Bağ-Kur, 23 yıl önce çıkan yasayı uygulayınca

Bağ-Kur, 1983 yılında çıkan 1994 yılında da uygulamaya geçirilen 2926 Sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigorta Kanunu'nu, yasanın çıktığı günden bu tarafa ilk kez uygulamaya geçirdi. Pilot olarak Samsun'da uygulanan yasa ile 3 yıl baz alınarak 477 esnafa 7 milyon 600 bin YTL ceza kesildi.

Bağ-Kur'un uygulaması 12 yıla çıktığında ve Türkiye genelinde uygulandığında ceza miktarı katrilyonlara ulaşacak. Ancak, esnaf birlikleri cezanın haklı olmadığını belirtiyor. Yapılan işlemin yasal olduğunu belirten Samsun Bağ-Kur İl Müdürü Hami Yücer ise konunun Bağ-Kur'da üst düzeyde ele alındığını ancak şu ana kadar herhangi gelişmenin olmadığını bildirdi.

Türkiye genelinde tarım ürünleri için geçerli olan yasanın ilk uygulaması Samsun'da yapıldı. Samsun'da ağırlıklı fındık olmak üzere pirinç, çeltik ve mısır gibi ürünleri üreticiden alan 477 esnaf ve fabrikaya 7 milyon 664 bin YTL para cezası kesildi. Samsun'da en fazla ceza Salıpazarı ilçesinde 25 esnafa uygulandı. Salıpazarı'nda 25 esnafa 1 milyon YTL civarında para cezası kesildi. Samsun'da esnaf, 23 yıl önce çıkan 12 yıl önce de uygulamaya konan yasadan dolayı kesilen cezanın şoku içerisine girdi.

Bağ-Kur'un uygulamaya koyduğu 2926 Sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigorta Kanunu 23 yaş üstü ile 65 yaş altı tarım çalışanlarını kapsıyor. Buna göre, bu vasıfları taşıyan ürün sahiplerinden tüccarların ürünü alırken yüzde 1 oranında kesinti yaparak bunun Bağ-Kur'a ödemesi gerekiyor. Bu yasadan kadınlar ve memur gibi diğer sigortaları bulunanlar muaf tutuluyor. Bağ-Kur da esnaf ve fabrikaların 200, 2002 ve 2003 yılındaki ciroları dikkate alarak 2001, 2002 ve 2003 yıllarına ait sigorta parasını faizi ile birlikte tahsil etmek istedi. Bütün Türkiye genelinde uygulamaya geçirilerek olan yasa ilk kez Samsun'da tatbik edildi ve 477 mükellefe 7 milyon 664 bin YTL para cezası kesilerek bildirim tarihinden 1 hafta sonra ödenmesi istendi.

Bu şok gelişme üzerine, Karadeniz Bölgesi borsa başkanları bir araya gelerek ortak hareket etme kararı aldı. Durum, Bağ -Kur'un bağlı bulunduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu'na da bizzat borsa başkanları tarafından iletildi. Toplantıya; Trabzon, Samsun, Rize, Ordu, Giresun, Terme, Çarşamba, Bafra, Adapazarı, Fatsa, Ünye, Düzce ve Akyazı ticaret borsalarının başkanları katıldı.

Samsun Ticaret Borsası Başkanı Yusuf Özer, devletin 1983'de çıkardığını kanunu, 1994'te uygulamaya koyduğunu, ancak bugüne kadar hiçbir işlem yapmayıp 2006'da da sorgulamaya başlamasının tam anlamıyla çelişkili bir durum olduğunu belirtti. Bağ-Kur'un aradan geçen neredeyse çeyrek asırlık süre zarfında kanunla ilgili hiçbir şey yapmadığını ifade eden Özer, "Samsun'daki mükelleflere üreticilere müstahsil makbuzu kesilip kesilmediğine bakılmaksızın tüccarlara prim ve faiz olarak ceza yağdırılmıştır. Samsun'da 477 mükellef borçlu duruma düşürülmüştür. Bunların büyük bir kısmı da yasal olarak gereğini yerine getirmiş mükelleflerdir. Bağ-Kur gereğini yapanlara da 'ispat edin, geri alırız' gibi bir yaklaşım sergilemektedir" dedi.

