'10.8 milyar YTL'lik ek tedbir şart'

TEPAV, piyasalardaki dalgalanmanın en az Gayrisafi Milli Hasıla'nın (GSMH) yüzde 2'si kadar (10.8 milyar YTL) tedbiri zorunlu kılacağına dikkat çekti.

TEPAV, mayıs sonu bütçe verilerine ilişkin raporunda, bütçe gelir ve giderlerinin mali raporlama standartları çerçevesinde düzeltilmesi gerektiğini, mahalli idareler ve fonlara yapılan gelir transferlerine ilişkin düzeltme dikkate alındığında, bütçe dengesinin 1 milyar 390 milyon YTL açık verdiğini belirtti.

Kur ve faiz fazla etkilendi
TEPAV raporunda, mayıs ve haziran aylarında ekonomide yaşanan gelişmelerin kur ve faizlerin programlananın üzerinde artmasına neden olduğu ifade edildi. YTL'nin, ABD Doları ve avro karşısında, 3 Mayıs'ta açıklanan nisan enflasyonu sonrasında yüzde 30'a yakın değer kaybettiği belirtilirken, referans Hazine kâğıdının bileşik faizinde yüzde 50'yle beklenenin çok üzerinde bir artış görüldüğüne işaret edildi.
Raporda, "Bu dönemde, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, 2001 yılında yaşanan krizden çok daha fazla olumsuz etkilenerek yüzde 25'in üzerinde bir değer kaybına uğramıştır" denildi.

Raporda, bu değişimin bütçe büyüklüklerinin revize edilmesini gündeme getirdiği ifade edilerek, şu görüşler aktarıldı: "Henüz hükümet ve merkezi kurumlar tarafından kur ve faiz oranlarındaki gelişmelerin bütçe büyüklükleri üzerindeki etkisi ve bunun hangi tür mali tedbirlerle
aşılmaya çalışılacağı konusunda çalışmalar başlamamış gibi gözükse de, IMF ile yürütülen görüşmeler çerçevesinde bu konunun temmuz ayı içinde IMF'nin Türkiye'den ayrılırken faiz dışı fazla hedefine yönelik olarak açıkladığı ilave tedbir ihtiyacıyla ele alınacağı düşünülmektedir."

7.5 milyar YTL harcama
TEPAV'ın raporunda, gelişmelerin bütçeye yükü de farklı senaryolar çerçevesinde tahmin edildi. Mayıs sonu verileri çerçevesinde yapılan ilk hesaplamalarda, kur ve faizlerde ortaya çıkan artış sonucunda bütçede 6.4 milyar YTL ile 7.5 milyar YTL arasında bir ilave harcama artışı tahmini yer aldı. Raporda, "Bunun anlamı, GSMH'ye oran olarak ortalama yüzde 1.2 harcama genişlemesinin olacağıdır" denildi.
İthalde alınan katma değer vergisi (KDV) başta olmak üzere olası gelir artışıyla birlikte net etkinin GSMH'ye oran olarak yüzde 0.92 ile yüzde 1.3 arasında değişeceği yine bu hesaplamalar çerçevesinde tahmin edilirken, raporda yurtdışı yerleşikler için uygulanacak yüzde 15 stopajın kaldırılması yoluyla uğranılacak gelir kaybının büyüklüğüyle bütçe dengesi üzerindeki olumsuz etkinin artacağı ifade edildi.

IMF 'Tedbir alın' demişti
Raporda, "Bu yılın mayıs ayında açıklanan ve GSMH'ya oranı yüzde 0.8 olan tedbirle birlikte 2006 bütçesinin programın öngördüğü hedeflere ulaşması için gerekli olan toplam tedbir miktarının GSMH oran olarak ortalama yüzde 2 olması beklenmektedir" denildi. Toplam harcama artışının ortalama yüzde 70'inin faiz giderlerindeki artıştan kaynaklanacağı vurgulandı. IMF ile yürütülen üçüncü ve dördüncü gözden geçirmeler sonrasında Türkiye'den mayıs ayında ayrılan IMF heyeti, GSMH'nin yüzde 0.8'i (4.3 milyar YTL) kadar ek tedbir alınması gerektiğini açıklamıştı.
Ekonomi yönetiminden ise bütçe ödeneklerinin içinde kalınması ve gelir artışlarının tasarruf edilmesiyle herhangi bir ek tedbir alınmasına gerek kalmayacağı açıklaması gelmişti.

Radikal