Otomobil sektörünü sarsan Stellantis-CEO Tavares ayrılığının perde arkası

Yaklaşık 14 milyon kişiyi istihdam eden ve AB’nin GSYİH’inin yüzde 7’sini oluşturan Avrupa otomotiv endüstrisi bir tür kusursuz fırtınayla karşı karşıya. Çin’deki satışların düşmesi, üstelik Çinli araçların rekabetçi pazarlarda boy göstermesiyle alevleren bu fırtınanın ortasında gelen bir “işten çıkarma” sektörde bomba etkisi yarattı.

Otomotiv dünyasının en güçlü isimlerinden biri, kimine göre Samuray, kimine göre Darwinci Stellantis CEO’su Carlos Tavares 2026’ya kadar sürmesi öngörülen görevinden ayrıldı. Üstelik sektörün en büyük CEO maaşlarından birini geride bırakarak.

Fiat-Chrysler ile Peugeot-Citroen şirketlerinin birleşmesiyle meydana gelen otomotiv devinin başındaki Tavares şarap tutkusundan yarışçılığa pek çok renkli özelliğiyle bilinen bir isim. Ama en çok da hırsıyla…

Belki de görevinin sonunu getiren de bu hırsı oldu. Tavares patronlarla, özellikle de Fiat’ın kurucusu, yüzde 14.2 payla Stellantis grubunun güçlü tarafı, pek çok işle birlikte Juventus futbol kulübünün sahibi Agnelli ailesi ile hırsı yüzünden karşı karşıya gelmiş gibi görünüyor.

Financial Times’a konuşan kaynaklar, ABD ve Avrupa’daki satışların düşmesi nedeniyle 2024’te açıklanan kârlarda yaşanan düşüşün ardından şirketin tekrar nasıl rayına oturtulacağı konusunda Tavares ve diğer yönetim kurulu üyeleri arasındaki gerilimin arttığını söyledi. Stellantis yönetim kurulu üyeleri arasındaki konuşmaları bilen bir kaynak “Tavares grubun uzun vadesi yerine kısa vadeye odaklanıyordu. Bu süreçte herkesi kızdırmayı başardı” dedi.

TEDARİKÇİLERİ KIZDIRDI

Bu “kısa vadeli” amaçlardan biri, şirketlerin faaliyetleri açısından öne çıkan performans kriterleri arasında yer alan nakit akışını düzeltmekti. Daha geçen eylülde yatırımcılarını kârların düşeceği konusunda uyaran Stellantis’in bu yılı 5 ila 120 milyar euro arasında negatif nakit akışıyla kapatması bekleniyor. Bu tabloyu gören Tavares ABD’deki tedarikçiler ve bayiler de dahil olmak üzere şirketin paydaşlarıyla “arayı gerdi.”

Kaynaklara göre paydaşlara yapılacak ödemeleri öteledi. Ayrılık müzakereli hakkında bilgi sahibi bir kaynak “Carlos’un gelecekte sorun yaratma riskini göze alarak itibarını geri kazanmak için fazla hızlı hareket ettiğine dair bir his hakim” dedi.

Bugünkü Avrupa otomotiv krizinin henüz ufukta görünmediği 2014’te Fransız PSA’ya katılan Tavares çoğu zaman çalışanlarını, bazen sektörü, bazen de üst düzey siyasetçileri kızdırmaktan kaçınmayan biri. Eski Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire’e göre “O gün bir otomobil yarışı programı varsa başbakana da randevu vermeyebilir.”

66 yaşındaki Portekizli, zamanının büyük kısmını Detroit, Michigan ve Avrupa’da geçiriyor. Ayın son haftasında ise dünyayı geziyor. Ama en çok Lizbon Havalimanı yakınlarındaki çiftliğini seviyor.

Tavares 2014 yılında Peugeot’nun başına geçmeyi kabul ettiğinde Fransız grup iflasın eşiğindeydi. Geçen yıl Le Monde’da yayınlanan bir röportajında ise şu ifadeler yer aldı:

Diyetine, uykusuna dikkat eden, hiç kimsenin bir partide veya tiyatroda görmediği Tavares sadece her ay birden çok haftasonunu küçük bir yarış takımının direktörü olan eşinin de elinde termosuyla katıldığı resmi yarışmalarda tek koltuklu ya da klasik otomobiller sürerek geçiriyor.”

“BENZİN KAFALI”

Automotive Life & Vision ise onu Facebook sayfasında “benzin kafalı” olarak tanımlıyor. Fiat 500’ün elektrikli modelini üretim bandından kaldıran o.

