Dünya, sağ beyne gidiyor

Fikri Türkel'in yazısı

Dünya, sağ beynin egemenliğine gidiyor

Malum Yeşilköy Hava Limanı iç hatlarda tadilat var. Böyle olunca check-in ve güvenlik geçişlerinde tahammül edilmez kuyruklar oluşuyor. Vakit daralmış, uçağın kaçma ihtimali var, ne yaparsınız?

Bu soru, geçen hafta Yeni Bir Akıl Konferansı’nda soruldu. Soran Emre Aköz. Cevaplayacak olan da Aktüel’in yazarı Mark Petrovich ve Canwest’in Türkiye’deki yatırımlarını yönlendiren David Czaja. Her ikisi de “kaynak” yapacaklarını söyledi. Kaynak yapmayı Türklerden öğrenmişler. Dahası her ikisi de, bu tarzı Türklerin girişkenliğine, çözüm üretmesine yönelik olumlu olarak algılıyor.

Kanyon açıldı. Yedi tane alışveriş merkezinin arasına bir yenisini yapma cesareti ancak bir Türk’te olur. Ama yapan Eczacıbaşı ve İş GYO olunca üzerinde düşünülmeli. Nasıl bir düşünceyle varlığını sürdürme cesareti bulacak? Bulmuşlar bile. Gidip görmenizi isterim. Böyle onlarca Türkiye’ye ait örnek verebilirim.

Birleşmiş Milletler (BM) de, bilgisayar oyun işine girdi. www.food-force.com sitesine girerseniz, hem daha geniş bir bilgi alırsınız hem de bir çocuğunuz için bir oyun indirmiş olursunuz. Bürokrasinin soğuk yüzünü resim olarak çizin desek, herhalde BM toplantısının resmini ortaya koyarsınız. Oyunla hiç bağdaşmayan bir kurum. BM soğuk, resmî ve katı kurallar algısını yıkmak için yeni bir strateji belirledi. Bunun ayaklarından biri olarak da bu oyun kurgulandı. Böylece hem yoksullara ilaç ve gıda dağıtımı konusu gündeminize geliyor hem de BM algısı yumuşamış oluyor. Bu zihinsel esnekliği anlatmak için konferansa döneyim.

Yeni Bir Akıl Konferansı’nı Daniel Pink verdi. “Aklın Yeni Sınırları” kitabının yazarı olan Pink, iş hayatı ve politika üzerine yazılarıyla ünlü ve ABD başkan adayı Al Gore’un konuşmalarını yazan kişi olarak tanınıyor.

Pink kendiği çektiği fotoğraf ile Türkleri de anlatıyor. ABD Başkanı George W. Bush’un konuşma yaptığı yerin ardındaki resim. Yani Ortaköy Camii ile Boğaz Köprüsü’nün yer aldığı görüntü. Dünyanın geleceğinde Türklere büyük şans tanıyan Pink, “İstanbul’daki insanlar sınırı aşmıştır.” diyor. Evet Boğaz, cami ve köprü “sınırı aşmayı” remzediyor. Kalıplaşmış düşüncelerden sıyrılmanın sembolü diyebiliriz.

Dünyada üç önemli gelişme yaşanıyor: Bolluk, Asya gerçeği ve otomasyon. Yani her şey bol ve gün geçtikçe ucuzluyor. Asya kalabalık nüfusuyla, beyin hizmetlerini bol şekilde dünyaya sunuyor. Öyle ki, Hindistan’ın nüfusunun yüzde 15’i olan 150 milyon insanı başarılı ve normal üstü zekada kabul edersek; Amerika’daki çalışan nüfustan fazla bir sayıya ulaşırız ve otomasyonun hızla yayılmaya devam etmesi mühendislik, matematik, makine gibi bilimsel alanların robot ve bilgisayarlara bırakılmasına sebep oluyor.

Bu üç gerçek sebebiyle, ürün ve hizmetlerde kâr marjı düşecek; emek ve sermayede Asya lehine göç başlayacak ve insanlar ya lineer bilgilerini destekleyecek beynin sağ lobunu ilgilendiren alanlar seçecek ya da yeni meslekler edinecek. Beyni esnek ve üretken kılacak şekle dönüşmeli.

Pink’e göre, sağ beynin egemenliğine doğru gidiyor dünya. En çok ihtiyaç duyulacak yetenekleri de altı grupta topluyor: Tasarım, hikaye, ahenk, empati, oyun ve anlam.

Tasarım bütün sektörler ile mal ve hizmetlere giriyor. Katma değer katmada en önemli unsur haline