Çöpten çıkardığı kumaşlardan iplik yapıp İspanya’ya satıyor
Elmas ailesinin ikinci kuşak patronu Fahrettin Elmas, atık kumaştan ürettiği rejenenin yüzde 85’ini bu sektörün merkezi İspanya’ya satıyor.
Elmas ailesinin ikinci kuşak patronu Fahrettin Elmas, atık kumaştan ürettiği rejenenin yüzde 85’ini bu sektörün merkezi İspanya’ya satıyor. Kale İplik’in patronu Elmas, enerji yatırımını da planlıyor
Kuruyemiş ticareti yapmak üzere İstanbul’a gelen Elmas ailesinin ikinci kuşak patronu Fahrettin Elmas, atık kumaşları toplayarak ürettiği iplikleri bu işin babası İspanya’ya satıyor. İspanyol ipliği adıyla tanının ve Marmara Ereğlisi’ndeki tesislerinde ürettiği geri dönüşümlü rejene ipliğin yüzde 85’ini ihraç eden Kale İplik’in patronu Fahrettin Elmas, bundan sonra enerji üretimine girmek üzere çalışmalar yaptıklarını söyledi.
• Çöpe giden artık kumaşları toplayarak, yeniden iplik haline getirmek nereden aklınıza geldi? Hikayenizi anlatır mısınız?
Babam Malatya’da kuru meyve mamulleri işletmeciliği yapıyordu. 1955’li yıllardan söz ediyorum. İTO’ya ilk kaydolan tüccarlardan. Kuru meyve ve kuruyemiş ticareti yapmak üzere Malatya’dan amcamlarla birlikte İstanbul Eminönü’ne geliyor. İç piyasada toptan ve perakende satışlarımız vardı. Sonra ihracat geldi. Kuru meyve sektörünün kendine has satış yöntemleri vardır. Örneğin kayısı daha ağaçtayken ileriye dönük satışlar yapıyorduk. Spekülasyonlar oluyordu, sıkıntılar doğuyordu. Bir sektör daha gerekiyordu bize. 1990’lı yılların ikinci yarısında alternatif bir işkoluna girmeyi istedik. O dönemlerde popüler olan tekstili seçtik. Bir şey ya da biri mutlaka size vesile oluyor.
• Size vesile olan neydi?
Aslında işin başında yani 1998’de atıl kumaş parçalarını değerlendirerek elyaf haline getiriyorduk. Bunları iplik yapan yurtdışındaki firmalara satmaya başladık. Tekstil geniş bir iş alanı. O dönemde bu sektörde faaliyet gösteren bir dostumuz bize yol gösterdi. Çatalca’da bir çiftliğimiz vardı o da komşumuzdu. Bu işi yapıyordu kendisi. Bize ortaklık teklif etti. Yüzde 50 ortak olduk. Zaman içindeki gelişmelerle birlikte anlaşarak ayrıldık. Ve elyaf üretimini kendi kendimize devam ettik. Elyafı yaparkenki düşüncemiz, elyafı ipliğe çevirmekti.
• Atık kumaştan iplik üretmek nasıl bir iş?
2003’te 12 bin metrekare rejene ipliğin üretimini başlattık. Türkiye’nin bu iplik dalında yurtdışında oturmuş bir pazarı yoktu. Daha önce İspanyol ipliği deniyordu. Bu ipliği en çok İspanya üretiyordu ve öyle anılıyordu. Ciddi yatırımlar yaptık ve İspanyollar’ın kalitesinden ve imajından daha güçlü bir marka yapalım düşüncesiyle girdik bu yatırıma. 2004’te bu iş daha bilinmezken, bugün 700 ton üretimi olan bu üretiminin yüzde 90 ihracata ayıran bir şirket haline geldik. İç piyasaya dönük çalışan, teknolojiye yer vermeyen firmalar vardı.Onlar ön planda olmaya, koltukların eşyaların görünmeyecek yerlerinde kullanılabilen iplikler üretiyorlardı. Hatta bu geri dönüşüm anlamına gelen ‘rejene iplik’ türü üretici firmalar tarafından bile ‘dejenere iplik’ olarak adlandırılıyordu. İşte bu iş bu kadar biliniyordu.
• Geri dönüşüm ipliğinin normal iplikten farkı ne?
