Rus gazı ucuzlasın diye formül değişti faturası ağır oldu

Rusya'dan doğalgaz alımında uygulanan fiyat formülünün değiştirilmesinin, doğalgaz faturasını daha da büyüttüğü söyleniyor. AKP Hükümetinin gelir gelmez Rusya ile pazarlık yapıp, sistem değişikliğine gittiğini, özellikle mavi akımla gelen doğalgazın alım formülünü değiştirip, ödenecek tutarı daha fazla petrol fiyatlarına endekslediğini belirten yetkililer, bu nedenle dünya petrol fiyatlarındaki artıştan şimdi çok daha ağır etkilenmeye başladığımızı iddia etti. Artan dünya petrol fiyatlarının 3-6 ay arasında bir gecikme ile aldığımız doğalgazın fiyatına yansıdığı kaydedilirken, dünya petrol fiyatlarındaki artışın önümüzdeki dönemde ülkenin doğalgaz faturasını daha fazla etkileyeceğinin altı çiziliyor.

Bilgi veren konuyla ilgili yetkililer, Botaş'ın çok karmaşık olan formülleri kamuoyuna açıklamadığını ancak Enerji Bakanlığı'nın diretmesiyle, eski sistemin değiştirilip alımda fiyatı belirleyen yeni sisteme geçildiğini ve yeni sistemle doğalgaz faturasının çok daha fazla petrole bağlanmasının kesin olduğunu söylediler. Hükümet yetkililerinin formülü açıklamayıp, "düşen petrol fiyatlarına bağlı doğalgaz fiyatlarının da düşeceğini" söylediklerini hatırlatarak, bunun da petrol fiyatlarının etkisinin arttığını açıkca ortaya koyduğunu söylediler.

Eski formülde fatura düşüktü
Kısacası, eski formülle artan dünya petrol fiyatları, Türkiye'nin doğalgaz alım fiyatlarına daha az yansıyacakken, yeni formül uyarınca şimdi doğalgaz faturamız daha fazla artıyor. Ancak ne kadar arttığı konusu çok gizli tutuluyor. Bu gizlilik nedeniyle de, yeni formülle faturanın ne kadar arttığı konusunda piyasada çeşitli spekülasyonlar dolaşıyor. Bunlardan biri yeni formülün Türkiye'ye ek faturası 4.5-5 milyar dolara kadar çıkabiliyor. Yani yılda bu kadar daha fazla Rusya'ya doğalgaz bedeli ödemek zorunda kaldığımız söyleniyor. Rakam kesin değil ama ek fatura bindiği kesin.

Botaş'ın yüzde 9 zam talebi
Bu arada Türkiye'nin doğalgaz maliyetinin aslında daha fazla arttığı ama Hükümetin baskısıyla bu artışın olduğu gibi tüketiciye yansıtılmadığı ortaya çıktı. Botaş'ın bu hafta başında zam ihtiyacını yüzde 9 olarak belirleyerek Hükümete sundu ancak Başbakanın devreye girmesiyle bu zam oranı yüzde 5.8'e düşürüldü. Botaş yetkililerinin yapılan bu zamdan önce, özel sohbetlerde, "zam ihtiyacının aslında yüzde 20 olduğunu" söylediği biliniyor. Dolayısıyla bir yandan doğalgaz ithalatının Türkiye'ye maliyeti artarken, öte yandan şimdiye kadar biriktirilmiş zamların da varlığı nedeniyle, önümüzdeki dönem doğalgaz zamlarının daha sıklaşabileceği tehlikesi bunuyor. Özellikle kış aylarında doğalgaz kullanımının arttığı gözönünde tutulunca, bu kışın zor geçeceği de ortaya çıkıyor.

Bilgi veren yetkililer, Hükümetin birikmiş zamları eninde sonunda yapmak zorunda kalacağını, IMF'in de bu konuda devreye girebileceğini kaydederek, doğalgaz zamlarının sürmesinin beklenmesi gerektiğini kaydettiler. Yetkililer "Alımda sistem değişikliğine gidilmeseydi büyük ihtimalle zam gereği daha az olacaktı" yorumunu da yaptılar...

Elektriğe zam kaçınılmaz
Bu arada Hükümetin tüm baskılara rağmen, uzun süredir sabit bıraktığı elektrik fiyatlarını da artık artırması kaçınılmaz. Türkiye'nin elektrik üretiminin yüzde 55'inin, yani ağırlıklı oranının doğalgaza bağlı olduğunu hatırlatan yetkililer, doğalgaz faturasının büyümesiyle elektrik zamlarının da daha büyük ihtiyaç haline geldiğinin açık olduğunu söylediler.

Hükümetin zaten uzun süredir elektriğe zam yapmamakta direndiğini, büyük maliyetleri üstlenmek zorunda kaldığını kaydeden yetkililer, "Bu zamlardan sonra artık elektriğe zam gelmemesi imkansız gibi" dediler. Yetkililer, bu maliyet artışına rağme