Kredi musluklar çok fazla açılmayacak...

Merkez Bankası’nın yüzde 15 kredi artışı ve milli gelirin yüzde 8’i sınırı nedeniyle musluklar çok fazla açılmayacak...

11.01.2013 11:07 •

#Merkez Bankası # kredi muslukları #

Haberi paylaşın

Kredi musluklar çok fazla açılmayacak...

Yazı Boyutu:

16px

32px

Yazdır

2013’te büyüme ağırlıklı olarak iç talep kaynaklı olacak. Tarihi düşük faizler nedeniyle gözler tüketici kredilerine çevrildi. Ancak Merkez Bankası’nın yüzde 15 kredi artışı ve milli gelirin yüzde 8’i sınırı nedeniyle musluklar çok fazla açılmayacak...

KÜRESEL ekonomi yeni yıla rahatlayarak girdi. Çok korkulan ABD’nin “mali uçurum” riski sonunda çözüme kavuştu. Piyasalarda rahatlama sağlandı. 2013 yılına dair büyüme ve diğer makro beklentilerde düzelme ihtimali güçlendi.

Türkiye ekonomisi ise yeni yıla çok sayıda ürün ve hizmette yapılan vergi artışları ve cezalarla girdi. Bu vergi artışlarının ocak ayı enflasyonuna büyük oranda yansıması, hatta yıllık hedefi olumsuz etkilemesi kaçınılmaz görünüyor. Tabii bütçe dengesine katkısını da göz ardı etmemek gerekiyor.

Bu yıl ekonomide yine büyüme odaklı tartışmalar yaşanması bekleniyor. Keza geçen yıl üçüncü çeyrekte yüzde 1.6 artışla iyice yavaşlayan ekonominin bu yıl ne oranda canlanacağı merak konusu. Yüzde 3-3.5 arasında çıkması beklenen 2012 yılı büyümesinde dış talep yani ihracat lokomotif olmuştu. Bu yıl ise daha çok iç talebin büyümeyi sürüklemesi bekleniyor. İşte bu durum bu yıl, ekonomik büyümenin bir yerde pamuk ipliğine bağlı olması anlamına geliyor.

MB’NİN KARŞILIK SİLAHI HAZIR

Aslına bakılırsa oldukça düşük seyreden faizler iç talep üzerinde pozitif etki yaratabilir. Çünkü Türkiye ekonomisi daha önce bu denli düşük bir faizi görmedi. Ancak iç talep banka kredileri demek ve bankacılık kredilerindeki büyüme de Merkez Bankası tarafından yüzde 15’le sınırlanmış durumda. Verilere göre, 14 Aralık 2012 itibariyle kur etkisinden arındırılmamış yıllık kredi artış hızı yüzde 15.2 ile sınırlı kalıyor. Kur etkisinden arındırılmış yıllık kredi artış hızı ise yüzde 17.4’e yükseldi. Her iki veride de üçüncü çeyrek sonuna göre yaklaşık 1 puan artış görülmesi kredilerdeki toparlanmayı teyit ediyor.

Diğer yandan, tüketici kredilerinin 4 haftalık ortalamasıyla hesaplanan yıllıklandırılmış kredi artış hızı son 6 haftadır 2011 ortalamasının üzerinde kalıyor. Yani bankacılık verilerine göre toplam kredilerde ılımlı, tüketici kredilerinde belirgin artış var. 2012’nin yaklaşık yüzde 14 kredi büyümesiyle tamamlanacağı ve 2013 içinse kredi büyümesinin yüzde 18-20 civarında olacağı tahmin ediliyor.

İşte bu noktada önümüzdeki dönemde faizlerde ne kadar düşüş olursa olsun kredilerde büyük bir artış yaşanma ihtimali çok zayıf. Çünkü Merkez Bankası, kredilerdeki büyümenin yüzde 20’yi aşması durumunda zorunlu karşılıkları artıracağının sinyalini veriyor. Kredilerin milli gelire oran olarak da yüzde 8’le sınırlı kalması isteniyor.

SON ÇEYREKTE İBRE DÖNDÜ

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Uzman Araştırmacısı Zümrüt İmamoğlu, kredi stokundaki artışla büyüme oranı arasındaki ilişkiye dikkat çekiyor. İmamoğlu’na göre kredi stokundaki artışın hızlanması büyümenin canlanacağına dair bir işaret veriyor. Örneğin kredi stokundaki artış 2012’nin ilk üç çeyreğinde yavaşladı. İlk iki çeyrekte kredi artış hızı yüzde 10, üçüncü çeyrekte ise yüzde 25 düştü. Nitekim üçüncü çeyrek büyümesi beklentilerin oldukça altında kalmıştı. Son çeyrekte ise kredi artışında yavaşlamanın durduğu ve küçük bir hızlanma olduğu görülüyor. Bu dördüncü çeyrekte ekonomide canlanma olduğuna dair bir işaret. Zümrüt İmamoğlu, kredi kullanımının analizini ise şöyle yapıyor:

“Bireysel krediler, toplam kredilerin yaklaşık yüzde 24’ünü oluşturuyor. Bunların yaklaşık yarısını ise konut kredileri oluşturuyor. Kredi stokundaki artış hızına bakıldığında 2009’un son çeyreğinde hızlanan kredilerin başında konut kredileri geliyordu. Diğer kredilerdeyse 2010 yılının ikinci yarısında hızlanma vardı. 2012’nin son çeyreğinde ise kredilerde gördüğümüz artışta yine konut kredilerinin payı yüksek.”