Portekiz’de, birkaç şarap arazisinin yanı sıra, Avrupa’nın dört bir yanından zengin alıcıları çeken, eski arabaların restorasyonunu yapan bir garaj da satın aldı. Otomotiv Tavares’ler için tam bir aile tutkusu: Üç kızından Clémentine Antunes Güney Koreli Hyundai’nin Fransa pazarlama müdürü.

Muhasebeci bir baba ve Fransızca öğretmeni bir annenin oğlu olan Tavares adını çok çalışarak duyuranlandan. École Centrale’de mühendislik eğitimi aldıktan sonra 1981’de Renault’ya katıldı. 2005’ten 2011’e kadar Nissan’ın Amerika sorumlusuydu. Daha sonra Renault’nun eski CEO’su gösterişli Carlos Ghosn’un iki numarası pozisyonuna geldi ve Mayıs 2014’te görev süresi dolacak olan patronunun kendisini yeniden atamaya niyetli olduğunu fark edene kadar bu gölge rolden memnun görünüyordu.

Bloomberg’e 14 Ağustos 2013’te, yani 55 yaşına bastığı gün verdiği röportajda o günler için “Bir noktada, bir numara olmak için yeterli enerji ve iştaha sahip oluyorsunuz” dedi. Artık sıra ondaydı. İki hafta sonra istifa etti. Peugeot ailesi onu işe almakta gecikmedi.

PSA grubuna 1 Nisan 2014’te katıldığında şirketin kârlı bir nakit pozisyonuna tekrar kavuşmasını “Yarışa geri dönme” diye tanımadı. Bunu 2017’de Opel’in satın alınması, Fiat Chrysler ile birleşme ve 2021’de Stellantis’in kurulması gibi başarılar izledi.

Tavares bu başarıları elde etmek için işten çıkarmalar, fabrikalar arası rekabet, ciddi maliyet kontrolü ve ekipler üzerindeki yoğun baskı gibi yöntemleri sonuna kadar kullandı. Darwinist lakabı da buradan geliyor: İşten çıkardığı kimsenin gözünün yaşına bakmaması. Geçen yıl Las Vegas›ta düzenlenen Tüketici Elektroniği Fuarı’nda bizzat “Sadece en iyiler hayatta kalacak” dedi. Le Monde’a ise “Mavi yakalı bir işçiyle fabrikası için belirlediğim hedefler hakkında konuştuğumda ona şunu söylüyorum: Zorlu bir iş bu ama hedeflere ulaşamazsan savunmasız bir pozisyonda kalırsın. Seni sadece performans korur” dedi. Sadece İtalya’da 10 binden fazla Stellantis işçisini işten çıkardı.

“Otoriter” olduğu ve bir çalışanı birkaç dakika içinde kovmaktan çekinmediği söyleniyor. Kendisiyse “İnsanlardan kendilerinin yapamayacaklarını düşündükleri şeyleri yapmalarını istemelisiniz” diyor.

Tavares dokunulmaz mıydı? Le Monde geçen yıl “Kesinlikle, sözünü tuttuğu sürece” demişti. Belki de işinin sonunu getiren, sözünü tutma çabası oldu. Aynı röportajda görev süresi sonunda Portekiz’de üzüm bağları, liman, zeytinyağı ve otel işletmeleri inşa edeceğini söylemişti. Belki de planlarını 2 yıl öne alması gerekecek.

HANGİ MARKALAR?

Stellantis çatısı altında bulunan markalar: Fiat, Alfa Romeo, Lancia, Citroen, Peugeot, Opel, DS Automobiles, Chrysler, Jeep, Dodge, Vauxhall, Maserati, Abarth, RAM. Grubun piyasa değeri 36.8 milyar dolar.

CEO’LAR BU YÜKSEK MAAŞLARI HAK EDİYOR MU?

Financial Times’a göre Tavares ve Stellantis, geçen yılki 36.5 milyon euro’luk maaş paketinin altında bir “çıkış ücreti” üzerinde anlaştı. Net rakam sene sonu rakamlarıyla belli olacak ama FT, şirketin azalan karı nedeniyle performansa dayalı ücretinin büyük bir kısmını kaybettiğini yazdı.

Ancak geçen yıl bu zamanlar, özellikle ABD’deki otomotiv grevi sonrası sektörde bir başka tartışma vardı.

CEO’lar bu maaşları hak ediyor mu?

GM CEO’su Mary Barra 2022’de 29 milyon dolar kazanmıştı. Bu rakam şirketteki ortalama işçi ücretinin 362 katıydı. Aynı yıl Carlos Tavares’in 24.8 milyon dolarlık kazancı 365 işçi ücretine, Ford CEO’su Jim Farley’in 21 milyon dolarlık kazancı ise 281 işçi ücretine denk geliyordu. 

 

patronlardunyasi.com