İsrail’in başlattığı Yükselen Aslan Operasyonu sadece İran’ı değil, politikadan ekonomiye kadar tüm dengeleri de vurdu

İran yıllar boyunca Irak’la zaman zaman düşük, zaman zaman da yüksek yoğunluklu bir savaşa sahne olmuştu. 1979’daki İslam devriminin ardından uluslararası yaptırımlara da maruz kalan İran, daha sonra nükleer bir güç olarak karşımıza çıktı. Ancak nükleer gücü ona ucuz enerji ve refah yerine her zaman gerginlik getirdi. 

EZELİ DÜŞMAN İSRAİL

İran’ın ezeli düşman olarak gördüğü ülke İsrail. İki ülke yıllardır adeta gizli bir çatışmanın içinde yer alıyor. İran militan gruplarla İsrail’i hedef alırken, İsrail de İran’a karşı zaman zaman suikastler düzenledi. 

SALDIRININ AYAK İZLERİ 2024’TEN 

Ancak yaşanan son saldırının ayak izleri 2024’te meydana gelen bir dizi olayda gizli. Nisan 2024’te İsrail Şam’daki İran büyükelçiliğini bombaladı. Saldırıda aralarında İranlı subayların da olduğu 16 kişi öldü. Ölenlerin içindeki en önemli isim İran’ın Kudüs Gücü Komutanı Muhammed Rıza Zahidi’ydi. İsrail, İranlı askerlerin binada Filistinli militan liderlerle görüştüğünü iddia etti. İran bu saldırıya karşılık 13 Nisan 2024’te İsrail’in üslerini hedef aldı. İsrail ise bu saldırıya 19 Nisan 2024’te yanıt verdi. İsfahan’daki bir hava savunma tesisi vuruldu. Ancak daha sonra aktif saldırılar bitti, yine gizli saldırılar dönemi başladı. 

NÜKLEER GÖRÜŞMELERİ SÜRÜYORDU

İran bir süre önce ABD ve AB üyesi ülkelerle nükleer güç müzakereleri yapmaya başladı. Bu sırada İsrail’le olan sürtüşme devam ediyordu. İran nükleer görüşmeleri sırasında zaman zaman tansiyonu yükseltip zaman zaman da düşürerek dengeli bir politika sürdürmeye çalışıyordu. 

DENGELERİ DEĞİŞTİREN ASLAN

Ancak dünya 13 Nisan 2025 sabahına dengeleri alt üst eden bir haberle uyandı. İsrail, Yükselen Aslan ismini verdiği bir operasyon başlatmış ve İran’ı hedef almıştı. Yaklaşık 200 İsrail savaş uçağı, İran genelinde 100'ün üzerinde hedefi bombaladı; Natanz uranium zenginleştirme tesisi başta olmak üzere birçok stratejik nokta hedef alındı.

Hedefler arasında Devrim Muhafızları’nın merkezleri ve üst düzey komutanları; General Hossein Salami ile birlikte İran Silahlı Kuvvetler genelkurmay başkanının da aralarında bulunduğu üç komutanın öldürüldüğü, ayrıca nükleer bilim insanlarının da hedef alındığı açıklandı.

KARŞILIĞIMIZ ACIMASIZ VE KARARLI OLACAK

İran saldırıya misillemenin acımasız ve kararlı olacağını vurguladı. Ülkede acil durum ilan edildi ve hava sahası kapatıldı. Bu açıklamanın ardından yaklaşık 100 İHA ile İsrail’e yönelik saldırı düzenlendi. İsrail’de de olağanüstü hal ilan edildi. 

GEREKİRSE İSRAİL’İ KORURUZ

Saldırının ardından en çarpıcı açıklama ABD’den geldi. İsrail’in operasyon öncesinde Washington’u bilgilendirdiğini açıklayan ABD’li yetkililer, gerekirse İsrail’i koruyacaklarını belirtti. 

İSRAİL’DEN “OPERASYONLAR DEVAM EDECEK” VURGUSU

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, "kararlı bir an" vurgusu yaptı ve operasyonun geçen günlerde de devam edeceğini bildirdi .ABD Başkanı Trump, artık İran’ın nükleer bomba geliştirmemesini amaçladıklarını belirtti, ancak aynı zamanda Cuma günü Ulusal Güvenlik Kurulu’nu toplantıya çağırdı.

DÜNYADAN İTİDAL ÇAĞRISI

Dünya liderleri ve kurumlardan yükselen çağrılar ise gerilimin derinleşmesini önlemek yönünde oldu. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres  saldırıları kınadı ve diplomasininin savunulması gerektiğini söyledi. 

Birleşik Krallık, Avustralya, Japonya ve Suudi Arabistan gibi ülkeler gerilimden duydukları endişeyi dile getirdi ve itidal çağrısında bulundu.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı ise, "İsrail'in İran'a düzenlediği hava saldırısını en güçlü şekilde kınıyoruz" açıklamasını yaptı. 

PETROL VE ALTIN FİYATLARI TIRMANIYOR

Gerginliğin en büyük etkisi ise dünya ekonomisine oldu. OPEC’in en önemli ham petrol geçiş noktalarından Umman Boğazı'ndaki riskler sebebiyle petrol fiyatları %9’un üzerinde sıçradı.

Altın fiyatları ise güvenli liman talebiyle bir aylık zirveye ulaştı. Spot altın, seansın başlarında 7 Mayıs'tan bu yana en yüksek seviyesine ulaştıktan sonra ons başına %1,3 artışla 3.428,28 dolara çıktı. Külçe altın bu hafta şu ana kadar %3,5'ten fazla değer kazandı.

SAVUNMA ŞİRKETLERİ HARİÇ BORSA SERT DÜŞTÜ

Ortadoğu'da İsrail ve İran arasında yaşanan gerilimin ardından Borsa İstanbul'da BIST 100 endeks güne yüzde 4,3 değer kaybederek 9.105 puandan başladı.

BIST 100'de işlem gören bütün şirketler negatif görüntü sergilerken, savunma sanayisi yukarı yönlü hareketle günü açtı.

İsrail ve İran arasında yaşanan gerilimin ardından Türkiye'de savunma sanayisi şirketler, yüzde 7'ye varan yükselişler yakaladı.

Aselsan hisseleri günü yüzde 2'ye yakın yükselişle açarken, Altınay Savunma Teknolojileri yüzde 6,5, Onur Yüksek Teknoloji yüzde 1,9 ve Sdt Uzay ve Savunma Teknolojileri ise yüzde 6,7'lik yükseliş yakaladı.

Ulaştırma endeksinde kayıp yüzde 6'yı aşarken bankacılık endeksi ise yüzde 6 değer kaybetti.

patronlardunyasi.com