Ortada devletin mükellefleri uyarmaması eksikliğinden doğan büyük bir hata bulunduğunu vurgulayan Özer, "Bu sıkıntı dalga dalga ülke düzeyinde çok yakında hissedilecektir. Çünkü bu yanlışın faturası şimdilik Samsun'dadır. Yakında da diğer illere de bulaşır. Bir tarım ülkesi olan ülkemiz bu uygulama nedeniyle büyük sıkıntılar yaşayacaktır. Bu nedenle bu tebliğin iptal edilmesi ve uygulamada yaşanan sıkıntılar nedeniyle 2926 sayılı yasada gerekli düzenlemelerin yapılması şarttır" diye konuştu.

Öte yandan, Türkiye genelinde ilk kez Samsun'da uygulanan ve ilde en fazla cezanın uygulandığı 6 bin 300 nüfuslu küçük bir ilçe olan Salıpazarı'nda esnaf tedirgin. Böyle bir cezayı kabul etmeyen esnaf Samsun'daki diğer esnaflarla birlikte itiraz dilekçeleri hazırlayarak Bağ-Kur Samsun İl Müdürlüğü'ne ulaştırdı. Fakat yine de esnaf ekmek teknesine haciz gelecek endişesi içerisinde bulunuyor.

Salıpazarı'nda fındık alım-satımı yapan Adem Akgül, ceza alan esnaflardan biri. Kendisine 22 bin 288 YTL ceza kesildiğini aktaran Akgül, "Ben bu işe 1998 yılında başladım. O zamandan bu zamana kadar da devletle hiçbir sorunum olmadı. Devlete hiç bir borcum da yok. Birden bire bana ceza kesiliyor. Ben böyle bir yasa odlundan bile haberim yok biz hiç kimse haber veremedi ki. Bez de bunu üreticiden tahsil etmedik. Tahsil etmediğimiz parayı nasıl ödeyelim. Tek tek üreticinin peşine gitsek kimi bulacağız aradan 10 yıl geçmiş bulsak da alabilecek miyiz?" diye konuştu.

Fındık alım satımı yapan bir başka esnaf olan Kerim Akgül'e 53 bin YTL ceza kesilmiş. Akgül, "Bizden alınan ürünün yüzde 2'si kadar stopaj yapılması isteniyor. Biz bunu kesiyoruz de niye yüzde 1 sigorta primi kesmeyeyim. Ama haberimiz yok, bilgimiz yok. Bize hiç kimse bilgi vermedik ki. Birden bire ceza uygulanıyor. Benim hiçbir zaman devlete borcum olmadı, göğsümü gere gere vergimi ödedim. Ama bu yapılan haksızlık. Bu haksızlık düzeltilmez ise Türkiye'de esnaflık biter." şeklinde konuştu.

Çarşamba ilçesinde fındık, tarım ve orman ürünleri alım-satımı yapan Erkan Köksal'a da 70 bin YTL para cezası kesilmiş. Bu uygulamanın neresinden bakılırsa haksızlık olduğunu aktaran Köksal, "Bize 3 yılının borcu çıkarılmış aslında olmayan bir borç bu. Eğer bu bütün yıllara yayıldığında herkesin en az 5 katı artacak. Bunu yanı sıra bu kesintiden memur muaf kadınlar muaf sigortalılar muaf. Bağ-Kur cezayı keserken hiç kimse bu kişilere satış yapmış mı diye sormamış. Ciroya bakmış cezayı kesmiş. Böyle saçma bir durum olabilir mi? Bir de bir esnaf ne kadar vergi vermişse o kadar çok ceza alıyor. Çünkü işini kaçak yapmamış. Yani bu uygulama vergisini veren cehenneme vermeyen cennete gönderiliyor." dedi.

Bu yasanın ilk olarak fındıkta uygulandığını aktaran Köksal, "Bu yanlış bu gün Samsun'da yapıldı yarın Ordu, Giresun, Trabzon'da uygulanacak. Sırada Adana'nın pamuğu var, Trakya'nın ayçiçeği var. Bu böyle giderse bütün Türkiye mağdur edilir. Hiç kimse de yanlış anlamasın. Bizim devletten kaçırdığımız para yok, hortumcu değilim, yolsuz değilim. Ben böyle bir haksızlık yapmadığım gibi vergimi ödediğim için haksızlığa uğruyorum. Bu yanlışta inat ederlerse kepenk indirir giderim" diye konuştu.
 
Samsun/Cihan