Damla damla kredi yoksulluğu alt etti

Kentin en yoksul mahallelerinden Kaynartepe'nin bir sokağında her gün farklı başlıyor. Gecekondu apartmanların arasına sıkışmış dar sokakta esnafın çoğunluğu kadın. Mükreme teyze bakkal dükkânının önünü süpürüyor. Yüz metre ilerideki rakibesi Münevver Kılın bakkalının vitrinlerine mallarını diziyor. Üç sokak ötedeki çeyizci Aygül hanım, yeni işlediği dantelleri özenle yerleştiriyor. Terlik satan Kevser Demir, küçücük dükkânının kapısını besmeleyle açıyor. Hepsi uzun zaman yoksulluğun karşısında çaresiz olduklarını düşünerek yaşadı. Bangladeşli iktisatçı Prof. Dr. Muhammed Yunus'un fakirlere kefilsiz, senetsiz, teminatsız sadece güvenerek küçük krediler verilmesi fikri, onların hayatlarını değiştirdi.

Mikrokredi fikri, 30 yıl önce Bangladeş'te başladı. Prof. Yunus, bir süre ülkesinin çok yoksul kesimlerinde çalıştı. Burada yoksullukla mücadele için farklı bir kredi sistemi geliştirdi. Her zaman parası, güvencesi olana verilen kredilerin, yoksullara sadece güvenerek verilebileceğini savundu. Uygulama onu haklı çıkardı. Krediler, yüzde 98 oranında geri ödendi.

Prof. Dr. Yunus, kadınların tutumlu olduğunu ve küçük parayı kullanmak konusunda daha yaratıcı olduklarını gözlemledi. Ayrıca kadınların sosyal yaşamdaki gücünü artırmak için krediler, kadınlara verildi. Mikrokredi uygulaması, başarılarının ardından fakirlere kredi veren bir yoksullar bankasına dönüştü. Yoksullar bankası Grameen Bank'ın bugün yoksullara 30-35 dolar gibi küçük krediler halinde 4 milyar dolar destek sağlıyor. Mikrokredi projesi yaklaşık 100 ülkede uygulanıyor.

Türkiye İsrafı Önleme Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı ve Diyarbakır Milletvekili Prof. Dr. Aziz Akgül'ün çalışmaları sonucunda proje Türkiye'deki yoksullar için de bir umut oldu. Pilot bölge olarak belirlenen Diyarbakır ve ilçesi Bismil'de mikrokrediler, üç yıldır yoksullara veriliyor. Projeyi Türkiye İsrafı Önleme Vakfı, Grameen Bank ve Diyarbakır Valiliği birlikte yürütüyor. Bugüne kadar 3 bin 150 kadına, toplam 3 milyon 100 bin YTL kredi dağıtıldı.

Fakirler onurlu davrandı
Projenin Diyarbakır'daki yöneticisi Bangladeşli Shamsul Alam Khan Chawdhury, "Verdiğimiz krediler yüzde 100 oranında geri döndü. Diyarbakırlı kadınlar fakirlerin çok onurlu davrandığını ortaya koydu" diyor.
Mikrokredi 100 YTL ile 2 bin YTL arasında değişiyor. Geri ödemeler krediyi aldıktan bir hafta sonra başlanıyor ve 46 haftaya bölünerek ödeniyor. Kredilerin geri ödenmemesine karşı bir yaptırım yok. Kredi alan kadınlar gruplar oluşturup, her hafta bir evde toplanıyor. Proje görevlileri bu toplantılarda geri ödemeleri topluyor.

'Özgür oldum'
Mikrokredi ile hayatı değişenlerden biri 25 yaşındaki Kadriye Çiçek. Çiçek, henüz 15 yaşındayken kendisinden on yaş büyük biriyle evlendirildi. Kocası tarafından dövülen Çiçek, henüz 22 yaşındayken ailesinin evine döndü. Yaşadığı bölgede boşanmış bir kadının hayatının sınırları belliydi. Ona bu sınırlarının dışına çıkma olanağını mikrokredi uygulaması verdi. Komşularında kredi uygulamasını duyan Çiçek, üç yıl önce ilk kredisini 500 YTL olarak aldı. Ücra bir yerde küçük bir dükkân kiraladı, emanet eşyalarla bir kuaför döşedi. Her hafta 13.5 YTL'yi kazandığı parayla geri ödedi. İkinci kez mikrokredi aldı. Bu kez aldığı 800 YTL'yi, biriktirdiği paraya ekledi ve daha büyük bir dükkân kiraladı. Kısa süre önce 'Perçem' adını verdiği kuaförünün yanında gelinlik sattığı mağaza açtı. Çiçek, "Kredi çok düşük görünüyor. Ama başlamak için yeterli olabiliyor. En önemlisi kendime güvenim geldi. Özgür oldum" diye konuşuyor.