Zor kararı Sezer verecek

Ahmet Kıvanç'ın haberi

Türkiye elektrikte sıcak bir yaz yaşarken, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, zor bir kararla karşı karşıya kaldı. Enka'ya ait İzmir doğalgaz santralının üretiminin durdurulması konusundaki Danıştay kararını baypas eden yasa 3 Temmuz'dan beri onaylanmak üzere Sezer'in önünde bulunuyor.

İnceleme süresi 18 Temmuz'da dolacak yasayla ilgili Sezer'in vereceği karar, ya bir yargı kararının yasayla baypas edilmesi; ya da İzmir'in günde dört saatlik elektrik kesintisiyle karşı karşıya kalması sonucunu doğuracak.

28 Temmuz kritik tarih
Türkiye'nin elektrik tüketiminin yüzde 24'ünü karşılayan ve yap-işlet modeliyle inşa edilen üçü Enka'ya ait beş elektrik santralının geleceğini etkileyen Danıştay'ın kararı ilk İzmir doğalgaz çevrim santralınde üretimin durdurulması sonucunu doğuracak. Kararın uygulanması için bir aylık yasal süre 28 Temmuz'da doluyor. Danıştay'ın kararını uygulanamaz hale getirmek için Meclis tatile girmeden bir gün önce, yani 1 Temmuz'da çıkartılan 5539 sayılı kanun onaylanmak üzere 3 Temmuz'da Cumhurbaşkanı Sezer'e gönderildi. Yasayı 15 gün inceleme hakkı bulunan Sezer'in, yasayı onaylama ya da veto etme kararını 18 Temmuz'a kadar vermesi gerekiyor.

Veto durumunda ne olacak?
Sezer, bir yargı kararını baypas etmeyi göze alarak yasayı onaylarsa hem İzmir santrali, hem de ileride İzmir'le aynı kaderi paylaşması kaçınılmaz Ankara, Adapazarı, Gebze ve İskenderun'daki diğer santraller kapanmaktan kurtulacak. Ancak Cumhurbaşkanı yasayı bir daha görüşülmek üzere TBMM'ye iade ederse, hükümetin on gün içerisinde bir çözüm bulması gerekecek. Tek çözüm ise tatildeki Meclis'in olağanüstü toplanıp yasayı yeniden görüşüp Sezer'e yollaması görünüyor.

Kurulu gücü 1.520 megavat olan İzmir santralının üretiminin durdurulması halinde Ege Bölgesi'nde büyük elektrik üretim açığı oluşacak. Güney Marmara ve Antalya'ya kadar uzanan Akdeniz Bölgesi'ni de içine alan ve geçtiğimiz günlerde saatlerce karanlıkta kalan 13 ili kapsayan bölgede 4 bin 600 megavatlık elektrik ihtiyacına karşılık, 8 bin 300 megavatlık elektrik üretim kapasitesi bulunuyor. Ancak, başta otoprodüktörlerin günün belli saatlerinda üretimlerini durdurmaları ve örneğin dört ünitesi bulunan Yatağan termik santralınde üç ünitenin bakımda olması gibi nedenlerle üretimle tüketimin başa baş durumunda olduğu bölge, İzmir santralinin kapanmasıyla büyük bir enerji açığıyla karşılaşacak.

Enerji Bakanlığı yetkilileri, ortaya çıkacak elektrik açığının domino etkisiyle bütün bölgede elektrik kesintilerine yol açmaması için, tüketimin yoğun olduğu saatlerde İzmir'de günlük 4 saatlik elektrik kesintisi yapılmasının doğru olacağı kararına vardı. Bu kesintilerin bölge turizmine büyük darbe vurması kaçınılmaz hale gelecek.

Ekonomik sonuçları da var
Danıştay kararının uygulanarak santralların kapanmasının ekonomik sonuçları da olacak. Enerji Bakanı Hilmi Güler yasa görüşüldüğü sırada TBMM'de bilgi verirken, Türkiye'nin elektrik tüketiminin yüzde 24'ünü karşılayan bu santralların kapanması durumunda ortaya çıkacak elektrik açığının kapatılmasının imkânsız olduğunu söyledi. Güler üretim dursa bile devletin bu santralların 2.96 milyar dolarlık yapım maliyetini karşılamak zorunda olduğunu belirtti. Güler ayrıca, santralların kapanmasıyla yılda 6 milyar metreküplük bir doğalgaz fazlası ortaya çıkacağını, Rusya, İran gibi ülkelere doğalgaz için 'al ya da öde' garantisi verildiği için, Botaş'ın kullanılmayan bu gazın parasını da ödemek zorunda kalacağını, bunun da 2 milyar dolarlık ilave bir yük anlamına geleceğini ifade etti.