Döşemelik kumaş, çorap, kazak, ev tekstiline yönelik çalışan fabrikalara satıyoruz. Pamuğun elyaf yapısı daha verimlidir daha dayanıklıdır. Bu ürün geri dönüşüm bir ürün olduğundan dayanıklılık açısından daha zayıf. Ancak biz bazı işlemlerden geçirerek mukavemetini artırıyoruz. Dolayısıyla diğer ipliklere göre piyasa fiyatları daha düşük.Konfeksiyon fabrikalarından atıklar toplayan hurdacılardan alıyoruz. Bunlar atıkları, kumaş firelerini, kağıtları, bidonları toplar ilgili firmalara satarlar. Biz de böyle temin ediyoruz. Bu işte kalite çok önemli. Hammaddenin kaliteli olması ürününüzü kaliteli yaparsınız. O yüzden seçiciyiz. Tekrar boya kullanmıyoruz mesela. Renkli iplikler tamamen aldığımız atıkların orjinal rengi.
• Geri dönüşüm ipliği kimler alıyor?
Avrupa, hatta rejene ipliğin üretim üssü İspanya bile Türkiye’den alıyor. Çünkü Türkiye ünlü yabancı malların fason tedarikçisi durumunda olduğundan burada üretilen ürünler kaliteli. Ciromuz 22 milyon dolar, bunun yüzde 98’i ihracata gider ama son aylarda bu rakamı 85’lere çektik.
• Rejene iplik nereden doğmuş?
Rejene iplik anlayışı İngiltere’de başlamış, sanayileşme döneminde Almanya’ya atlamış. Zaman içinde İtalya’ya ve İspanya’ya kaymış. Bu işe ismini veren İspanya bile bugün bizlerle rekabette başarı gösteremiyor. Yakın bir zamanda bizler de Asya’daki rakiplerle fiyat tutturmada güçlük çeker miyiz diyi düşünüyoruz. Ama Türkiye avantajlı. Avrupa’yla yan yana. Avrupa’ya tırla siparişler en çok bir haftada gider. Uzakdoğu’dan giderse 2 ayı bulur.
• Kriz nasıl geçiyor?
Geçen kriz sarstı. 2008 yılı sonundan 2009 yılı ortasına kadar her yer etkilendi. ABD’de ödemelerde kredi tarafında sıkıntılar oldu. Şu anda bunun gözle görülür ciddi bir etkisi kalmadı. Bizim de geciken alacaklarımız, ertelenen siparişlerimiz oldu. Ama diğer yandan bir önceki yıla yüzde 15-20 ciromuz düşerken bir çok iş sahasında bu rakam çok daha yüksek oldu.
• Sorunlar...
Geçmişte yapılan gümrük birliği anlaşması, bugün karşımıza bazı sorunları çıkarıyor. AB kendi ticaretinin üretimini artırmak gayesiyle bazı ülkelerle gümrük birliği anlaşmaları yaptı. Bunlardan biri de Meksika. Türkiye ile de var anlaşma. Ama AB ile aramızda yapılan anlaşmadan ötürü Meksika yarar sağlamakta. Meksika’ya iplik satmak istediğimizde yüzde 15 ithalat vergisi ile karşılaşıyoruz. Ama Meksika bize mal satarken vergi ödemiyor.
• Bu konunun çözümü için ne yaptınız?
Değişik paltformlarda ifade ettik bu sorunu. Hatta Meksika Türk Büyükelçiliği ile de görüştüm. Bunu düzeltme gayesinde olduklarını ifade ettiler. Bunlar aşılabilirse ihracat pazarları artacak.
Hükümet dış pazarda önümüzü açıyor
Hükümetin dış ticaret politikalarında önceki dönemlere göre göğüs kabartıcı çalışmaları görüyoruz. İş seyahatleri önümüzü açıyor. Yurtdışında iyi bir ülkeye gittiğinizde seyahatin karşılığını alıyorsunuz. Ama sorunlar da var tabi. Biz Trakya’da faaliyet gösteriyoruz. Teşvik bölgelerindeki enerji destekleri karşısında zayıf kalıyoruz. Aynı desteklerin batıya da verilmesi gerekir. Bir taraf desteklenirken diğer taraf da rekabet güçlüğü yaratılıyor.
Elektrik üretecek
İplikte yüzde 25 kapasite artırımı planlıyoruz.Yatırımla ilgili başka düşünceler de var. Özellikle enerji ilgimiz çekiyor. İşletmenin enerji ihtiyaçcını karşılayacak şekilde başlayarak elektrik üretimi yapmak istiyoruz.
Pamuk fiyatları arttı işimize yaradı
Son 6 aydan beri ham pamuk fiyatlarında ve sentetik emlyaflarda ciddi değerlenme var dünya çapında. Tekstile hareket getirdi. Bir çok pamuk ipliği teisi kapanma noktasına gelmişken can suyu oldu. Firmalar ipliği, pamuk fiyatına bakarak almaya karar veriyorlar. Eğer pamuk fiyatları yükseliyorsa bizim ipliğe kayıyor. Pamuk yerinde sayarsa , fiyat farkı çok yoksa pamuğa kayıyorlar.
Fulya erdem/Star
