İş dünyasının barometresi

Türkiye, iş dünyasının ekonomi ve siyasete dair beklenti ve sıkıntılarını ele alarak nabzını ölçecek yeni bir barometreye kavuştu. Ankara merkezli çalışmalarını yürüten Hür Sanayici ve İşadamları Derneği (HÜRSİAD) ticaret ve sanayi odaları, borsalar ile sanayici ve işadamları derneklerindeki yöneticilerin fikirlerini ortaya koyan İş Dünyası Endeks Araştırması (İDEA) raporlarının ilkini oluşturdu. Türk ekonomisini yöneten beyinlerin dünyaya, ekonomi ve politikaya bakışını ortaya koyan araştırma Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, CHP lideri Deniz Baykal, DYP lideri Mehmet Ağar, ANAP lideri Erkan Mumcu'ya da sunuldu. Mart 2006'da oluşturulan İDEA Raporu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ne (TOBB) bağlı odalar, borsalar ile SİAD'ları içine alan ve bu kadar geniş kapsamlı yapılan ilk araştırma olma özelliği taşıyor.

443 PATRON, 216 ODAYA ULAŞILDI

216 oda/borsa ve SİAD'a doğrudan ulaşılarak hazırlanan ve bu kurumların üst düzey yöneticilerini kapsayacak şekilde toplam 443 kişi ile birebir telefon görüşmesi yoluyla yapılan araştırmanın sonuçları patronların ekonomi ve siyasete bakışını, Türkiye ekonomisindeki değişim ve eğilimleri ortaya koyuyor. Araştırma için sanayici ve işadamlarına uygulanan soru formu 5 ayrı alanda toplandı. 'İşadamlarının gözüyle bugünden geleceğe Türkiye' başlıklı ilk araştırmada toplam 15 soru soruldu. İşadamlarının sosyo-demografik profili, işletme ve profesyonel yönetim anlayışı, ekonominin gidişatı, dolar kuruna müdahale, iç ve dış politikaya dair soruları içine alan saha araştırmasında ilginç sonuçlar ortaya çıktı.

Araştırmaya katılan oda ve dernek yöneticilerinin çoğunluğu cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi ve ardından başkanlık sistemine geçilmesi taraftarı. Alternatif hükümet sistemi tercihi olarak başkanlık ya da yarı başkanlık sistemi belirgin şekilde öne çıkıyor. Erken seçime ihtiyaç olup olmadığına ilişkin soruya verilen cevaplar ise büyük ölçüde olumsuz. İşadamlarının erken seçime karşı olmalarının altında yatan temel sebep ise politik ve ekonomik istikrarı bozmamak. Patronlar önümüzdeki genel seçimlerde yüzde 10'luk ülke barajının düşürülmesini istemezken, bürokrasi şikâyetleri ekonomi dünyasının hâlâ bir numaralı problemi. Türkiye Merkez Bankası'nın dolar kuruna müdahalesine yönelik soruda iş dünyası ikiye bölünüyor. Müdahale edilmemesi gerektiği görüşü ağır basıyor. İDEA raporunda Avrupa Birliği, dış politika konusunda da ilginç veriler var. İş dünyası Türkiye-AB ilişkilerinde Türkiye'nin edilgen konumdan çıkıp daha aktif rol alması gerektiğine inanıyor.

HÜRSİAD Genel Sekreteri Emre Aksoy, Türkiye ekonomisi ile ilgili işadamlarının fikrinin yansıması konusunda bir boşluk olduğunu, bunu İDEA'nın tamamlayacağını belirtiyor. Her üç ayda bir iş dünyası araştırma endeksini tekrar ederek 5-10 yıllık periyotta izlenebilir bir iş dünyası izleme çalışması (endeks) ortaya koyacaklarını ifade eden Aksoy, "Ticaret ve sanayi odası başkanları, ticaret erbabı bugüne kadar hep demeçlerle gündeme gelmiş. Ama biz bunu ölçülebilir, izlenebilir bir periyotta iş dünyasının siyasete ve ekonomiye bakışını izah eden bir endeks haline getirmek istedik. Ekonomi adına sorunları teşhis ettikten sonra tedavi uygulamak lazım. İDEA doğru teşhisi koymamızı sağlayacak." diyor.

Araştırma raporunun yorumlanmasını sağlayan Ege Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler ve Uluslararası İlişkiler Fakültesi'nden Doç. Dr. Tanju Tosun, en temel sonucun ekonomik ve politik istikrarın sürmesi olduğuna işaret ediyor. Tosun bunun parlamenter sistemle sınırlı olmaması, başkanlık ya da yarı başkanlık gibi meşruiyeti yüksek alternatiflerin iş dünyasınca seslendirilmesini ise ilginç buluyor. "Koalisyonlara değil belki, ama ekonomi dünyası politik istikrar ve alternatif hükümet/sistem tasarımların