerde kurulmuş. Asıl patlama ise 1990’larda yaşanmış ve bugünkü firmaların yüzde 40’ı 1990’lı yıllarda faaliyete geçmiş. 2000’li yılların daha henüz yarısı geçtiği halde yeni milenyumda açılan firmalar tüm perakendecilerin yüzde 25,7’sini oluşturuyor. 1990’lı yıllar dünya üzerinde diğer birçok gelişmekte olan ülkede de perakendeciliğin sıçrama yaptığı yıllar olarak biliniyor. 2000’lerin başında Türkiye yaşadığı ekonomik krizden dolayı kısa bir süre duraklasa da krizin etkilerinin atlatılmasıyla perakende yatırımları hızla artmaya başladı.

Firmaların yaş ortalaması 16,7

Araştırma sonucunda elde edilen veriler sektördeki ortalama firma yaşının 16,7 olduğunu gösteriyor. Geriye doğru sayıldığında  bu rakam yaklaşık olarak 1990 yılına tekabül ediyor, yani sektördeki büyümenin başladığı döneme.

Kategoriler halinde incelendiğinde ise ortalama yaşı en yüksek firmaların kitap ve eğlence perakendecileri olduğu görülüyor. Bunun sebebi araştırmaya katılan firmaların en eskilerinin, her ikisi de 1927 yılında kurulan Remzi ve İnkılap kitapevlerinin olması. Yaşlılık sıralamasında ikinci sırada 21,5 ortalama yaşıyla büyük mağazacılık yapan firmalar ve 21 yaşla aksesuar perakendecileri geliyor. Birçok saat ve mücevher, firmasının geçmişi en az 20 yıl öncesine dayanıyor. En genç firmaların ise 8,8 yaş ile kişisel bakım ürünleri satan perakendeciler olması dikkat çekiyor. Onu 14,8 ile giyim perakendecileri, 15,8 ile marketler takip ediyor. Bi