1 dolar = 1.1 YTL

Şaşırtıcı olabilir ama dolar kuru Mart 2003'ten bu yana sürekli düşüyor. YTL karşısında 21 Mart 2003'te (Irak Savaşa'nın başlangıcı) 1.772'yi (1 milyon 772 bin TL) gören dolar, Cuma günü 1.32 YTL'den kapandı. Şu anda üç yıl önceki zirve seviyesinden yüzde 25 aşağıda. Geçen yıl 9 Mart'ta 1.24'le gördüğü son 5 yılın en düşük seviyesinin ise sadece yüzde 6.4 üzerinde. Kurdaki bu gerileme, YTL'yi Türkiye'nin serbest piyasa ekonomisine adım attığı 24 Ocak 1980'den bu yana, reel anlamda dolar karşısında en değerli seviyesine ulaştırdı.

Döviz hesapları eridi
Bu olağandışı durum Türkiye'nin en muhafazakar tasarrufçu kitlesi olan 'dövizcileri' de ters köşeye yatırdı. Rakamlar çarpıcı: 2003 Mart'ında doların zirve yaptığı seviyeden döviz alan bir yatırımcının bugüne kadarki kaybına enflasyonu da (2003 Mart-2005 Aralık TÜFE: Yüzde 25) eklediğinizde, reel olarak parasının yüzde 41'inin buharlaştığını buluyorsunuz. Dolarda sadece 2005'teki reel değer kaybı yüzde 9.3'ü buldu (Üstelik bu gelişme Merkez Bankası' nın piyasadan 22.3 milyar dolarlık alım yapmasına rağmen gerçekleşti).

Dövizdeki bu karamsar tablo yatırımcının tercihlerini geç de olsa değiştirdi. Mart 2003'ten bu yana bankalardaki TL mevduatlarda yaşanan artış oranı yüzde 171'i bulurken, döviz hesaplarındaki yükseliş yüzde 11.5'te kaldı. Bunun sonucunda bankalardaki döviz hesaplarının toplam mevduata oranı yüzde 56'dan, yüzde 32'ye indi.

Dövizdeki durum özetle bu. Peki bundan sonra ne olacak? Döviz yatırması son üç yılda olduğu gibi yine ters köşeye yatacak mı? VATAN'ın yaptığı araştırmaya göre bu sorunun cevabı: Büyük ihtimalle EVET. Anketimize katılan Türkiye'nin ünlü ekonomistleri ve büyük bankaların başekonomistleri 2006'da da YTL'nin döviz karşısındaki güçlü konumunu sürdüreceğini düşünüyor.

Reel değerin ne olduğunu ortaya koymak için şu hesabı yapmak gerekli: Dolar kuru 2005'i 1.35 YTLden kapattı. Yüzde 5'lik yıl sonu enflasyon tahminini eklediğinizde, doların YTL karşısında reel değerini koruması için yıl sonunda 1.41'e çıkması gerekiyor. Bu seviyenini altı reel değer kaybı, üzeri ise kazanç olarak konumlandırılıyor.

Dolar kuru ne olcak?
2006'ya ilişkin kur tahminlerinde doların reel anlamda değer artışı yaşayacağını savunanların en büyük dayanağı rekor cari açık rakamı. 2005'te 22 milyar dolar düzeyinde beklenen cari açığın 2006'da 25-26 milyar dolara çıkacağını söyleyen uzmanlar var. Bunun da kurları reel anlamda yükselteceği kaydediliyor. Kur artişı konusunda en yüksek tahmini yapan kesim, dövizin düşük kalmasından canı yanan sanayiciler. Örneğin TÜSİAD, yüksek cari açık nedeniyle ABD para biriminin 2006'da 1.45-1.50 aralığına çıkabileceğini kaydediyor (Bu yüzde 2.2-5.8 arasında reel kazanç demek).

YTL değerlenmesin mi?
Tersi görüşler de var. Örneğin Hazine eski Müsteşarı Mahfi Eğilmez ise cari açığa rağmen artan döviz girişiyle birlikte doların 1.1-1.2 YTL aralığına gerileme ihtimalinin yüksek olduğunu kaydediyor (Yüzde 15.3 ile 22,39'luk reel kayba işaret ediyor).

Diğer taraftan genel beklentiler de döviz açısından çok iç açıcı değil. Merkez Bankası Beklenti Anketi'ne göre 2006 sonu dolar kuru beklentisi 1.41 YTL. Bu ankete göre YTL'deki reel değer artişı devam edecek. Hükümet ise 2006 bütçesinde ortalama dolar kurunu 1.41 alırken, yıl sonu için 1.44'lık bir rakam öngörüyor. Yani kamu kesiminde de döviz için çok güçlü beklentiler yok.

Son sözü, üç yılda piyasadan yaptığı alımlarla döviz rezervlerini 25 milyar dolar artırıp 51 milyar dolara yükselten Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti'den verelim: "Ekonomide her şeyin doğrusu yapılıyor. YTL değer kazanmasın mı?"

2006 kur tahminleriyle ilgili en çarpıcı tahmini Hazine eski Müsteşarı Mahfi Eğilmez yaptı. Eğilmez kur tahmini sorusuna "YTL'nin bu yıl dolara çok yaklaşacağını tahmin ediyorum" dedi. Eğilmez' in açıklamasının açılımı, şu anda 1.32 YTL olan 1 doların, 2006'da düşüşünü sürdürüp l YTL'ye doğru gerileyeceği. Yani Eğilmez'e göre dolar bırakın reel anlamda değer kaz