NFT dünyasına hukuki bakış
Geçtiğimiz yılın en çok konuşulan konularının başında gelen ve Türk Dil Kurumu tarafından Türkçe’ye “Nitelikli Fikri Tapu” olarak çevrilen NFT (non-fungible token), 2022 yılının son döneminde kan kaybetse de hala adından söz ettiriyor.
Her geçen gün dijitalleşmenin yeni boyutları hayatımıza girerken YAK Avukatlık Ortakları Hande Yayla Oğuzülgen, Buket Altufan Ulu ve Özge Konukçu NFT dünyasını ve hukuki yönlerini ele aldı.
Görsel bir sanat eserinin, edebi bir yazının, ya da bir videonun blok zincirine (Blockchain) kaydedilmesiyle oluşan NFT’ler, kripto para dünyasındaki son dönemde yaşanan iniş çıkışlardan etkilenmektedir. Ancak NFT’ler kripto para borsalarındaki gelişmelere rağmen ilgisini korumaya devam edecek gibi görünüyor. Bağımsız sanatçıların eserlerini dünya çapında kitlelere ulaştırabilmenin yolunu açan NFT, ağırlıklı olarak dijital sanat eserleri için kullanılıyor gibi görünse de çok daha geniş bir dünyaya sesleniyor.
Dune Analytics'in 2022 Eylül ayı raporuna göre yıl başında 17 milyar dolar seviyesine kadar yükselen NFT işlem hacmi Eylül ayında 466 milyona kadar geriledi. NFT koleksiyonlarına ilgi olmasına karşılık, blok zincirinin güvenliği ve nitelikli tasarım ile konunun hukuki boyutları oldukça önemli. İnternet tabanlı bir sistem üzerinden tescillenen eserler bu şekilde satılabilir varlıklar olarak anılıyor.
NFT’ler genellikle fotoğraf, video ve ses gibi dijital dosyaları içermektedir. NFT’ler benzersiz bir şekilde tanımlanabilir varlıklar olduğundan gayri misli eşya olarak nitelendiriliyor. NFT’lerin, kullandıkları blok zincir teknolojisi ile eserlerin sahiplik ve orijinallik durumunu onaylandığından özellikle tescil edilebilir ve satılabilir varlıklar haline gelebiliyor.
Resmi kayıtların yerini alan dijital alt yapı, özünde onay mekanizmasında resmi bir kabul yerine, tasdik işleminin veri tabanınca otomatik olarak yapıldığı blok zincir teknolojisini oluşturuyor. Dijital esere ilişkin hak sahipliği blok zincir sistem üzerinden onaylanmakta. Blok zincir bu noktada bugüne kadar kullanılan tescil yöntemlerini de platform üzerine taşıyor.
Dijital sanat eserlerine ilişkin sahiplik bilgisi blok zincir üzerinde saklanabildiği gibi, direkt dijital bir ortam üzerinde sanat eseri yapmak da mümkün. Bu eserlerde hak sahipliğinin ispatı hukuki olarak oldukça önemli bir konu. Eser sahiplerinin bu noktada çok hassas davranması gerekiyor. Bir diğer önemli hukuki konu ise telif konusu.
Şu noktada NFT’yi koruyan özel bir hukuki alt yapı maalesef yok. Dijital sanat olarak konuştuğumuz bu konunun fikri mülkiyet kapsamında özel bir yasal düzenlemeye kavuşması gerekmekte. NFT’nin hukuki olarak sağlam bir altyapıya ihtiyacı olduğu bir gerçek.
Türkiye NFT konusunda oldukça meraklı ve ilgili bir noktada. Kripto paranın yaşadığı krizin NFT gibi nitelikli tasarımların da başına gelmesi mümkün Dijital Sanat ve NFT dünyasındaki hukuki boşluğun, tüm dünyada bu kadar önemli bir ekonomik güce sahip olan sektörde kısa süre içinde doldurulacağına inanıyoruz.