“ÇEKİCİ OLMAYACAK”

ING Bank Başekonomisti Şengül Dağdeviren, Merkez Bankası’nın 2012’nin ortasından itibaren kısa vadeli fonlama maliyetlerini kademeli olarak aşağıya çektiğine dikkat çekiyor. Dağdeviren’e göre bunun en hızlı şekilde tüketici kredi faizlerine yansıdığını gördük. Bu yüzden geçen yıl üçüncü çeyrekte tüketici kredilerindeki artışın göreli daha hızlı olduğunu görüyoruz. Ancak son çeyrekte faiz düşüşü ticari kredilere de daha belirgin olarak yansıdı ve benzer şekilde ticari kredilerde artış ivme kazandı. 2013’te ekonomide büyümenin ivme kazanmasına iç talep artışı öncülük edecek. Bu yüzden şu ana kadar gördüğümüz tablo şaşırtıcı değil. Ancak takip eden dönemde dengeli ve ticari krediler lehine bir görünüm beklenebilir.

Şengül Dağdeviren, önümüzdeki dönemde ticari kredilerdeki faiz düşüşünün devam edecek olmasının daha önemli bir gösterge olabileceğini düşünüyor. Gerekçesini de şöyle ekliyor: “2013’te Merkez Bankası, sektörde yıllık kredi büyümesini yüzde 15, milli gelire oran olaraksa yüzde 8’le sınırlı tutmak istiyor. Dolayısıyla düşen faiz ortamı büyümeyi destekleyecek. Ancak bu kredi artışının çekici olmasıyla değil sağlanan istikrar ve güven ortamı sayesinde olacak.”

TEB Finansal Piyasalar Strateji Müdürü Erkin Işık da Merkez Bankası’nın para politikasını gevşetmesiyle geçen yılın son çeyreğinde kredilerde artışın sinyallerinin alındığını belirtiyor. Ancak Işık’a göre MB’nin faiz düşüşü aşırı ısınmaya yol açmayacak. Bu durumda MB yönetimi tedbir alacak ve aşırı ısınmaya karşı temkinli duruşunu koruyacak. Bu yıl biraz canlanma için para politikasını gevşek tutacak. 2014 yılında ise kaldıraç oranlarını yani bankaların zorunlu karşılıklarını yine artıracak.

Kredi artışının milli gelire oranı

Dönem Kredi artışı (%) Kredi artışı/GSYH (%)

2003
1. çeyrek - 4.3
2. çeyrek -32.6 2.7
3. çeyrek 46.3 3.7
4. çeyrek 31.7 4.6

2004
1. çeyrek -26.6 3.2
2. çeyrek 103.3 6.2
3. çeyrek 6.8 6.3
4. çeyrek 1.9 6.1

2005
1. çeyrek -2 5.7
2. çeyrek -2.9 5.4
3. çeyrek 49.8 7.7
4. çeyrek 19.8 9

2006
1. çeyrek 17.9 10.3
2. çeyrek 27.9 12.6
3. çeyrek -19.7 9.6
4. çeyrek -8.2 8.5

2007
1. çeyrek -6.2 7.7
2. çeyrek -27 5.5
3. çeyrek 18.7 6.4
4. çeyrek 19.7 7.5

2008
1. çeyrek 32.5 9.6
2. çeyrek 11.4 10.2
3. çeyrek 9.8 10.9
4. çeyrek -15.7 9

2009
1. çeyrek -38.4 5.6
2. çeyrek -38.5 3.5
3. çeyrek -68 1.1
4. çeyrek 156.4 2.8

2010
1. çeyrek 78.3 4.8
2. çeyrek 62.6 7.6
3. çeyrek 30 9.5
4. çeyrek 34.2 12.3

2011
1. çeyrek 7.8 12.7
2. çeyrek 13.1 13.7
3. çeyrek 17.4 15.4
4. çeyrek -18.1 12.2

2012
1. çeyrek -9.3 10.7
2. çeyrek -10.2 9.4
3. çeyrek -24.8 6.9
4. çeyrek 4.2 -

TABLO

Toplam bankacılık krediler

Tarih Krediler toplamı (Milyon TL)

26.12.2008 373.862
30.01.2009 374.034
27.03.2009 372.717
26.06.2009 377.774
25.09.2009 378.173
25.12.2009 398.088
29.01.2010 401.594
26.03.2010 420.222
25.06.2010 455.039
24.09.2010 478.616
31.12.2010 535.336
28.01.2011 543.072
25.03.2011 565.550
24.06.2011 619.467
30.09.2011 671.619
30.12.2011 693.395
27.01.2012 686.270
30.03.2012 709.163
29.06.2012 748.222
28.09.2012 768.434
30.11.2012 788.480