Haraç gibi ceza geliyor

Sadece İstanbul’da 275 bin merkezi ısıtma kullanan bina var. Türkiye genelinde ise 1 milyon 800 bin. Bu dairelerde yaşayan milyonlarca kişinin bir hafta öncesine kadar uygulamadan haberi yoktu, ancak verilen süre 2 Mayıs’ta doldu. Bundan sonra pay ölçeri olmayan binaların yönetimlerine yasaya muhalefetten para cezası kesilebilir. Bina sakinleri yasaya uyulmadığı ve kendilerinden fazla ısınma parası istendiği gerekçesiyle aidat ödemeyebilecek.

Yasanın adı “Enerji Verimliliği Kanunu” ve ilgili yönetmelik. Kamuoyunun ayrıntıları konusunda pek bilgi sahibi olmadığı yasa, aslında 2007’de çıktı.

Yasa çıkınca merkezi ısıtma kullanan binalara “pay ölçer” satmayı hedefleyen büyük birkaç şirket de hemen Türkiye piyasasına girdi. Ancak şirketlerin yasayı ve ısı tasarrufu hedefini anlatma çabası ticari çıkar çabası olarak algılanınca ve dönemin Bayındırlık Bakanlığı, bugünün Enerji Verimliliği Dairesi’ni devralan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yasayı anlatmayınca binalarda kavga ve para cezaları kaçınılmaz oldu.

Çünkü Enerji Verimlilik Kanunu ile ilgili yönetmelik merkezi ısıtma kullanan binaların 2 Mayıs 2012’ye kadar “pay ölçer” taktırmasını zorunlu hale getirdi.

“Pay ölçer”, özetle; bina sakinlerinin dairesinde tüketimine göre para ödemesini ve ısıyı belirli bir düzeyde tutabilmesini sağlıyor.

Şirketler bekliyordu

Türkiye için yeni olsa da pek çok ülkede bilinen bu cihazları, 2007’de yasa çıkınca Türkiye’ye getiren ve üretim için kolları sıvayan Brunata Enerji, Techem ve İsta şirketleri geride kalan yıllarda düş kırıklığı yaşadılar.

Şimdi ise montaja yetişemiyorlar. Bakanlıkça da yetkilendirilen bu şirketlerden Brunata Enerji Genel Müdürü Efe Özgören, “Üretim kapa-sitesi konusunda sorun yok. Yetişiriz. Ama montaj için ekipler kurmamıştık. Zaten satış yapılamadığı için şirketler çok sıkıntı çekiyordu. Şimdi ise montaj sorunu var. O ekipleri de artık sezona yani peteklerin yanacağı kasım ayına kadar yetiştiririz” dedi. Özgören’e göre, İstanbul’daki 475 bin dairenin sadece 70 bininde “pay ölçer” var. Bu evlerin yüzde 75’inin havaların soğuyacağı kasıma kadar pay ölçer taktırması bekleniyor.

Yasaya uyulmasından binaların yönetimleri sorumlu.

Dolayısıyla herhangi bir denetim olasılığında idari yaptırım, yani 1600 liraya kadar çıkabilecek para cezası da onlara kesilecek.

Ancak bina yöneticileri açısından en büyük ceza muhtemelen bina sakinlerinin ısınma parasına isyan ederek bu parayı ödememesi olabilecek. Çünkü bina sakinleri bu yasaya uyulmadığı ve kendisine haksızlık edildiği gerekçesiyle aidat yatırmayabilecek. Özgören, bu noktada suç duyurularının da yaşanmasının olası olduğunu belirtti. Apartman toplantılarına katıldığını ifade eden Özgören “İnsanlar ortak su parası için kavga ediyordu. Şimdi sıra ısınma parasında. Aslında pek çok insan adil paylaşım olmadığını düşünüyor. Şimdi bütün yapacakları kanuna aykırı aidat toplandığını iddia etmek” dedi.

Özgören, pay ölçerin takıldığı binalarda yüzde 40’a varan bir tasarruf yapılabildiğini de sözlerine ekledi. 
 
DAİRE BAŞINA MALİYET EN AZ 600 TL

Brunata Genel Müdürü Özgören’in verdiği bilgiye göre, ‘pay ölçer’in Bakanlıkça yetkilendirilen şirketlerden alınması zorunlu değil. Piyasada farklı ömür garantisi ve farklı fiyatlarda cihaz satılmakla beraber ortalama fiyat petek başına 100 lira ediyor. Özgören, ısı kontrolü için akıllı termostatik bir cihaz ile taksimetre gibi pay ölçen sayacın ayrı ayrı monte edildiğini ifade etti. Bu iki cihazın fiyatı 100 lira, kullanım ömrü 20 yıl. İstanbul başta olmak üzere Türkiye’de standart konutlarda ortalama 6 petek bulunduğunu kaydeden Özgören, dolayısıyla daire başına maliyetin ortalama 600 TL olduğunu kaydetti. Özgören, daire başına 600 lira hesaplandığında bu cihazların 1.5 yıl içinde kendini amorti ettiğini söyledi.

Fatma Koşar/Cumhuriyet