Yasal yollarla az vergi ödeme yöntemleri

Yüksek vergi yükü, vergi mükelleflerini ‘vergiden kaçınmaya’ yöneltiyor. ‘Vergi kaçırma’ yasal olmayan yollarla vergi matrahının azaltılması anlamına geliyor. ‘Vergiden kaçınma’ ise yasaların tanıdığı haklardan yararlanmak yoluyla hiç vergi ödememeyi veya daha az vergi ödemeyi ifade ediyor.

Vergi hukukunda ‘vergiden kaçırma’ ve ‘vergiden kaçınma’ olarak adlandırılan iki farklı tanım var. Vergi kaçırma suç kapsamında olduğu için cezası var.

KAÇINMANIN CEZASI YOK

Vergiden kaçınma ise yasaların mükelleflere tanıdığı haklardan sonuna kadar yararlanma ile eş anlamlı olduğu için herhangi bir yaptırımı yok. Kısacası; eğer “kılıfına uydurabiliyorsanız Türkiye’de daha az vergi ödemek” mümkün.

Uzun yıllar vergilendirilmeyen devlet tahvili ve hazine bonoları da ‘vergiden kaçınmanın’ yöntemlerinden biri oldu.

Daha az vergi ödemek için yasaları çok iyi bilmek gerekiyor. Vergiden kaçınabilen bir mükellef, riske girmeden yani ceza ödemeden ağır vergi yükünden kurtulabiliyor. Vergiden kaçınmanın mali boyutuna ilişkin bir rakam yok ama kayıtdışılığın boyutunun yaklaşık 130 milyar YTL olduğu tahmin ediliyor.

Yasal yollarla az vergi ödeme yöntemleri

Kurumlar arasında en bilinenin yatırım indirimi. Eğer bir şirket teşvik edilen alanlarda yatırım yaparsa yüzde 40’ını vergi matrahından indirebiliyor.

Kurumların gayrimenkullerini, iştiraklerini satmaları halinde satıştan elde edilen kazancı eğer sermayelerine ilave ederlerse, dağıtmazlarsa satıştan elde edilen kazanç vergilendirilmiyor.

Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi Kanunu’nda verilmiş çeşitli imkanlar var. Eğer bir şirketten alacağınız var ve onu almaktan çeşitli nedenlerle vazgeçmişseniz, bu tutarı doğrudan doğruya gelir yazmıyor, üç yıl boyunca bilançonun pasifinde bir hesapta tutuyorsunuz. Üç yıl sonunda eğer o dönemde oluşan zararlarla kapatmamışsa kalan tutarı gelir ve kurumlar vergisi matrahına ilave ediliyor.

Şirket kullandığı bir arabayı veya makineyi yenileyecekse satış sırasında elde ettiği kârı yine bir fonda tutabilir ve bu fonla karşılayabilir. Dolayısıyla gelir yazmayabilir veya vergilemeyebilir.

Konut kredisi ile ev alır, kiraya verirseniz, evinizin kredi faizlerini matrahtan indirebilirsiniz. Ayrıca kirada oturuyorsunuz ödediğiniz kirayı da gelir vergisi matrahından düşebilirsiniz

İşverenler mülkiyeti kendilerine ait 100 metrekareye kadar konutları çalışanlarına tahsis ederlerse bu çalışana sağlanan bir menfaat olarak değerlendirildiği için vergilendirilmez.

Ayakta kalma mücadelesi

PriceWaterhouseCoopers Türkiye Şirket Ortağı ve Avukat Zeki Gündüz, vergiden kaçınan mükelleflerin yasaların verdiği hakları kullandığını söyledi. Bu konuda Türkiye’de kimsenin öneriye ihtiyacı olmadığını söyleyen Gündüz mükelleflerin 100’e yakın yöntemle vergi matrahlarını aşındırdığını kaydetti. Toplanan kadar toplanmayan vergi olduğunu da belirten Gündüz, “Özellikle ihracatçıların Çin, Hindistan gibi rakiplerine göre maliyetleri çok yüksek. Ayakta kalmak için kayıtdışına yöneliyorlar” diye konuştu.

Ayfer Arslan/Akşam